Türkiye’deki Volkanik Dağlar Nelerdir?

Volkanik Dağ veya diğer adıyla Yanardağ; Dünya’nın iç tabakalarında bulunan, yüksek basınç ve yüksek sıcaklıkla erimiş kayaların (yani magmanın) yeryuvarlağının yüzeyinden dışarı püskürerek çıktığı coğrafi yer şekilleridir. Volkanik dağların araştırıldığı bilim dalına “volkanoloji” (yanardağ bilimi) denir. Yanardağ kelimesi Türkçe kaynaklarda ilk olarak 1876 yılında kullanılmıştır. Aynı anlama gelen volkan kelimesi ise Türkçeye Fransızcadan geçmiş, Fransızcaya ise İtalyanca dilinden aktarılmıştır ve kökensel olarak İtalya’da yer alan Vulcano volkanik adası ile ilişkilidir. Adanın ismi ise Roma mitolojisindeki demircilik, ateş ve yanardağ tanrısı Vulcanus‘dan türemiştir. Bazı bilgilere göre 19. yüzyıl sonlarında aynı kökten ortaya çıkmış “burkan” kelimesi ise modern Arap dillerinde yaygındır ve Osmanlıcaya yeni Mısır Arapçasından alınmıştır.

Türkiye’de volkanik alanların oluşumu, III. Jeolojik Zaman olan Tersiyer’de yani günümüzden yaklaşık 20 milyon yıl önce başlamıştır. Bu dönemde yerkabuğundaki kırıklardan çıkan lavlar Anadolu’da farklı yer şekilleri oluşturmuştur. Tersiyer başlarından tarihi çağlara kadar belirli aralıklarla devam eden volkanizma sonucu milyonlarca metreküp volkanik malzeme yüzeye yayılmış ve başta Doğu Anadolu’da olmak üzere yer yer 1000 metreden daha kalın volkanik bir kabuk eklenmiştir. Doğu Anadolu’nun yüksek olmasının bir nedeni de kalın volkanik örtünün varlığıdır. Bu dönemde oluşan volkanik dağlar o kadar yüksektir ki, bunlar Türkiye’nin en yüksek dağlarını oluşturmaktadır. Tarihi zamanlara ulaşan volkanik etkinlikler ise Erciyes ve Nemrut volkanında gerçekleşmiştir. Ancak günümüzde Türkiye’de aktif volkan bulunmamaktadır. Bilim adamları, volkanik dağları “tamamen sönmüş” kabul etmenin son derece yanlış olduğu, Türkiye için az da olsa halen risk bulunduğu fikrindedir. Bazı yanardağlarda (Erciyes, Hasan dağı, Büyük ve Küçük Ağrı dağları, Tendürek, Nemrut, Süphan dağları vb.) halen gaz ve buhar çıkışları gözlenmektedir.

Türkiye’deki Volkanik Dağlar Nelerdir?

Türkiye’deki En Yüksek Dağların Sıralaması

Türkiye‘de dağların çoğunluğu Doğu-Batı yönünde sıralanmıştır. Türkiye’nin fiziki haritası engebeli bir yapıya sahiptir. Türkiye’nin en yüksek dağı Ağrı dağıdır. Dünya’nın en yüksek dağı olan Everest Dağı ile arasında 3.711 metre vardır ve yüksekliği 5.137 metredir. Aşağıda ülkemizdeki en yüksek dağlar listelenmiştir. Dağlar deniz seviyesinden yüksekliklerine göre sıralanmışlardır.