Saat Kimler Tarafından Bulunmuştur?

Saat, zamanı ölçmeye yarayan alettir. İki farklı zaman arasındaki farkı insanlar tarafından oluşturulan ölçüler dahilinde ölçmeyi sağlar.Saatin rakamları arasındaki açılar 30 derecedir. Saat, ilk defa MÖ 4000’lerde Mısır’da kullanılmaya başlanmıştır. Mısırlılar, Güneş’in her gün belirli bir düzende doğup battığını keşfetmişti. Bundan yararlanarak güneş saatini icat etmeyi başardılar. Bu saat çeşidinde dik duran bir cismin güneşin geliş açısına göre oluşturduğu gölge boyuna bakılarak saat hesaplanıyordu. Ancak güneş saatinin bir eksikliği vardı. Geceleri güneş olmadığından dolayı çalışamıyordu. Bunun üzerine Antik Mısırlılar kum saati ve su saatini icat ettiler.

1524 tarihi kurmalı saatlerin yapıldığı ilk tarih olarak tarihe geçti. Alman kilit ustası Peter Henlien, tarihte bilinen ilk kurmalı saati üretti. 1550’liler de ise dünya da mekanik saatlerin sayısı inanılmaz bir artışa geçmişti, kurmalı saatler yerini mekanik saatlere bırakmıştı. Üretilen saatlerin büyük kısmı Alman ve Fransız üretimiydi. 1575’te İsveç ve İngiliz üreticiler ortaya çıktı. Ancak o zamanlar da saatler bir aksesuar aleti olarak görülüyordu. Yani saatler, saat anlamıyla gelişmesi dışında bir moda girişimiydi. 1600’den sonraki değişiklikler de esasen bu moda ve aksesuar görüşünü değiştirmedi. Artık saatler tamamen bir takı olarak görünüyordu ve mücevher değerinde idi.

1656’da ilk sarkaçlı saat üretildi. 1704’te Dullier adında bir üretici, Pirinç parçaların bazılarını mücevherlerle değiştirmeyi denedi. 1721 de ise saatin gelişmesi için güzel şeyler oluyordu. İlk sarkaçlı saat icat olmuştu. George Graham’in yaptığı sarkaçlı saat, dakikliği ile mevcut zamanda çığır açmıştı. Bu sarkaçlı saat günde sadece ve sadece 1 saniye geri kalıyordu. 1761’de John Harrison’ın yaptığı saat o zamana kadar yapılmış saatler içerisinde şaşım oranı en düşük olan saatti. Günde sadece 0.02 saniye şaşıyordu, bu saatin yapımcı John Jarrison’a para ödülü verildi. Verilen ödül ise tam tamına 10 milyon dolar idi.

1800’de ilk kez bir cep kronometresi yapıldı, yani saniye ilk kez cebe girdi. 1850’de Amerika’da ilk kez büyük çapta bir saat fabrikası açıldı ve ilk kez seri üretim başladı. 1952’de ilk kez pilli saatler üretilmeye başlandı, bu mucizevi saatler “pil” denen yine mucizevi bir yapı sayesinde çalışıyor ve hiçbir kurmalı saatin ulaşamadığı sağlamlık ve dakikliğe ulaşamayan bir yapıya sahip oluyordu. 1970’de ise tarihin ilk elektronik saatleri piyasalarda görülmeye başlandı.

Fatih Sultan Mehmet, 1477’de Venedik’ten mekanik saat yapan ustalar istemişti. 1575’te İstanbul rasathanesi kurucusu Takiyüddin Efendi mekanik saat kitabı da yazmıştır. Topkapı Sarayı’nda 17. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar olan döneme ait yerli saat sayısı elliyi bulmaz ama Saray’da 16. yüzyıla ait olanlardan başlayarak Avrupa saatleri vardır.

Evliya Çelebi saatçilerin pirinin zindanda ibadet etmek için saati icat eden Yusuf olduğunu yazar. Saatçiler kırk beş dükkan, bin neferdir ama “niçe yüzi hanelerinde işlerler”; saatçilik için “yetmiş marifet” bilmek gerekir ve dükkanlarını Almanya, İspanya, Fransa, Canpetro, Kasper, Bülbül ve Yusuf Çelebi saatleri ile “zeyn idüp ubur ederler”. Üç türü olan savatlı saatler, hilali saatler, ustası Piryol’un adıyla anılmış koyun saatleri, lokomotifli Serkisoflar, Abdülhamid devrinde şehirlere medeniyet geldiğini simgeleyen saat kuleleri ve cep saatleri yerlerini yeni modalara bıraktı. 1926’da ezani saat yerine “Günün 24 Saate Taksimine Dair Kanun”la kabul edilen Greenwich saatinden sonra, saati “kala”geçe” yerine rakamlarla ifade eden dijital saatler devri geldi. Ve ülkemizde 1984’ten beri olağanlaşan yaz saati uygulamaları sürerken, dünyanın her yerinden insanlarla konuşmak için “internet saati” icat edildi.