Oyun Bilgisayarı Toplarken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Toplama bilgisayar konusu aslında çok karmaşık bir işlem gibi geliyor. Ancak küçük bir araştırma ile bütçenize uygun bir toplama bilgisayar oluşturabilirsiniz. Doların TL karşısında değerlenmesi ile birlikte elektronik ürünlerde büyük ölçüde nasibini aldı. Alacağınız her donanım birimi dolar ile ithal edildiğinden fiyatlar neredeyse ikiye katlandı diyebilirim.

Şahsi fikrim eğer güzel bir toplama bilgisayar yapmak istiyorsanız bütçenizin minimum 4000 TL olması gerekiyor. Eğer 4000 TL ve altında bir bütçeye sahipseniz toplama bilgisayar ile uğraşmadan doğrudan masaüstü bilgisayar almanızı tavsiye ediyorum. Toplama bilgisayarda ana amaç performansı yüksek bir bilgisayar oluşturmak. Bir-iki sene içerisinde çöp haline gelecek performansı düşük bir toplama bilgisayar için bunca çabaya girmenize hiç gerek yok.

Bilgisayar donanımları çok ince detaylar içeren bazen kafa karıştırıcı bir çok özelliğe sahip. Daha önce bir toplama bilgisayar oluşturmadıysanız veya bilgisayar donanımları hakkında fikriniz yoksa bu işlemlerin sizi yoracağını baştan hatırlatayım.

Şimdi konumuza geçelim.

Bir toplama bilgisayar için en önemli işlem anakartı seçmek. Bilgisayarınıza ait tüm donanımlar anakart üzerine entegre olacağından kafanızdaki (veya seçeceğiniz) donanım birimlerinin anakart ile uyumlu olması gerekiyor. Örneğin İntel işlemci kullanacaksanız intel işlemciye uygun bir anakart seçmelisiniz. Tabi sadece işlemcinin markası değil, işlemcinin kullandığı soket tipi, anakartın desteklediği RAM tipi, anakartın yapısı (ATX, mATX, eATX) gibi bir çok faktör bulunuyor. Hatta bazı durumlarda bazı püf noktalara dikkat etmeniz gerekiyor. Kullandığınız işlemci tipine göre RAM seçmek zorundasınız. Buradaki olay RAM’in sahip olduğu frekans değeridir.

Burayı biraz detaylandırayım.

Anakartlar yapısal olarak çoğunlukla AMD veya İNTEL işlemcileri kullanılar. Yani bir anakart ya AMD ya da İntel işlemci çalıştırır. Eğer AMD işlemci destekleyen bir anakart alacaksanız AM2+, AM3, AM3+ veya AM4 soket tipinde bir işlemci seçmeniz gerekiyor. Varsayalım AMD AM3 bir işlemci destekleyen bir anakart seçtiniz. Sonradan bu anakarta AM4 soket tipinde bir işlemci takamazsınız! Yani hangi soket tipini seçtiyseniz sonradan değişiklik yapmak isterseniz o soket tipinde bir işlemci seçmeniz gerekiyor. Aynı şey İNTEL işlemciler içinde geçerli. Örneğin LGA 775, LGA 1150, LGA 1151 veya LGA 1155 soket tipinde İNTEL işlemci seçtiniz ve anakartınız LGA 775 soket tipinde işlemci destekliyor. Sonradan yükseltme veya değişiklik yapmak istediğinizde sadece LGA 775 soket tipinde işlemci kullanmanız gerekecektir.

AMD mi yoksa İNTEL işlemcimi seçeceğiniz tamamen size kalmış. Her iki işlemci modellerinin birbirlerine karşı avantajları ve dezavantajları bulunuyor. Ancak günümüzde yaygın bir şekilde İNTEL işlemcilerin kullanıldığını hatırlatalım.

İntel işlemci tarafında Soket 1151 veya 8. Nesil işlemci destekleyen Soket 1151 işlemciler daha çok tercih ediliyor. AMD işlemci tarafında ise  AM4 soketi tipi işlemciler tercih edilmektedir. İşlemci seçerken buna göre işlemci seçmenizi tavsiye ediyorum.

Anakartlar yapısal olarak aynı görevleri yapmak için tasarlanmışlardır. Ancak fiziksek olarak çeşitlere ayrılırlar. Extended ATX, ATX (Standart), Mini/MicroATX (mATX, uATX), mini ITX, Nano ITX, Pico ITX vb. gibi çeşitleri hali hazırda piyasada bulabileceğiniz anakart çeşitleri. Normal kullanıcılar için tercih söz konusu olduğunda ATX (Standart) veya Mini/MicroATX (mATX, uATX) yapısında bir anakart seçmeniz gerekecektir. Burada sıklıkla karşılacağınız Mini ATX, MicroATX, mATX, uATX anakartlar aynıdır. Sadece bölgesel kullanımlardan dolayı farklı isimlendirmeler yapılmıştır.

Anakartınızı seçtikten sonra seçeceğiniz kasanın anakarta uyumlu olması gerekiyor. Seçmiş olduğunu kasayıda teknik özelliklerinden hangi tipte anakartlara uyumlu olduğunu kontrol etmeniz oldukça önemli. Aksi halde kasaya uyum sağlayamayan bir anakart kullanmanız mümkün olmayacaktır. Bilgisayar kasaları kendi içerisinde Full (Big), Mid, Mini, Slim gibi çeşitlere ayrıldığını hatırlatalım. Burada çoğunlukla tercihlerde ATX (Standart) veya Mini/MicroATX (mATX, uATX) yapısında uygun olaranlar Mid veya Middle Tower dediğimiz kasa tipleridir.

Anakartlar başta özellikle belirttiğimiz üzere işlemci soket tiplerinden sonra destekledikleri RAM tipleri karşınıza çıkacaktır. Burada DDR4 RAM destekleyen bir anakart almalısınız. Artık DDR, DDR2, DDR3 RAM’ler pek tercih edilmemektedir. RAM’lerde şöyle bir durum var. DDR3 RAM’i alıp DDR4 RAM yuvasına takamazsınız. Hepsinin çentik yapısı farklı olduğundan anakartınız hangi tipte RAM destekliyorsa onu takmalısınız. Birde küçük bir püf nokta daha belirteyim. Diyelim anakartınız DDR4 RAM destekliyor. Ancak siz 6. Nesil Soket 1151 işlemci kullanacaksınız. İşte burada anakartınızın istediği RAM Frekans değerine (2400 Mhz, 3000 Mhz vs. gibi) bakmanız gerekiyor. Kafanıza göre 8 GB DDR4 4000 Mhz RAM takamazsınız. Dikkat ederseniz anlattığım veya anlatacağım tüm işlemlerde uyumluluk konusu ortaya çıkıyor.

Anakartın desteklediği ekran kartı ister AMD olsun ister NVIDIA olsun anakart özelliğinde VGA Slot olarak PCI Express 2.0 veya PCI Express 3.0 belirtilmişse PCI Express 2.0 veya PCI Express 3.0 İntel veya AMD ekran kartı takarsanız sorunsuz/problemsiz çalışır. Örneğin; Anakart VGA slot olarak PCI Express 2.0 destekliyorsa İntel veya AMD PCI Express 3.0 ekran kartını çalıştırır ve tersi de mümkündür. Yani anakart PCI Express 3.0 destekliyor ve ekran kartınız PCI Express 2.0 ise takarsanız çalışır. Ancak maksimum performans için PCI Express 3.0 olan bir anakarta PCI Express 3.0 takmanızı öneriyorum. Eğer PCI Express 2.0 anakarta PCI Express 3.0 ekran kartı takarsanız alacağınız verim PCI Express 2.0 performansı olacaktır. Hani at ile eşşeği birbirine bağlarsanız at ne kadar güçlü olursa olsun eşşeğin hızı neyse o hızda verim alırsınız. Aslında tüm donanım birimleri böyle çalışır.

Burada unutmadan bir noktadan bahsedeyim.

Bir donanım birimi çok yüksek ama diğeri çok düşük ise bu kez darboğaz sorunu ortaya çıkar ki bu hiç istenmeyen bir olaydır. At eşşek örneğinde olduğu gibi performansta eşşeğin hızını alırsınız ancak atın performansı eşşek ile çalışmaya elverişli değildir. Umarım net anlatabilmişimdir. 🙂

Not: VGA Slot, ekran kartının takıldığı yuvadır.

Anakartınızı seçerken istediğiniz özellikte bir ekran kartı seçin. Çok pahalı olması veya çok ucuz olması önemli değildir. Buradaki konu ne istediğiniz. Örneğin, Overclok dediğimiz hız aşırtma işlemleri ile uğraşmayacaksanız OC (Overclok) yapısında bir anakart almanızı tavsiye etmiyorum. Boşuna para ödersiniz sadece. Aynı şey işlemciler veya ekran kartları içinde geçerlidir. Marka olarak MSI, Asus veya Gigabyte markalar tercih nedenidir. Ancak aralarında fiyat farkı olduğunu belirtelim. Sadece marka değerinden dolayı bazıları biraz daha pahalıdır. Ancak temelde aynı modeller için hemen hemen aynı performansa sahiptirler.

Anakartlarda Z270, Z370, B360, B250, H310 gibi kavramlar chipsettir. Chipset ya da diğer adıyla Yonga seti, bilgisayarın anakartı üzerindeki temel ve bütünleşik arabirimleri yöneten ve bunlar arasındaki veri akışını sağlayan bir çeşit işlemcidir. Buna bakarak İşlemci Desteği, Thermal Design Power (TDP), USB 3.0 veya 2.0 Desteği, İşlemci Overclock Desteği, RAID Desteği, Maximum HSIO Lanes, Chipset Maximum PCI-E Lanes, SATA-III Ports (6Gb/s), DMI, RAM Desteği hakkında bilgi sahibi oluyorsunuz ki bunları pek bilmenizde fayda olacağını zannetmiyorum. Bunlar biraz ayrıntılı konular. Sadece İşlemci Overclock Desteği konularına hakimseniz bunlara bakmanızı tavsiye ediyorum.

Şimdi işlemciye geçelim.

İşlemci aslında bilgisayarın matematiksel işlemlerini gerçekleştiren beynidir diyebiliriz. Bir oyun bilgisayarında işlemciyi üst düzey olanlardan tercih etmenizi öneriyorum. Çünkü işlemci anakart ile birlikte kolay kolay değiştirmek istemeyeceğiniz bir donanım. Ekran kartını veya RAM’i hatta PSU (güç kaynağı), soğutma sistemleri, hdd, ssd sonrada değiştirebilir veya yükseltebilirsiniz. Ancak anakart veya işlemci için bu işlemler biraz maliyetli diyebilirim. Bu nedenle size tavsiyem 8. Nesil bir İntel İşlemci seçmeniz. Bütçeniz yetersizde intel 7. Nesil veya 6. Nesil üst düzey bir işlemci alabilirsiniz.

İntel işlemcilerde bildiğiniz üzere i3, i5, i7 şeklinde kategorize edilir. Örneğin genellikle bir i7 işlemci i5 işlemciden üst düzey olduğu düşünülür. Ancak durum her zaman böyle değildir. Çünkü kendi içerisinde farklı performans değerlerine sahiptir. Sadece i3, i5, i7 kısmına bakıp bu işlemci daha performanslıdır diyemeyiz. Burada çekirdek sayısı, işlemci hızı, işlemci ön belleği ve işlemci bus hızları oldukça önemli değerledir.

İşlemci seçerken birkaç bilgi vereyim. “Intel Core i7 8700K Soket 1151” işlemcide gördüğünüz 8700 işlemci numarasıdır. Buradaki 8 kaçıncı nesil olduğunu gösterir. 700 kontrol numarasıdır genellikle bilgi amaçlı ve işlemciyi ayırt etmek için kullanılır. Sondaki K ifadesi Overclock dediğimiz işlemci için hız aşırtma (daha yüksek işlemci hızına) seçeneğinin bulunduğunu gösterir. Soket numarası ise hangi tipte anakarta takılacağını belirtir. Yani Soket 1151 destekleyen bir anakarta takılmalıdır.

Şu anda en popüler ve bulabileceğiniz en performanslı işlemci; Intel Core i7 8700 Soket 1151 – 8. Nesil 3.2GHz 12MB Önbellek 14nm İşlemci yaklaşık 2000-2400 TL gibi bir fiyat etiketine sahiptir. Alternatif olarak bütçenize uygun seçmek isterseniz Intel Core i5 8500 Socket 1151 – 8. Nesil 3.0GHz 9MB Önbellek 14nm işlemci yaklaşık 1500-1600 TL fiyat etiketine sahiptir.

RAM dediğimiz şey ise bilgisayarın geçici hafızasını temsil eder. RAM seçenek olarak anakarta uygun olmalıdır. Bir oyuncu iseniz en düşük 8 GB DDR4 RAM veya şahsen 16 GB DDR4 RAM tavsiye ediyorum. RAM için önemli değerler frekans (2400 Mhz, 3000 Mhz vs) ile gecikme süresi (CL17, CL15 vs.) değerleridir. Seçenekler arasında kalırsanız bu değerlere dikkat etmenizde fayda var. CL diğer adıyla Gecikme Süresi Column Address Strobe Latency yada Cas Latency olarak geçiyor. Bu değer ne kadar düşük olursa bellek o kadar hızlıdır. Monitörün gecikme süresi ne kadar düşükse değerdeyse görüntüler o kadar hızlı yenilecektir. Bu nedenle bellek (RAM) satın alırken de CL değeri düşük olan bellekler tercih edilmesinde fayda var. Ancak Frekans ile CL değeri arasında ters orantı vardır. Yani frekans arttıkça CL değeri de artacaktır. CL2, CL3, CL4, CL6, CL7, CL8, CL9…… CL15, CL16 şeklinde devam eder. Kısaca gecikme süresi (CL) değeri işlemciniz ve anakartınız ile desteklenecek düzeyde olması gerekiyor. Aksi halde bu değer çokta önemsenmemeli.

Ekran kartında ise seçenekler biraz sınırlı. Bir bilgisayarın tüm oyunları kesintisiz ve sorunsuz tüm oyunları veya grafik değerleri yüksek uygulamaları çalıştırmasını istiyorsanız iyi bir ekran kartını seçmelisiniz. İster AMD ister NVIDIA ekran kartı olsun anakart özelliğinde PCI Express 2.0 veya 3.0 yazmışsa PCI Express 2.0 veya 3.0 ekran kartı anakartta sorunsuz çalışır. Ancak performans için PCI Express 3.0 anakarta PCI Express 3.0 ekran kartı takmanızı tavsiye ediyorum. Ekran kartında RAM kapasitesi olarak geçen 1 GB, 2 GB, 3 GB, 4 GB özelliklerinden çok bellek arayüzü ( 64, 128, 256, 512 Bit) önemli bir değerdir. Bir oyuncu için en az 128 Bitlik bir ekran kartı tavsiye edilir.

Tavsiye olarak; GeForce GTX1050 GDDR5, GeForce GTX1050 Ti GDDR5, GeForce GTX1060 GDDR5, GeForce GTX1070 GDDR5, GeForce GTX1080 GDDR5 ekran kartlarından birini alabilirsiniz. Alternatif olarak AMD ekran kartlarından birinide alabilirsiniz.

Bilgisayar kasa seçimi tamamen size kalmış ve hangi kasayı seçerseniz seçin önemli olan sessiz çalışması ve soğutma sistemini iyi yapması. Bu konuda kesinlikle yorumları okumanız ve teknik özelliklerine dikkat etmeniz gerekiyor. Bazı kasalarla beraber PSU dediğimiz güç kaynağı da geliyor. Burada güç kaynağının 80+ sertifikasına sahip olması ve 600 Watt ve üzerinde olması tercih sebebi olmalıdır. Burada ki 80+ verimliliktir. Eğer PSU’yu ayrı alacaksanız alacağınız kasanın ölçülerine uygun olup olmadığına bakmanızda fayda var. Ayrıca yeni nesil PSU’lar modüler dediğimiz yapıda satılmaktadır. Böylece kablo karmaşasının önüne geçmiş oluyorsunuz.

İşlemcilerin bazılarında kutu ile stok fan geliyor ancak bazı modellerde stok fanın gelmediğini biliyoruz. Stok fan yoksa montaj işlemlerinin başlamayacağını belirteyim. Ayrıca tavsiye olarak stok fan yerine 200-300 TL değerinde bir soğutma sistemi (hava) almanız performansa büyük katkısı olacaktır.

HDD veya SSD almanız tamamen bütçenize göre değerlendireceğiniz bir konu ve HDD’ler için RPM sayısı (5400, 7200 vs.) bir noktada önemli ancak çok önemsemek gerekmiyor. Laptoplarda genelde 5400 RPM kullanılır bunun nedeni birazda enerjiden (batarya) tasarruftur. SSD’ler HDD’lere göre daha yüksek veri aktarma hızlara ulaşan, yeni nesil ve içerisinde mekanik parça bulunmadığından sessiz çalışan donanım birimidir. SSD’ler ikiye ayrılıyor. Bir tanesi HDD’ler gibi sata kablosu kullanarak anakarta bağlanır diğer türünde ise anakart üzerinde yer alan M.2 SATA portuna RAM gibi takılarak kullanılmaktadır. Şunu unutmayın bazı anakart modellerinde M.2 SATA portunu kullandığınızda HDD sata kısmını kullanamıyorsunuz.

Konu çok uzadı biliyorum 🙂

Ancak son olarak montaj konusu oldukça dikkat etmeniz gereken bir çok detay barındırıyor. Dikkat etmeseniz donanımlara zarar verebilir veya farklı sorunlara neden olabilecek girişimlerde bulunabilirsiniz. Yaklaşık 2-3 saat süren montajdan sonra orijinal bir Windows 10 Pro işletim sitemi yükleyerek bilgisayarınızı hazır hale getirebilirsiniz.