İnsanlarda Görülen Nadir Göz Renkleri

Gözünüzün renkli kısmına iris denir. Renk, melanin adı verilen kahverengi bir pigmentten gelir. Ten rengine neden olan aynı pigmenttir. Farklı göz renkleri, farklı miktarlarda pigmentten kaynaklanır. İnsanlarda görülen nadir göz renkleri de vardır ama günümüzde kahverengi, dünya çapında en yaygın göz rengidir.

Bilim insanları, uzun zaman önce herkesin yıl boyunca güneşli olan sıcak iklimlerde yaşarken herkesin kahverengi gözleri olduğunu düşünüyor. Koyu süsen, gözlerini ultraviyole, radyasyon ve parlak güneş ışığından zarar görmekten korumuş olabilir.

İnsanlar kuzeye hareket ettikçe güneş hasarı daha az sorun oldu. Göz rengi daha açık hale geldi. Bu da soğuk ve karanlık kışlarda daha iyi görmeyi kolaylaştırmıştır.

Avrupalılar en geniş göz rengi çeşitliliğine sahiptir. Gözleri koyu kahverengiden açık maviye değişir. Genel olarak en açık göz renklerine sahiptirler. Ela, yeşil ve mavi gözler Orta ve Güney Amerika’da ve Orta Doğu’nun bazı bölgelerinde yaygındır.

Dünyadaki Göz Rengi Yüzdeleri Nedir?

Dünya Atlasına göre, göz rengi şu yüzdelere düşme eğilimindedir:

• Kahverengi: Dünya çapındaki insanların yüzde 55 ila 79’unun gözleri kahverengidir. Koyu kahverengi gözler en çok Afrika, Doğu Asya ve Güneydoğu Asya’da görülür. Açık kahverengi gözler ise Batı Asya, Amerika ve Avrupa’da bulunur.
• Mavi: Dünya çapındaki insanların yüzde 8 ila 10’unun gözleri mavi renklidir. Mavi gözler Avrupa’da, özellikle İskandinavya’da en yaygındır.
• Yeşil: İnsanların yaklaşık yüzde 2’sinin gözleri yeşildir. Yeşil gözler en çok Kuzey, Orta ve Batı Avrupa’da görülür. Yeşil gözlü insanların yaklaşık yüzde 16’sı Kelt ve Cermen kökenlidir. İris, lipokrom adı verilen bir pigment ve çok az melanin içerir.
• Hazel (ela): İnsanların yaklaşık yüzde 5’inin ela gözleri var. Fındık gözleri nadirdir, ancak dünyanın her yerinde, özellikle Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunabilir. Ela gözlü insanlarda kahverengi gözlüler kadar melanin bulunur. Ancak bu çoğunlukla merkez yerine irisin kenarındadır.
• Kehribar: Dünyadaki insanların yaklaşık yüzde 5’i bu nadir göz rengi Kehribar gözleri nadir olsa da dünyanın her yerinde bulunabilir. Kehribar, altın, yeşil veya kahverengi lekeler içermeyen altın sarısı veya bakırımsı bir renktir. İris çoğunlukla pigment lipokromu içerir ve fazla melanin içermez.
• Gri: İnsanların yüzde 1’inden daha azının gri gözleri var. Gri gözler çok nadirdir. En çok Kuzey ve Doğu Avrupa’da görülür. Bilim insanları, gri gözlerin mavi gözlerden daha az melanin içerdiğini düşünmektedir. Gri gözler ışığı farklı şekilde dağıtır, bu da onları soluk yapar.

Bütün bu renklere ek olarak heterokrominiz varsa, irislerinizden birinin tamamı veya bir kısmı diğerinden farklı renktedir. Bu durum, insanların yüzde 1’inden daha azında görülmekle birlikte, köpeklerde sıklıkla görülmektedir. Kalıtım, göz gelişimi sırasında problem, göz yaralanması, tıbbi bir durum neticesinde meydana gelebilir.

Göz Rengi Nasıl Belirlenir?

Bilim insanları, göz renginizin her biri birer ebeveynden olmak üzere iki göz rengi geni tarafından belirlendiğini düşünüyorlardı. Kahverengi maviye hakim olduğu için mavi gözlü bir kişi, iki mavi göz genine sahip olur. İki mavi gözlü ebeveynin kahverengi gözlü bir çocuğu olamaz. Artık bunun çok daha karmaşık olduğu bilinmektedir. Göz rengi, irisinizdeki melanin üretimini kontrol altında tutan genlerce belirlenir. Koyu gözlerde çok miktarda melanin bulunur. Açık renkli gözlerde çok az miktardadır.

Kahverengi gözlerde çok fazla melanin vardır, bu yüzden ışığı emer ve bu da onları karanlık yapar. Ela gözlerde kahverengi gözlerden daha az melanin vardır. Yeşil gözlerden ise daha fazladır. Mavi gözler en az miktarda melanine sahiptir ve en çok ışığı yansıtır.

Anne babanızdan gen miras aldığınız için, gözleriniz büyük olasılıkla ebeveynlerinizden birine veya her ikisine birden benzer olacaktır. Ancak her iki ebeveyninizin de mavi gözleri olsa bile kahverengi gözlere sahip olmanız da mümkündür.

Göz Rengi Değişebilir Mi?

Göz rengi yansıyan ışıktan kaynaklandığı için mavi, yeşil ve hatta ela gözler farklı aydınlatma koşullarında biraz değişebilir. Ancak, göz renginiz çocuklukta belirlendiğinden dolayı gözleriniz doğal olarak tamamen farklı bir renge dönüşemez. Bebekler istisnadır. Gözlerdeki melanin üretimi 1 yaşına kadar başlamadığı için çoğu mavi veya gri gözlerle doğar. 3 yaşına kadar çoğu çocuk hayatının geri kalanında sahip olacağı göz rengine sahip olur.

Göz renginizi iki şekilde yapay olarak değiştirebilirsiniz, ancak her iki seçeneğin de riskleri olabilir.

• Kontak lens: Kontakt lenslerle göz renginizi vurgulayabilir, iyileştirebilir veya tamamen değiştirebilirsiniz. Kontak lensler sayesinde değişik göz rengi sahibi olabilirsiniz.
• Iris implantı: Başlangıçta göz yaralanmalarını ve diğer durumları tedavi etmek için geliştirilmiş bir cerrahi prosedür. Ancak iris implantı, göz rengini kalıcı olarak değiştirmek için kullanılmıştır. 2014 yılında, Amerikan Oftalmoloji Akademisi bu prosedürün uygulanmaması konusunda uyarıda bulundu.

İnsanlarda Göz Rengi Ne Zaman Netleşir?

Göz renginiz, iristeki melanin miktarı ile belirlenir. Kahverengi gözler en çok melanine sahiptir ve en yaygın renktir. Gözlerinizdeki melanin miktarı ne kadar düşükse, o kadar açık renkli olur.

Göz renginiz kalıcı olarak 3 yaş civarında belirlenir. İnsanlarda görülen nadir göz renkleri vardır. Göz renginizi yapay olarak değiştirmenin bazı yolları vardır ancak bunlar gözlerinize zarar verebilir. Göz renginizi değiştirmek için aldığınız kararlarda dikkatli olmanız gerekir.