Emma Haruka Iwao Pi’nin 31.4 Trilyon Hanesini Hesapladı

Ünlü Matematik sabiti Pi Sayısının, 31.4 trilyon basamaklı halini hesaplamayı başaran Japonyalı Google çalışanı Emma Haruka Iwao böylece Guinness Dünya Rekorunu kırmış oldu. Iwao, kısaca 3,14 olarak ifade edilen ancak sonsuza kadar devam eden Pi sayısının alt hanelerini Google’ın bulut hesaplama sistemlerinin yardımıyla buldu. Guinness Dünya Rekorlar Kitabı’na giren yeni rekor, 3,14’e atfen her yıl 3. ayın 14’üncü günü olan 14 Mart‘ta kutlanan Dünya Pi Günü‘nde Google‘ın yayımladığı blog yazısıyla duyuruldu.

Bir dairenin çevresinin, çapına bölümü ile elde edilen irrasyonel sayı olan Pi sayısının alt basamaklarını hesaplamak oldukça zor. Çünkü alt basamaklardaki rakamlar arasında bir mantık dizgisi bulunmuyor. İsmini, Yunanca çevre (περίμετρον) sözcüğünün ilk harfi olan π den alır. Pi sayısı, Arşimet sabiti ve Ludolph sayısı olarak da bilinir. Fabrice Bellard, 2010 yılında Chudnovsky algoritması kullanarak sayının ilk 2.69 trilyon basamağını bulmuştur. Mühendislik, Matematik, Geometri, Fizik gibi alanlarda hatta uzay araştırmaları gibi alanlarda yapılan hesaplamalarda sıkça kullanılan Pi sayısı, silindirlerden dalga boylarına kadar birçok olgunun ölçümlenmesinde kullanılan formüllerin bir parçasıdır.

BBC‘ye konuşan yeni Pi rekortmeni Iwao, çocukluğundan beri Pi sayısını çok etkileyici bulduğunu söylüyor ve “Hâlâ şaşkınlık içindeyim. Dünya rekorunu kırmak kolay olmadı” diyor. Dünya rekorunu getiren Pi hesaplaması için 170 terabyte veri kulanıldı. Bu büyüklük, 34 milyon şarkı dosyasının büyüklüğüyle eşdeğer. Hesaplamanın tamamlanması ise 121 günde gerçekleşti. Iwao’nun bundan sonraki hedefi ise rekorunu geliştirmek. Emma Haruka Iwao, “Pi’nin sonu yok. Yeni alt basamakları bulmayı çok isterim” diyor. Matematikçi Matt Parker, “Pi sayısı sadece dairelerle ilgili hesaplamalar konusunda faydalı değil. Pi sayısı olmadan modern matematik, fizik ya da mühendislik hesaplamaları yapılamazdı” diyor.

NASA uzmanları daha önce Pi sayısını hangi hesaplamalarda kullandıklarını yayınladıkları listede sıralamıştı. Bu listedeki maddelerden bazıları şöyleydi.

Mars’a gönderilen uzay araçlarının inişi için kullanılacak paraşütlerin boyutu.

Bir gezegenin yüzeyini tamamen görüntülemek için kaç dikdörtgen kameranın gerekeceği.

Uzay araçlarının gezegenlerin yörüngesine girerken ne zaman fren sistemlerinin devreye sokulacağının hesaplanması.

Kaynak:

• https://www.npr.org/2019/03/14/703566696/the-woman-who-calculated-31-trillion-digits-of-pi
• https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-47566846
• https://www.bbc.com/news/technology-47524760
• https://www.wikipedia.org/