Dizüstü Bilgisayar (Laptop) Tarihçesi ve Gelişimi (Kısaca)

Bazen aslında değişen/gelişen teknolojiyi tam olarak fark etmediğimizi söyleyebilirim. Bugün “evet işte bu” dediğimiz bir ürün sabah uyandığımızda yerini yenisine bırakıyor. Yeni teknolojiler baş döndürücü bir şekilde hayatımıza girerken, Dizüstü Bilgisayar (Laptop) dünyası bundan geri durmuyor elbette. Dünyada iletişim aygıtlarının artması ile birlikte pazar hakimiyetini kontrol altına almak isteyen üreticiler en iyisini, daha iyisini tasarlayarak biz tüketicilere sunmaya çalışıyor.

Bilgisayarın tarihi aslında çok eski değil. İlk elektrikle çalışan ve elektronik veri işleme kapasitesine sahip ilk bilgisayar olan ENIAC; 2. Dünya Savaşı esnasında ABD’li bilimadamları tarafından geliştirilen bilgisayardı. ENIAC, yaklaşık 167 m² bir alana sığıyordu ve ağırlığı otuz(30) tondu. Bu ilk bilgisayarın siparişi, 1941 yılında ABD’nin II. Dünya Savaşı’na katılmasıyla birlikte ordu tarafından gizli olarak Pennsylvania Üniversitesi’ne ait elektrik mühendisliği okulu Moore School of Electrical Engineering‘e verildi. Amaç daha az isabet hatalı uzun menzilli top ve füzelerin hesaplamalarında kullanılmasıydı. Bilim adamları John Mauchly ve Presper Eckert tarafından yaklaşık 4 yılda imal edildi. Yaklaşık maliyeti 500.000 dolar idi. Bu esnada tarihler 1945’i gösteriyordu.

2018 Yılından bu yana geçen 73 yılda bilgisayarlar daha mobilize bir hale gelerek cebimize, hatta kullandığımız bütün elektronik cihazların içerisinde yer almaya başladı. Otomotivden sektöründen sağlık sektörüne, eğitimden tutun turizm sektörüne kadar binlerce alanda olmazsa olmaz bir ürün haline gelmeye başladı.

Şu anda kullandığımız bilgisayarlar Intel‘in ilk işlemci unvanına sahip olan 4004‘ten sonra bilgisayar teknolojisi hız kazanmıştır. Toplumumuz kişisel bilgisayarı ve onun taşınabilir eşdeğeri, dizüstü bilgisayarını, bilgi çağının simgeleri olarak tanıdılar ve bilgisayar kavramıyla özdeşleştirdiler. Günümüzde çok yaygın olarak masaüstü ve dizüstü (laptop) bilgisayarlar kullanılmaktadır.

Bilgisayarın temel çalışma prensibi ikili sayı sistemi yani sadece 0 ve 1 den oluşan kodlamalardır.

İlk portatif DOS bilgisayarını 1985’de Siemens Nixdorf üretmiştir. Homecomputer, yani ev bilgisayarı sınıfında ilk portatif bilgisayar ise Commodore 64 SX olarak 1984’de piyasaya sürüldü.

Dizüstü bilgisayarlar günümüz dünyasının en çok gelişen ve en çok ilgi gören teknoloji aygıtlarından biri olmuştur. İlk dizüstü bilgisayarı üreten şirketler Sony ve Compaq‘tır. Masaüstü tabir edilen klasik ev ve iş bilgisayarlarına seçenek olarak geliştirilen dizüstü bilgisayarların yapılmasındaki temel amaç taşınabilir kullanım sağlamaktır.

İlk olarak laptop (dizüstü bilgisayar) kavramı 1983 yılında NEC UltraLite ve Compaq LTE model bilgisayarlar için kullanılmıştır. Laptop (dizüstü bilgisayar) sözcük anlamı olarak İngilizce (diz-üstü) sözcüklerinden türetilmiştir ve adında da taşınabilirlik birinci sırada yer almıştır. Ancak daha sonra laptop bilgisayarların kullanımının yaygınlaşmasıyla, sağlık örgütlerinin ve bilim çevrelerinin dikkati bu dala daha fazla yoğunlaşmıştır.

Dizüstü bilgisayarlar ilk çıktıkları zaman büyük ilgi görmesine rağmen hızlı bir şekilde yaygınlaşamamış önce iş dünyasına ve iş adamlarına hizmet etmiş daha sonra da üretim maliyetlerinin ucuzlamasıyla ev kullanıcılarına ulaşmıştır. İlk başta tasarım amaçlarının başında klasik defter yerini tutup not tutturmaya yarayan bir aracı olarak görülse de 2000’li yıllarda bu düşünce değişip daha performanslı notebook ürünlerinin satışa sunulmasına başlanmıştır. Günümüzde dizüstü bilgisayarlar, en önemli rakipleri masaüstü bilgisayarlarla yarışır ölçüye gelmiş hatta bu yarışı bir adım önde götürmeye başlamışlardır. İlk çıktıkları yıllarda fahiş fiyatlardan satılan dizüstü bilgisayarlar günümüzde çok daha geniş bir kesimin erişebileceği fiyatlara gerilemiştir.

Dizüstü bilgisayar ya da laptop, taşınabilir türden, genellikle ekran ve klavye olmak üzere iki parçadan oluşan kişisel bilgisayarlardır. Bir dizüstü bilgisayar bir masaüstü bilgisayarın klavye, fare ve ekran gibi bileşenlerini tek bir parçada toplar. Dizüstü bilgisayarlar bir AC bağdaştırıcıdan gücünü alır ve şarj edilebilir bir batarya ile güç kaynağından uzakta da kullanılabilir. Dizüstü bilgisayarlar küçük ve taşınabilir olmaları açısından daha avantajlıdır.

Günümüz laptopları tasarımları gereği kendi çalışma prensiplerine uygun donanımlar yardımıyla donatılmalılardır. Bu nedenle sıradan bir masaüstü bilgisayarı için üretilmiş dahili bir donanım parçası notebook ile kullanım için uygun değildir. Laptoplar için ekran kartları büyük ölçüde pazar lideri olan dünyanın iki büyük ekran kartı şirketi NVidia ve ATI tarafından sağlanmaktadır. Laptopların performanslarını belirleyen diğer ölçüt ise bellek sistemleridir. Günümüzde laptop mimarisinin temel unsuru işlemciler ise büyük ölçüde AMD ve Intel tarafından sağlanmaktadır.

Dizüstü bilgisayarlar genel olarak 4 grupta toplanabilir. Laptoplar(17″+), Notebooklar(13″-17″), Minibook ve Netbooklar(13″-), Ultrabooklar. Performans olarak da Laptoplar, Notebooklar ve Ultrabooklar ön plana çıkmakta olup çok çekirdekli işlemci kullanırken, diğerleri atom teknolojisini kullanmaktadır.