Deselülerizasyon Nedir?

Günümüzde doku mühendisliği alanında amaca yönelik kullanılan sayısız yöntem sayısız malzeme var. Peki bu malzeme ve yöntemler bizi hayalini kurduğumuz uzun sağlıklı yaşam vaadini gerçekleştirecek durumda mı? Maalesef hayır. Çünkü ne kadar ilerleme kaydedilmiş olsa da hala dezavantajlarla mücadele etmek zorunda kalan bilim insanları bazen sorunları oldukları gibi kabul edip sorunlar üzerinden çözüme gitmeyi tercih ediyorlar. Bildiğiniz gibi ECM yani ekstraselüler matrix yapısı oldukça komplex ve önemli bir yer teşkil ediyor. Doku mühendisliğiyle yapacağımız tüm tedavi ve iyileştirici davranışlar için ECM ile işbirliği yapmak zorundayız. Örneğin, hasarlı bir dokunun yerine yenisini koymak istediğimizde karşılaştığımız bir çok sorun var. Bu sorunlardan en önemlileri immün red ve hastalık bulaşma riski. Bunun için altın standart olarak hasarlı kısıma hastanın kendi dokusunun uygulandığı ve altın standart olan otogreftler tercih edilebilir. Otogreft kullanmak da her zaman sorunu çözmez. Çünkü otogreftlerin de kendi içinde bir sürü dezavantajı vardır.

Peki ne yapmalı? Kısır döngüye mi girmeli yoksa elimizdekiyle mi yetinmeliyiz? Tabiki hayır. Deselülerizasyon doku mühendisliği alanına güneş gibi doğmuş oldukça iyi vaatler veren bir teknik. Deselülerize edilen dokuları bir çok alanda kullanmak mümkün. Çeşitli tekniklerle yapılan bu hücresizleştirme işlemi sayesinde elde edilen biyolojik iskeleler hücre kültürü teknikleriyle geliştirilebilir. Kısaca açıklamak gerekirse kasaptan aldığınız herhangi bir dokunun örneğin kıkırdak, kemik ya da kalp çok farklı ve çeşitli yöntemleriyle bütün hücrelerinden uzaklaştırılıyor. Elinizde sadece o dokunun bomboş bir iskelesi kalıyor. Geriye kalan iş bu iskeleyi yeniden istenilen şekilde hastanın kendi dokularıyla inşa etmek. Bu işlemin asıl amacı ECM’nin en az şekilde zarar görmesi ve doğal mekanik-biyolojik özelliklerinin bozulmadan korunmasını sağlamaktır. Bunun için de literatürde bulunan bir çok deselülerizasyon metodundan kullanacağınız dokuya en uygun olanını seçmeniz ve bu protokolü gerçekleştirirken oldukça hassas ve dikkatli olmanız gerekiyor.

Deselülerizasyonun Geleceği

Gelecek yıllarda deselülerize edilen dokuların yerini deselülerize edilen organlar alabilir mi? Şuan için doku deselülerizasyonu başarılı gözükse de kendi içinde bir sorunu da barındırabiliyor. Örneğin dokuyu deselülerize etseniz bile ECM yapısının bazı özelliklerini korumanız gerekiyor. Organ boyutunda deselülerizasyon düşünüldüğü zaman şuan için mümkün görünmeyebilir. Ama her zaman inandığımız ve söylediğimiz gibi bilim dünyası devrimlere gebedir her an ne olacağı belli olmaz.