Blog Nedir? Ne İşe Yarar? Blog Türleri Nelerdir?

Blog teknik bilgi gerektirmeden, kendi istedikleri şeyleri, kendi istedikleri şekilde yazan insanların oluşturabildikleri, günlüğe benzeyen web siteleridir. Blog, genellikle güncelden eskiye doğru sıralanmış yazı ve yorumların yayınlandığı, web tabanlı bir yayını belirtir. Çoğunlukla her gönderinin sonunda yazarın adı ve gönderi zamanı belirtilir. Yayıncının seçimine göre okuyucular yazılara yorum yapılabilir. Yorumlar, blog kültürünün çok önemli bir dinamiğidir; bu sayede yazar ve okuyucular arasında iletişim sağlanır. Bunun dışında, geri izleme (trackback) mekanizmasıyla, belirli bir yazı hakkında yazılan diğer yazıların belirlenebilmesi de mümkündür.

İlk bloglar elle yazılıp güncellenirken, bugün bu iş için özel yazılmış yazılımlar kullanılmaktadır. Bu yazılımlardan bazıları bir blog servisi sağlayıcı sitenin alt alan adları olarak yaratılabilen, bazıları ise kullanıcının kendi sunucusuna kurup çalıştırması gereken WordPress, Joomla, Drupal gibi yazılımlardır.

Blogların içeriği geleneksel internet içeriğinden farklılık gösterdiği için sadece bloglar için kurulmuş özel indeksleme mekanizmaları ve arama motorları bulunmaktadır. Technorati en başarılı blog teknolojilerinden biridir. Ayrıca Google Blog Search adında bir blog arama motoru işletmektedir. 2005 yılında Verisign tarafından satın alınan Weblogs.com, dünyanın en büyük blog ping servisi olarak tüm internet indeksleme mekanizmalarına veri sağlamaktadır.

İnternet ile ilgili ciddi bir araştırma kurumu olan Jupiter Research‘ün 2005 yılında yaptığı bir araştırmasına göre, blog sitesi sahiplerinin yarısının yıllık geliri 60.000 doların üstünde; blog okuyanların %60’ı erkek ve blog okuma alışkanlığı olanların %73’ü 5 yıldan uzun süredir internet bağlantısına sahip. Blog okuyanların %28’i blog okumak için RSS kullanıyor. 2005 sonunda yapılan başka bir araştırmaya göre de internet kullanıcılarının %38’i blog kelimesinin anlamını bildiklerini, %27’si ise blog okuduklarını belirtmiştir. Blogosferin nabzını tutma misyonundaki Technorati‘nin istatistiklerine göre, günde 50.000’den fazla yeni blog sitesi oluşturuyor.

Blogların kullanımı 1999 yılında Blogger’ın bu hizmeti vermeye başlaması ve kısa süre sonra bunu ücretsiz hale getirmesi ile yaygınlaşmıştır. 2003 yılı Şubat ayında Google, Blogger’ı satın aldı ve Google araç çubuğuna, ziyaret edilen sayfanın adresini doğrudan bloğa girmeyi sağlayan ‘Blog This!’ tuşu yerleştirdi. İngilizce bilen çoğu kişi ilk defa bu düğme sayesinde bloglar ile tanışmıştır.

Blogger ile aynı zamanlarda kurulan LiveJournal, sadece belirli kişilerin okumasına izin verilebilen blog sayfaları sağlayarak popüler olmuş bir blog sitesidir. Halen en çok blog yaratılan sistemlerden biri olan LiveJournal, yazdıklarını herkesle paylaşmak istemeyen ve grup bağlarına önem veren kişiler tarafından tercih ediliyor.

Microsoft’un Windows Live Spaces adlı blog sistemi de, MSN üyelerine sunulan Windows Live Messenger hizmetine ilişkilendirilince ciddi bir yayılma göstermiştir. Üyelerin fotoğraf albümü oluşturmasına izin veren sistem, blogların güncellendiği anda paylaşılmasını sağlayan dahili bir yapıya da sahiptir. Daha çok amatör kullanıcılar yönelik bir hizmet olan Windows Live Spaces, görünüş ve yapı olarak değişikliğe pek açık değildir. Ayrıca, Windows Live Messenger daha çok sohbet amacıyla kullanılan bir servis olduğundan, Space’lerde yer alan bloglar da daha çok resim yükleme alanı olarak kullanılmaktadır. Microsoft, 27 Eylül 2010’da, Windows Live Spaces servisini durduracağını açıklamış ve kullanıcılarına blog’larını ücretsiz olarak WordPress.com‘a taşıma olanağı sunmuştur.

Hızla büyüyen ve ciddi bir akım haline gelen blog dünyasında, İnternetin devlerinden Yahoo! da 2005 yılının Mart ayında kendi blog sistemi Yahoo! 360‘ı açtığını ilan etmiş, ancak 2012 yılında ise Yahoo!’nun verdiği bu hizmet Yahoo! tarafından sonlandırılmıştır.

Son olarak 2007 yılında da, Tim O’Reilly Blogger’s Code of Conduct fikrini ortaya atmıştır.

Blog Çeşitleri Nelerdir?

Kişisel Blog: İnternet üzerinde bireysel olarak oluşturulan, genel veya belli bir odak noktası olan blog çeşididir. Büyük oranda blog yazarının ismini veya takma adını alırlar. Yazarın bireysel günlüğü olmak dışında gündemi kendi kalemi ile yansıttığı ortamdır. Bu tür bloglar çok fazla deneyimi olmayan kişilerin bile kullanabileceği ve sayfalarını düzenleyebileceği yapıdadır ve daha çok günlük olarak kullanılırlar. Kişilerin günlük yaşamda yaşadıkları olayları, karşılaştıkları durumları okurlarıyla paylaşmasını sağlar. Bloglarda en fazla rastlanan türdür. Kişisel bloglar özellikle de son dönemde oldukça büyük yaygınlaşma göstermiştir.

Temasal Blog: Sadece belirli bir alanda yazılan gönderilerin yer aldığı, belirli bir konuda uzman kişilerin yazdığı ve düzenlediği bloglardır. Politika, pazarlama, yemek, internet, ekonomi, tasarım, fotoğraf, programlama dillerive benzeri konularda odaklanmış bloglar bulunmaktadır. Türkçe olarak yayınlanan bloglarda en fazla ilgiyi yemek ve moda konulu bloglar çekmekte, sayı olarak ise bilgisayar blogları göze çarpmaktadır.

Topluluk Blogları: Üyelik sistemine sahip olan ve bu üyelerin yazdıkları gönderilerden meydana gelen bloglardır. Komünite olarak da adlandırılan bu türdeki blogların çoğu kendi sunucularındaki blog yazılımını kullanmaktadır. Tarihsel olarak ise, LiveJournal’da oluşan bir kültür mirasını devam ettirmektedirler.

Kurumsal Bloglar: Şirketlerin kendileri ile ilgili haber ve duyurularını daha samimi bir şekilde halka açtıkları bloglardır. Dünyada ve iş hayatında giderek önem kazanmaktadır. Türkiye’de az sayıda olsa da bazı şirketler şirket bloglarını hizmete sunmaya başlamıştır. Aslında yeryüzündeki akım, şirketin doğrudan değil, samimi karakterdeki bazı çalışanların desteklenmesi yoluyla bloglamaktır. Hatta en ünlü şirket bloglarını tutan Microsoft çalışanları, samimiyetlerine inandırmak için ara sıra rakip firmaların ürünlerini de övmekte, reklamını yapmaktadır.

Yabancı Blog Platformları

WordPress ise kendi içerisinde ikiye ayırılır. WordPress.com aynı blogger gibi genel anlamda ücretsiz bir şekilde kullanıcının blog açmasına olanak sağlayan bir platform iken, WordPress.org ise kullanıcının kendi sunucusuna kurarak çalıştırdığı açık kaynaklı blog altyapı yazılımıdır. 2016 yılı itibarı ile dünya üzerinde yer alan tüm blogların %48’i wordpress alt yapısı kullanırken, %2’lik kısmı blogger kullanmaktadır. %48’lik wordpress kullanımının%9’unu wordpress.com oluştururkan, %39’luk kısmı wordpress.org’un açık kaynaklı blog altyapısı ile oluşturulmuş bloglar oluşturmaktadır.Günümüzde WordPress kullanıcı tarafından en çok tercih edilen blog alyapısıdır.

WordPress.org‘un ücretsiz bir şekilde kullanıcıya sunduğu açık kaynaklı yazılım ile blog açmak için ise, kullanıcının bir barındırma hizmeti, yani hosting ve bir alan adına, yani domain’e sahip olması

Blogger ise Dünya çapında oldukça düşük bir kullanım yüzdesine sahip olmasına rağmen, ülkemizde kullanımı oldukça yaygın ve dünya ortalamasının çok üzerinde bir kullanım ile 2016 yılında hala popüleritesini korumaktadır. Drupal, Gawker, BlogSmith, TypePad, Scoop, Tumblr gibi platfromlar ise diğer yabancı blog platformları arasında gösterilmektedir.

Yerli Blog Platformları

Blog, dünyada çok önemsenen ve ciddiye alınan bir kavram olmasına rağmen Türkiye’de 2005 yılına kadar çok fazla fark edilmiş değildi. Mayıs 2005 tarihinde Google’da Türkçe sayfalarda “blog” kelimesi 65.400 kez yer alırken Mayıs 2006’da bu sayı 5 milyona yaklaşmış, Mayıs 2008’de ise 10 milyonun üzerine çıkmıştır. 2005 yılında hizmet vermeye başlayan Türkçe blog servisi Blogcu.com, 2 sene içinde 370 bin üyesi ile Türkiye’de en çok okunan 10. internet yayını olmayı başarmıştır. Blogcu dışında başka birçok yerli blog servisi hizmete açılmıştır. Bunların arasında Mynet Blog, Milliyet, Habertürk, Vatan gibi yayın organlarının blog servisleri ve Doğan grubu ortaklığıyla 2006 ortasında yayın hayatına başlayan ve 725 bin bloğu, 1 milyon 300 bin üyesi bulunan Azbuz.com da bulunmaktaydı.