Anti-Tank Guided Missile (ATGM) Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır?

Anti-Tank Guided Missile (ATGM) veya diğer adıyla Güdümlü Tanksavar Füzesi tankların imhası amacıyla üretilen güdümlü füze sınıfında bir silahtır. Bu füze ya da silahların asıl görevi ağır zırhlı tank veya zırhlı savaş araçlarını vurmak ve yok etmektir. ATGM‘ler genellikle atış menzillerine göre tek kişi tarafından omuzdan, bir askeri birlik tarafından kurulan üçayaklı ve araç üzerinde bulunan kaidelerden veya uçaklardan fırlatılabilir.

Milan ATGM (Fransız-Alman Ortak Yapım)

Yeni geliştirilen tek kişilik taşınabilir ATGM‘ler çok uzak mesafelerden sahip oldukları güçlü savaş başlıkları sayesinde günümüz modern ana muharebe tanklarını tek bir atışla saf-dışı bırakabilir. Eski zamanlarda kullanılan tanksavar tüfeği, tanksavar roketi ve manyetik tanksavar mayınlarının etkisi ise hedefe olan uzaklıklarına göre değişmekteydi.

Toophan/Tufan ATGM (İran Yapım)

İlk nesil komuta güdümlü MCLOS füzeleri örneğin AT-3 Sagger, hedefi bulmak için kumanda kolu gibi bir alet ile bir operatör yardımıyla hedefini bulabiliyordu. Ancak bu iş için operatörün çok iyi eğitimli olması ve füzenin uçuşu esnasında hareketsiz kalması gerekiyordu.

İkinci nesil yarı otomatik komuta güdümlü SACLOS füzelerinde ise hedef vurulana kadar operatörün hedeften nişangahı ayırmaması gerekiyordu. Bu sistemde güdümleme için füzeye kablo yardımı, radyo sinyali, lazer işaretlemesi veya füzeye yerleştirilen bir TV kamerasından yararlanıyordu. Örneğin ABD yapımı TOW ve Hellfire I füzeleri gibi. Ancak bu nesil araçlarda da operatörün sabit kalması gerekiyordu.

FGM-148 Javelin ATGM (ABD Yapım)

Çok gelişmiş üçüncü nesil güdümlü füzeler ise lazer, elektronik görüş ya da W bandı radyo sinyallerinden faydalanmaktadır. Füze bir kez hedefi belirledikten sonra güdümleme işlemini devam ettirmeye gerek kalmaz. (Bu tür füzelere kısaca “Ateşle ve unut” adıda verilmektedir. ) Hedefe kitlendikten sonra silah operatörü bulunduğu yerden ayrılabilir. Bununla birlikte MCLOS ve SACLOS füzelerine kıyasla üçüncü nesil füzelerinden korunmak için daha çok elektronik savunma sistemleri geliştirilmiştir. Örneğin Amerikan Javelin, Alman PARS 3 LR, Israil Spike ve Hindistan a ait Nag sistemleri.

Birçok modern ATGM’se zırh delmek için boşluklu imha hakkı bulunan (örneğin HEAT mermisi gibi) savaş başlıkları taşımaktadır. İkili patlayıcılı füzeler ise ERA zırhlarına karşı kullanılır. Meydana gelen ilk ve hafif patlama ile aracın ERA zırhı harekete geçirilip ardından ikincil patlama ile asıl zırh delinir. Üst saldırı modellerde ise (örneğin İsveç yapımı Bill ) füze aracın zırhının en zayıf olduğu taret çatısı veya kule üstünden vurmaya çalışır.

9M113 Konkurs ATGM (Rus Yapım)

ATGM’ler karşısında kullanılan savunma sistemleri başlıca şunlardır: Boşluklu zırh, Kompozit zırh, ERA, Jammer türü örneğin Rus yapımı Shtora, ve etkin koruma sistemleri örneğin İsrail yapımı Trophy ve yine Rus yapımı Arenadır. Geleneksel olarak “Ateşle ve unut” türü ATGMler üretilmeden önce en çok başvurulan savunma sistemi füzenin ateşlendiği noktaya yoğun ateş açmaktı. Bu sayede operatör ya öldürülüyor ya da yer değiştirdiğinden güdümleme sistemi etkisiz kılınıyordu.

Tanksavar silahlarından olan bazuka ve RPGler herhangi bir güdüm sistemleri olmadığından ATGM sınıfına girmez çünkü onlarda güdüm sistemi yoktur.