İstanbul, Türkiye’de Marmara Bölgesi‘nde yer alan ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin illerinden biridir. Ülkenin nüfus bakımından en çok göç alan ve en kalabalık ilidir. Ekonomik, tarihî ve sosyo-kültürel açıdan önde gelen şehirlerden biridir. Şehir, iktisadi büyüklük açısından dünyada 34. sırada yer alır. Nüfuslarına göre şehirler listesinde belediye sınırları göz önüne alınarak yapılan sıralamaya göre Avrupa’da birinci, dünyada ise altıncı sırada yer almaktadır.
Dünyanın en eski şehirlerinden biri olan İstanbul, 330-395 yılları arasında Roma İmparatorluğu, 395-1204 yılları arasında Bizans İmparatorluğu, 1204-1261 yılları arasında Latin İmparatorluğu,1261-1453 yılları arasında tekrar Bizans İmparatorluğu ve son olarak 1453-1922 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu‘na başkentlik yaptı.[12] Ayrıca İstanbul, Hilâfetin Osmanlı İmparatorluğu’na geçtiği 1517’den kaldırıldığı 1924’e kadar İslam dünyasının da merkezi olmuştur.
Yıllara Göre İstanbul Nüfusu
Türkiye İstatistik Kurumu‘nun (TÜİK) hazırlamış olduğu 2021 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre İstanbul (İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve bağlı belediyelerin sınırları içindeki nüfus) toplam 15 milyon 840 bin 900 kişilik nüfusu bulunmaktadır. Bu nüfus, 7.933.686 erkek ve 7.907.214 kadından oluşmaktadır. Yüzde olarak ise: %50,08 erkek, %49,92 kadındır.
İstanbul’un 14’ü Anadolu Yakasında, 25’i Avrupa Yakasında olmak üzere toplam 39 ilçesi vardır. İstanbul’un 39 ilçesi nüfus sayısı bakımından 2019 yılı verilerine göre incelendiğinde en yüksek nüfusa sahip ilçesi Esenyurt (977.489), en az nüfusa sahip ilçesi de Adalar (16.372) olmuştur.
İstanbul’da yaşayanların %65,06‘sı (10.097.862) Avrupa Yakası; %34,94‘ü de (5.421.405) Anadolu Yakası’nda ikamet eder. İstanbul Nüfuslarına göre en kalabalık şehirler listesinde dünyanın en kalabalık 22. şehridir.
İstanbul’da ikamet edenlerin yalnızca yüzde 15,38’inin nüfusu İstanbul’a kayıtlıdır. İkamet edenlerin nüfusa kayıtlı oldukları illere göre yapılan sıralamada Sivas 736.542 (%5,20), Kastamonu 548.546 (%3,87), Ordu 499.782 (%3,52), Giresun 487.115 (%3,43), Tokat 455.817 (%3,21), Samsun 417.120 (%2,94), Trabzon 395.474 (%2,79), Malatya 392.435 (%2,77), Erzurum 382.519 (%2,70), Sinop 366.681 (%2,58) ve Erzincan 302.511 (%2,13) kişi ile en üst sıralardadır.
İstanbul’un şehir yapısı ve şekli sürekli değişmektedir. Yunan, Roma ve Bizans dönemleri boyunca Konstantinopolis‘in tarihi yarımadasında, Galata‘da (Pera, sonraki adıyla Beyoğlu), Chalcedon (Kadıköy) ve Hrisopolis‘te (Üsküdar) önemli derecede yenilenme ve büyümeler yaşanmıştır. Antik zamanlarda şu anki İstanbul’un tüm ilçeleri birer bağımsız şehirdiler. Bugün İstanbul, eski Konstantinopolis’in metropol hâli olarak kabul edilebilir. Çünkü şehir o dönemlerden beri genişletilmekte ve yenilenmektedir.
Son yıllarda inşa edilen çok yüksek yapılar, nüfusun hızlı büyümesi göz önüne alınarak yapılmışlardır. Şehrin hızla genişlemesinden dolayı konutlaşma, genellikle şehir dışına doğru ilerlemektedir. Şehrin sahip olduğu en yüksek çok katlı ofis ve konutlar, Avrupa Yakası’nda bulunan Levent, Mecidiyeköy ve Maslak semtlerinde toplanmıştır. Levent ve Etiler’de çok sayıda alışveriş merkezi toplanmıştır. Türkiye’nin en büyük şirket ve bankalarının önemli bir kısmı bu bölgede bulunmaktadır.
Yıllara Göre İstanbul Nüfusu (330-2022)
Yıl (Milattan Sonra) | İstanbul Nüfusu |
330 | 40.000 |
400 | 400.000 |
530 | 550.000 |
715 | 300.000 |
950 | 400.000 |
1200 | 150.000 |
1453 | 36.000 |
1477 | 14.800 |
1566 | 600.000 |
1817 | 500.000 |
1860 | 715.000 |
1885 | 873.570 |
1890 | 874.000 |
1897 | 1.059.000 |
1901 | 942.900 |
1914 | 909.978 |
1927 | 680,857 |
1940 | 793,949 |
1945 | 860,558 |
1950 | 967.497 |
1960 | 1.466.535 |
1970 | 2.132.407 |
1980 | 2.772.708 |
2000 | 8.803.468 |
2007 | 12.573.836 |
2008 | 12.697.164 |
2009 | 12.915.158 |
2010 | 13.255.685 |
2011 | 13.624.240 |
2012 | 13.854.740 |
2013 | 14.160.467 |
2014 | 14.377.018 |
2015 | 14.657.434 |
2016 | 14.804.116 |
2017 | 15.029.231 |
2018 | 15.067.724 |
2019 | 15.519.267 |
2020 | 15.462.452 |
2021 | 15.634.257 |
2022 | 15.840.900 |
İstanbul İlçeleri Nüfusu (2022)
İlçe | Toplam Nüfus | Erkek Nüfusu | Kadın Nüfusu | Erkek % | Kadın % |
Esenyurt | 977.489 | 500.994 | 476.495 | 51,25% | 48,75% |
Küçükçekmece | 805.930 | 403.820 | 402.110 | 50,11% | 49,89% |
Bağcılar | 744.351 | 378.073 | 366.278 | 50,79% | 49,21% |
Pendik | 741.895 | 374.807 | 367.088 | 50,52% | 49,48% |
Ümraniye | 726.758 | 363.386 | 363.372 | 50,00% | 50,00% |
Bahçelievler | 605.300 | 305.869 | 299.431 | 50,53% | 49,47% |
Sultangazi | 543.380 | 277.601 | 265.779 | 51,09% | 48,91% |
Maltepe | 525.566 | 262.663 | 262.903 | 49,98% | 50,02% |
Üsküdar | 525.395 | 255.022 | 270.373 | 48,54% | 51,46% |
Başakşehir | 503.243 | 252.731 | 250.512 | 50,22% | 49,78% |
Gaziosmanpaşa | 493.096 | 247.587 | 245.509 | 50,21% | 49,79% |
Kadıköy | 485.233 | 218.661 | 266.572 | 45,06% | 54,94% |
Kartal | 480.738 | 237.136 | 243.602 | 49,33% | 50,67% |
Sancaktepe | 474.668 | 240.230 | 234.438 | 50,61% | 49,39% |
Avcılar | 457.981 | 230.029 | 227.952 | 50,23% | 49,77% |
Kağıthane | 454.550 | 229.412 | 225.138 | 50,47% | 49,53% |
Esenler | 447.116 | 230.017 | 217.099 | 51,44% | 48,56% |
Ataşehir | 427.217 | 209.502 | 217.715 | 49,04% | 50,96% |
Eyüpsultan | 417.360 | 208.754 | 208.606 | 50,02% | 49,98% |
Beylikdüzü | 398.122 | 194.742 | 203.380 | 48,92% | 51,08% |
Fatih | 382.990 | 190.991 | 191.999 | 49,87% | 50,13% |
Sarıyer | 349.968 | 172.832 | 177.136 | 49,39% | 50,61% |
Sultanbeyli | 349.485 | 178.935 | 170.550 | 51,20% | 48,80% |
Arnavutköy | 312.023 | 160.540 | 151.483 | 51,45% | 48,55% |
Zeytinburnu | 293.839 | 147.234 | 146.605 | 50,11% | 49,89% |
Çekmeköy | 288.585 | 143.789 | 144.796 | 49,83% | 50,17% |
Tuzla | 284.443 | 145.258 | 139.185 | 51,07% | 48,93% |
Şişli | 284.294 | 138.611 | 145.683 | 48,76% | 51,24% |
Güngören | 283.083 | 143.719 | 139.364 | 50,77% | 49,23% |
Bayrampaşa | 274.884 | 138.461 | 136.423 | 50,37% | 49,63% |
Büyükçekmece | 269.160 | 133.114 | 136.046 | 49,46% | 50,54% |
Beykoz | 248.595 | 122.991 | 125.604 | 49,47% | 50,53% |
Beyoğlu | 233.322 | 120.151 | 113.171 | 51,50% | 48,50% |
Bakırköy | 228.759 | 106.582 | 122.177 | 46,59% | 53,41% |
Silivri | 209.014 | 118.642 | 90.372 | 56,76% | 43,24% |
Beşiktaş | 178.938 | 81.777 | 97.161 | 45,70% | 54,30% |
Çatalca | 76.131 | 39.046 | 37.085 | 51,29% | 48,71% |
Şile | 41.627 | 21.558 | 20.069 | 51,79% | 48,21% |
Adalar | 16.372 | 8.419 | 7.953 | 51,42% | 48,58% |