Vikipedi, kullanıcıları tarafından ortaklaşa olarak birçok dilde hazırlanan, özgür, bağımsız, ücretsiz, reklamsız, kâr amacı gütmeyen bir internet ansiklopedisidir. MediaWiki yazılımı kullanılarak hazırlanmaktadır. Sürekli eklemeler ve değişiklikler yapıldığı için hiçbir zaman tamamlanmayacağı varsayılmaktadır.
Kurucularından, Jimmy Wales Vikipedi’yi, “Dünya üzerindeki her insana kendi dilinde, en üst kalitede, bedava bir ansiklopedi oluşturma ve dağıtma uğraşısı” olarak tanımlamaktadır.
Vikipedi sözcüğü, viki ve pedi kelimelerinin birleşiminden oluşur. “Viki”, Hawaii dili’ndeki “wiki wiki” (hızlı veya bilgi amaçlı) sözcüğünden türetilmiştir. “Pedi” ise, Antik Yunan Medeniyeti’nde “kapsamlı kültürel eğitim sistemi” anlamına gelen paideia kelimesinden gelmektedir.
Vikipedi‘ nin ana sunucuları ABD‘nin Florida Eyaleti‘ndeki Tampa kentinde, diğer başlıca sunucuları ise Hollanda’nın Amsterdam, Fransa’nın Paris ve Güney Kore’nin Seul kentinde bulunmaktadır.
Wikipedia Türkiye’de Neden Yasaklandı?
Vikipedi’nin çevrimiçi tüm dillerinin engellenmesi, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından, Türkiye Cumhuriyeti 5651 sayılı kanunun verdiği yetkiye dayanarak 29 Nisan 2017 tarihinde aldığı idari tedbir kararı sonucu meydana gelmiştir.
“Türkiye’yi terör örgütleriyle aynı zeminde gösteren ifadelerin bulunması” engele gerekçe olarak gösterildi. 2 Mayıs 2017‘de verilen itiraz dilekçeleri sonucunda İngilizce Vikipedi‘de yer alan Turkish Occupation of Northern Syria (Kuzey Suriye’de Türk İşgali), Foreign Involvement in the Syrian Civil War (Suriye İç Savaşı’na Yabancı Müdahalesi) ve State-Sponsored Terrorism (Devlet destekli terörizm) maddelerinde Türkiye’ye ayrılan bölümlerin erişim engeline neden olduğu öğrenildi. Vikipedi’nin kurucusu Jimmy Wales katılacağı World Cities Expo İstanbul 2017 davetli listesinden çıkarıldı. 5 Mayıs’ta Vikipedi’nin bağlı bulunduğu Wikimedia Vakfı, idari tedbir kararı alan Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurarak kararın kaldırılmasını istedi, fakat itiraz reddedildi.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) resmi internet sayfasının “Site Bilgileri Sorgu Sayfası” üzerinden yapılan sorgulamada Wikipedia sayfalarına idari tedbir kararı uygulandığı görülüyor.
BTK sorgulamasında yer alan açıklama şu şekilde:
“5651 sayılı Kanun uyarınca yapılan teknik inceleme ve hukuki değerlendirme sonucunda bu İnternet sitesi (wikipedia.org) hakkındaki Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu ‘nın 29/04/2017 tarih ve 490.05.01.2017.-182198 sayılı kararına istinaden Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından İDARİ TEDBİR uygulanmaktadır.
(After technical analysis and legal consideration based on the Law Nr. 5651, ADMINISTRATION MEASURE has been taken for this website (wikipedia.org) according to Decision Nr. 490.05.01.2017.-182198 dated 29/04/2017 implemented by Information and Communication Technologies Authority.)”
