WİKİPEDİA (VİKİPEDİ)
Vikipedi, kullanıcıları tarafından ortaklaşa olarak birçok dilde hazırlanmıştır. Özgür, bağımsız, ücretsiz, reklamsız, kar amacı gütmeyen bir internet ansiklopedisidir. Kurucularından Jimmy WALES vikipedi’yi “Dünya üzerindeki her insana kendi dilinde, en üst kalitede, bedava bir ansiklopedi oluşturma ve dağıtma uğraşısı” olarak tanımlamaktadır.
Vikipedi sözcüğü, viki ve pedi kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur. “viki” Hawaii dilinde “wiki wiki” (hızlı ve bilgi amaçlı) sözcüğünden gelmektedir. Pedi kelimesi ise, Antik Yunan Medeniyetinde “kapsamlı kültürel eğitim sistemi” anlamına gelen paideia kelimesinden gelmiştir. Ana sayfası www.wikipedia.org’dur.
BİLGİLERİN GÜVENİRLİĞİ
Vikipedi’nin güvenirliği ve doğruluğu üzerinde tartışmalar vardır ve site yoğun olarak vandalizme maruz kalmaktadır. Maddelerin eşit kalitesi, değişikliklerin takip edilmemesi, sistem hataları ve bilgilerin doğruluğu hakkında tartışmalar sürmektedir.
YAZARLAR
Vikipedi, gönüllülerin ortaklaşa çabaları sayelerinde, hemen hemen herkesin web sitesine ulaşıp konuları değiştirmeleriyle yazılır. Vikipedi ’ye bilgi yazabilmek için üye olma zorunluluğu yoktur. Diğer internet ansiklopedi projelerinin birçoğu üyelik ister ve sadece uzman yazarların bilgi yazmasına izin verir. Vikipedi’ ye yazılan bilgilerin uygunluğu konusunda bir takım kurallar vardır. Bilgiler tartışılır, değerlendirilir ve içeriğe eklenmesi, değiştirilmesi veya Vikisözlük gibi kardeş bir projeye transfer olması kararlaştırılır. Vikipedi’nin başlıca kurallarından biri ise maddelerin tarafsız bir şekilde, kaynaklarıyla birlikte, olumlu ya da olumsuz ayırt edilmeden tüm yönleriyle sunulması gerekir.
ÖZGÜR İÇERİK
Oldukça kapsamlı ve ortaklaşa üretilen bir proje olan Vikipedi’nin yasalara uygun olarak yapılması önemlidir. Normalde bir eserin yazarı o eserin telif hakkını elinde bulundurur ve bu hak, diğer insanların bu yazıyı değiştirmesini, kopyalamasını ve kullanmasına engel olur. Bu sebeple Vikipedi ’deki maddeler GÖBL ( Özgür Belgeleme Lisansı ) ile yazılmış olmakta ve her yazar telif haklarından vazgeçmektedir.
TARAFSIZLIK
Vikipedi’nin en önemli politikalarından biri tarafsızlıktır. Tarafsız bakış açısı yönergesi, Vikipedi’nin temel taşıdır. Özellikle tartışmalı konular, tartışmanın taraflarına eşit mesafede kalınarak yazılır. Vikipedi bir milletin, grubun, takımın, dinin ansiklopedisi değildir. Her dil Vikipedisine katkıda bulunması mümkündür. Özellikle dini ve siyasi içerikler yüzünden Vikipedi çok saldırıya uğramıştır. Bu yüzden Vikipedi ’de “şehit”, “kahraman” gibi kavramlar kullanılmaz.
DİL SÜRÜMLERİ
Vikipedilerin toplamda 284 dil sürümü, 267 etkin dil sürüm mevcuttur. Vikipedilerin 18 milyondan fazla maddesi vardır. Vikipedi her dilde bağımsızdır. İçerikler diğer dillerdeki gibi olma zorunluluğu yoktur.
DEĞİŞTİRME VE DÜZENLEME
Sayfanın tüm ziyaretçileri konuları değiştirebilir, yeni kullanıcılar da yeni madde başlatabilirler. Sayfada yapılan her türlü değişik hemen o konunun içeriğine yansır. Vikipedi kullanıcıların ortaklaşa çalışmasının zamanla maddeleri geliştireceği inancıyla kurulmuştur. Bazıları ise Vikipedi’nin bu tarzını anlamsızca bulur ve eleştirir bunun adına da “Vandalizm” denir. Maddeler istisnai durumlar dışında değiştirilebilir. Ancak Vandalizm ya da “revert war” ( Geri Dönüştürme Savaşları) yaşanırsa madde koruma altına alınır.
