Bir ütü alırken öyle “ince eleyip sık dokumanıza” hiç gerek yok. Aşağıda anlatacağım birkaç teknik bilgi ile bütçenize en uygun ütüyü rahatlıkla seçebilirsiniz. Ütü hepimizin de bileceği üzere, kumaşların kırışıklıklarını düzeltmek için kullanılan elektrikli cihaza verilen isimdir. Farklı teknolojilerle donatılmış birçok ütü markası olsa da piyasada adından söz ettiren, kaliteli markaların sayısı az-çok bellidir. Bu nedenle seçim yaparken çok zorlanacağınız bir durum olmadığını hatırlatalım.
Öncelikle ütüler kendi içerisinde iki kısma ayrılıyor. Bunlar normal buharlı ütüler ve buhar kazanlı ütüler.
Normal buharlı ütüler, en çok karşılaşılan ütü çeşididir. Hemen hemen her evde görebileceğiniz bir ütü çeşidi olan buharlı ütüler açıldığı andan itibaren kısa sürede hazır hale gelip kullanıldığından sıklıkla tercih edilmektedir. Buhar kazanlı ütüler ise; biraz daha profesyonel kullanım için tasarlanmış diyebiliriz. Mesela bir terziye veya kıyafet tasarlayan bir işyerine girdiğinizde ilk göreceğiniz cihaz “buhar kazanlı bir ütü” olacaktır. Tabi profesyonel deyince bunun öyle uzmanlık gerektirecek bir özelliği yok. Normal ütü kullanan herkes bir buhar kazanlı bir ütü alıp evinde rahatlıkla kullanabilir. Bu kazanlı ütü türünün normal buharlı ütüden kullanım ve teknik özellik açısından bazı farkları bulunuyor. İlk olarak bu ütüler dakikada 80 ile 120 gram arasında buhar üretir. Normal buharlı ütülerde ise bu oran yaklaşık olarak dakikada 40 gram buhardır. (Genellikle, çok buhar; kolay ve hızlı ütü anlamına gelir.) Yani, buhar kazanlı ütüler normal buharlı bir ütünün neredeyse iki katından daha fazla buhar üretebilir. Kalabalık bir ailede yaşıyorsanız veya ütülenecek çamaşır miktarı daima fazla ise normal buharlı bir ütü yerine buhar kazanlı bir ütü almanız daha doğru olacaktır. Benzer bir biçimde giyim-kuşamınıza çok dikkat ediyorsanız ve yaşam biçiminiz şıklık üzerine kurulu ise aynı şekilde buhar kazanlı bir ütü aradığınız ütü türü olacaktır. Buhar kazanlı ütüler normal ütülere göre su haznesi daha fazla miktarda su alabilecek kapasitede üretilirler. Bu nedenle hazır hale gelmeleri normal ütüye göre biraz daha fazla zaman alacaktır. Fakat hem fonksiyonellik -kullanılabilirlik- hem de fiyat açısından buhar kazanlı ütüler normal ütülerin bir tık üzerinde değere sahiptir. Son olarak bazı ütü masaları, buhar kazanlı ütüleri taşımak için çok küçüktür. Eğer küçük bir ütü masanız varsa, yenisini almanız gerekebilir.
Şimdi gelelim bir ütü seçerken bilmeniz gereken bazı teknik detaylara.
Bunlardan ilki motor gücü olarak ifade edebileceğimiz “Watt” değeridir. Bu değer kullanacağınız ütünün gücünü gösteren en önemli faktörlerden bir tanesidir. Kıyafetlerinizin daha kolay açılmasını ve zamandan tasarruf etmek istiyorsanız ve kararınız buhar kazanlı bir ütüden yanaysa ortalama 2400 Watt ile 3000 Watt’lık bir ütü kırışık açmak için yeterlidir. Buharlı ütülerde ise ortalama 2000 Watt uygun bir değer olacaktır. Tabi sadece watt değeri ütünün kalitesi hakkında bize bilgi tam bilgi vermeyecektir.
“Buhar gücü” ütünün kalitesini belirleyen ikinci önemli faktördür. Buhar gücünü kısaca tanımlayacak olursak “bir püskürtmede uygulanan güce” deniyor. Ütü tanıtımlarında daha çok sürekli buhar gücü ve şok buhar gücü şeklinde iki kavram yer almaktadır. Buradaki sürekli buhar gücü ütünün çalışmaya başladığı anda uyguladığı ve süreklilik arz eden buhar gücü iken, şok buhar gücü komutunuzla veya otomatik olarak gerçekleşecek olan ani buhar gücüdür. Buhar gücü yüksek olan ütüler giysilerinizi daha kolay ve hızlı bir şekilde ütülemenizi sağlayarak zamandan tasarruf etmenizi sağlar. Eğer satın almayı düşündüğünüz ütünün buhar gücü düşük ise sizi hem -biraz- yoracak, hem de ütüleme işleminde -biraz- uğraştıracaktır. Bazı giysilerin kırışıklığı kolaylıkla geçmez ve açılması uzun sürer. İdeal olarak sürekli buhar gücü en az 35 g/dk, şok buhar gücünün de en az 90 g/dk olması tavsiye edilmektedir.
Ütü alırken dikkat edilmesi gereken diğer bir nokta, ütünün taban yapısında yer alan malzeme türüdür. Bir ütünün tabanı elbiselerin üzerinde kolay hareket etmeli, ısıyı iyi iletmeli ve parlama yapmama gibi özelliklere sahip olmalıdır. Alüminyum tabanlı ütüler uzun kullanımlardan sonra yapışkanlık yapıyor ve kumaşlarda kırışıklıklara neden olabiliyor. Eğer yapışmaz teflon tabana sahipse, yapışkanlığı engellediği için ütünün kıyafetler üzerinde kolayca kaymasını sağlıyor. Teflon tabanların kumaşın yanmasını ve sararmasını önlediğini hatırlatalım. Paslanmaz çelik tabanın özelliği ise, ısıyı eşit şekilde dağıtması ve böylece ütüye ayrılan süreyi kısaltır; ancak yanma riski bulunduğundan dikkatli kullanmak gerekiyor. Ütünün tabanı çelikse, ütüleme sırasında fermuar ve düğmelere dikkat etmek gerekiyor. Çünkü çizilme ihtimali çok fazladır. En ideal ütü tabanı ise kuşkusuz seramik tabanlı olanlardır. Hem ütü kumaşta kolayca kayıyor, hem yapışmıyor, hem de hiç çizilmiyor.
Buhar ütüde üçüncü önemli faktör ütünün tabanında yer alan gözenek sayısıdır. Ütü tabanında ne kadar gözenek var ise o kadar çok buhar çıkış noktası var demektir. Bu sayı arttıkça, ütünün kırışıklıkları giderme işlevi de o derece artacaktır. (Kazanlı ütülerde normal ütülere göre daha fazla gözenek sayısı olduğunu görebilirsiniz.)
Açık kalan ütüler özellikle yangın gibi veya farklı durumlarda sık sık ev kazalarına davetiye çıkaran bir elektrikli ürün. Tabii söz konusu kusur genellikle cihazda değil; unutkanlık veya dalgınlık sonucunda ütünün açık kalmasından kaynaklanıyor. Unutkanlar için en dikkat edilmesi gereken özellik ise ütünün kendine kendine kapanabilmesi özelliği. Acil bir durumda veya diğer hallerde açık unutulma olasılığı hep bulunuyor. Yeni nesil ütü modellerinin neredeyse birçoğunda açık unutulduğunda ortalama 30 saniye içerisinde; dik konumdayken de beş dakika içinde otomatik kapanma özelliği bulunuyor. Özellikle Bosch, Braun, Philips ve Tefal gibi markalar bu anlamda en başarılı olan markalar arasında.
Kablosu uzun olan bir ütü modeli ütü tahtası üzerinde hareketinizi kolaylaştıracaktır. Kablonun ütünün ortasında olması ise ister solak olun ister olmayın, ütülemeyi rahatlatacaktır. Eğer hareketinizin kısıtlanmasından çok rahatsızlık duyuyorsanız, kablosuz ütüleri deneyebilirsiniz. Şimdilik çok rağbet görmese de, ilerleyen yıllarda daha çok kablosuz ütü seçeneğiyle karşılaşacağız.
Ütünün ağırlığı artmaya başladıkça kumaş üzerine uyguladığı kuvvet de artacaktır ancak bir noktadan sonra ütünün kullanımı biraz zorlu bir duruma gelmeye başlayabilir. Diğer yandan, hafif ütülerin kullanımı ve kumaş üzerinde kayması kolaydır ancak kırışıklıkları açmak için kumaşın üstünden birkaç kez geçmenizi gerektirebilir.
Ayrıca yeni nesil ütülerde; Anti-Drip (Su Damlatmama Özelliği), Anti-Calc (Kireç Önleme Özelliği) ve Self-Clean (Kendi Kendini Temizleme Özelliği) aranan özelliklerden bazıları.
