En güvenli seyahat yöntemi olarak kabul edilmiş olsada uçak yolculukları birçok insan için korkutucu olabiliyor. Bu yolcular için uçağın türbülansa girmesi en korku veren durumların başında geliyor.
Hava boşluğu dediğimiz Türbülans, daha çok uçak yolculuklarında duyulan bir kavram olmakla birlikte aslında bilim dünyasındaki yapılan araştırma ve incelemelerde bu kavram oldukça sık kullanılmaktadır. Türbülans hava akımlarının kısa mesafelerde şiddetli biçimde değişmesine yol açan hava düzensizlikleri olarak tanımlanabilir. Güneş’ten gelen enerjideki değişimler nedeniyle atmosfer basıncında ortaya çıkan farklılıklar, farklı hızlarda hareket eden hava kütleleri, havanın bir dağ kütlesi çevresindeki hareketi, fırtınalar, jet akımları gibi farklı nedenlerle oluşabilir. Türbülans suyun içinde oluşan girdaplara benzetilebilir.
Alınan her türlü önleme ve tüm teknolojik gelişmelere rağmen, türbülans sırasında uçaklar bazen 150-200 metre, bazen çok daha fazla yükseklik kayıplarına uğrayabiliyor. Hızla düşme ya da yukarı doğru fırlama durumları yaşanabiliyor. 350 ton ağırlığındaki uçak, türbülansla birlikte oyuncak gibi savruluyor.
Normal bir doğa olayı olması ve sık sık görülmesine rağmen bazı durumlarda tehlikeli olabilir. Çünkü türbülans açık ve bulutsuz havalarda da ortaya çıkabilir, çoğunlukla tahmin edilmesi ve uçakların radarları tarafından tespit edilmesi mümkün değildir. Genellikle yüksek irtifalarda görülür. Bu nedenle uçaklar beklenmedik şekilde türbülansa girebilir ve bu durum emniyet kemerlerinin takılı olmadığı durumlarda yolcuların yaralanmasına neden olabilir.
Uçağın türbülanstan nasıl etkilendiği türbülansın yoğunluğuna, uçağın büyüklüğüne ve irtifasına göre değişir. Türbülans uçağın hızında ve irtifasında ani değişikliklere neden olabilir. Yüzlerce kilometre hızla hareket eden bir uçağın hızındaki ve irtifasındaki küçük bir değişim ciddi sarsıntılara neden olabilir. Ancak günümüzde kullanılan modern uçakların türbülans nedeniyle düşme ihtimali çok düşük olduğunu söyleyebiliriz.
Her yıl türbülans kazaları nedeniyle tüm dünyada ortalama 10 bin kişi yaralanıyor. Bu oldukça ciddi bir rakam. En çok yaralananlar ise kuşkusuz kabin memurları. Servis için ayakta durmaları nedeniyle hızla gelişen bir türbülans sırasında sağa-sola veya uçağın tavanına çarparak çok sayıda kabin memuru yaralanıyor. Türbülanstan sizi kurtaracak tek şey, koltuğunuza oturmak ve kemerinizi bağlamak. Ve uçuş sırasında çok fazla ayağa kalkıp dolaşmamak.
Şu ana kadar kayıtlarda türbülans nedeniyle düşen bir uçak yok. Uçaklar türbülans dahil olmak üzere taşıyabilecekleri maksimum yüke göre tasarlandığından dolayı hiçbir uçak türbülanstan dolayı düşmez. Teknik bir arıza ve insan faktörü ile birleşmedikçe türbülansın uçak düşürmesi de beklenemez.
Pilotlar, uçuş öncesi planlamalarda türbülanslı veya gelişen hava hareketleri ile riske sahip bölgelerden uçmazlar. Havada ise radarlarından hava hareketlerini takip ederler. Genellikle CB olarak adlandırılan, elektrik yüküne ve yüksek türbülansa sahip bulutların içine girmezler. Bu bulutlarla aralarına belirli bir mesafe koyarak etraflarından dolaşırlar.
“Kokpit güvenliği” yazarı Patrick Smith şöyle diyor: “Yeni jenerasyon uçaklar öyle yapılıyor ki, türbülansı bazen hissetmeniz bile mümkün olmuyor. Bu sayede ne pilot ne de yolcular, uçak yolculuğundan rahatsız oluyor. Tasarlanan yeni model uçaklardan korkmayın, panik yapmayın. Çünkü panik olmadığınız sürece size zarar verebilecek bir durum yok.” Yani artık uçak üreticileri türbülansı daha az hissettirmek için, en son teknolojiyi kullanarak yeni modeller geliştiriyorlar. Dolayısıyla, türbülans uçak düşürmez. Düşen uçakları ya savaş bölgelerinde veya Hollywood filmlerinde görebiliriz.
Sizi korkutmak istemem ama İngiliz bilim adamlarının yapmış olduğu açıklamalara göre, önümüzdeki 40 yıl içinde açık hava türbülansları da dahil olmak üzere tüm türbülanslarda %40 ile %170 artış olacağı ve türbülansların %10 ile %40 daha şiddetleneceğinden yola çıkılıyor. Bu artışın en büyük sebebi ise dünyanın içinde bulunduğu iklimlerdeki değişimlerin olduğu öne sürülüyor.
Kaynak:
- http://www.haberturk.com/yasam/haber/975900-turbulanstan-korkmali-mi
- https://www.airlinehaber.com/turbulans-nedenli-ucak-duser-mi-turbulanslar-artacak/
- https://www.turna.com/blog/turbulans-ucagi-dusurur-mu
- http://www.bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/ucagin-turbulansa-girmesi-tehlikeli-bir-durum-mu
