BitTorrent internet üzerinden dosya paylaşım yazılımına ve aynı tekniği kullanan dosya takas sistemine verilen isimdir. Diğer Peer to Peer (P2P) paylaşım programlarından farkı sabit olmayan bağımsız sunucu tanımlama dosyaları sayesinde sabit bir sunucuya ihtiyaç olmaksızın paylaşıma devam etmesidir.
Doğrudan indirmekten farklı olarak, dosyayı indiren kişiler indirme esnasında indirdiği kadarını diğer kullanıcılara paylaşmaktadır.
Torrent protokolü, çoğunlukla büyük boyutlardaki dosyaların paylaşımında kullanılır.
Torrent indirebilmek için μTorrent, Bitcomet, BitTorrent, Azureus, Flashget, LimeWire vb. istemci yazılımlara ihtiyaç vardır. Ayrıca dosyaları indirebilmek/paylaşabilmek için torrent dosyası denilen, uzantısı .torrent olan 2-500 Kb büyüklüğünde dosyaları indirmeniz gerekmektedir. Güncel yöntemlerde magnet link adı verilen linkler aracılığıyla .torrent dosyasına ihtiyaç kalmamıştır.
Torrent’i diğer indirme yöntemlerinden ayıran en büyük fark dosyayı çekme hızınızı dosyaları çeken kişilerin ve dosyanın popülaritesinin yönlendiriyor olmasıdır. Yani bir dosya ne kadar popülerse o kadar çok kişi o dosyayı çeker ne kadar çok kişi o dosyayı çekiyorsa o dosyanın Peers sayısı o kadar artar ve ne kadar çok Peers varsa dosyayı çekme hızınız o derece artar.
Seeder’lar (paylaşımcılar) anahtar rol üstlenmelerine rağmen Leecher’lar (indiriciler) da büyük öneme sahiptir. Torrent dosya paylaşım tekniğidir, sadece download’a dayalı diğer dosya yöntemlerinden (RapidShare benzeri dosya dağıtım şebekeleri gibi) oldukça farklıdır. Bu nedenle bazı dosyaları zor bulabilir, bazı dosyaları da çok yavaş çekebilirsiniz. Seeder’ı (paylaşanı) olmayan dosyaları indiremezsiniz. Torrent her zaman tam hızda download’ı garanti etmez, o dosyayı hızlı çekmenizin formülü pek karışık olmayan bir şekilde anlayabilirsiniz.
- Dosyanın boyutu
- Kaynakların istemcilere oranı.
- Toplam eş sayısı (kaynak + istemci)
Bu formülü ise temel olan tek bir neden sağlar: Dosyanın popülaritesi
Dosya ne kadar popüler ise o kadar çok kişi çeker ve o kadar çok kişi seed eder. Bu da yoğun talebi karşılamak için yeterli kaynak oluşturur. Yani Torrent kelimesinin anlamı olan sel gibi büyümeye devam eder ve bir süre sonra kendi kendine yeten yaşayan ve ölen bir yapıya bürünür.
Torrent sistemi kendini telif hakkı savunucularına ve telif haklarının sahibi şirketlere karşı otomatik denilebilecek ve zahmetsiz sayılabilecek şekilde de koruyabilmektedir. Örneğin klasik indirme metotlarında içeriği barındıran sunucular kapatıldığında veya engellendiğinde içeriğin paylaşılması imkansızdır. Muhakkak ki o içeriğe sahip birinin içeriği başka bir sunucuya (rapidshare, hotfile vb.) yüklemesi gerekir. Torrent’te ise durum biraz daha farklıdır ve kolaydır. Ana içerik belki de milyonlarca kullanıcıda bulunduğundan dolayı paylaşılmak istenildiğinde bir tracker ve içeriğin torrent dosyasının bulunması yeterlidir. İçeriği paylaşıma açmak isteyen kişi sadece torrent uzantılı dosyayı gerekli programa ekler. Bu ilk bakışta çok önemsiz ve basit bir ayrıntı gibi görünse de torrent ağlarında paylaşılan dosyaların büyüklüğü dikkate alındığında bunun ne kadar önemli olduğu daha iyi anlaşılır. Bu şekilde telif hakları ihlalinden dolayı kapanan dünyanın en büyük tracker’larından birinin kullanıcıları site kapanmadan önce sitede barındırılan milyonlarca torrent dosyasını indirmişler ve daha sonra anlatılan yöntemi kullanarak paylaşımdaki dosyaların aktif kalmasını sağlamaya çalışmışlardır.
Yeni Nesil Torrent’ler Hakkında
Torrent hakkında öngörülen yol haritasına göre, örneğin bir dizinin toplu sezon dosyalarının indirilmesi sırasında farklı ülkelerden kullanıcıların kendi dillerinde altyazı çevirilerini torrent paylaşımına upload etmesi için, ana dosya listesine eklemelerine olanak verecek şekilde dosya paylaşım protokol geliştirme çalışmaları sürmektedir. Ama torrent içeriğiyle alakası olmayan spam gibi dosyaların karışma ihtimali nedeniyle geliştirilme aşaması uzun süre tartışmalı olmuştur. Bu yüzden proje geçici olarak askıya alınmış olsa da, geliştirme çalışmaları halen sürmektedir.
Torrent Sık Kullanılan Terimler
Seed: (İngilizce: Tohum) Torrent protokolünde kaynak anlamına gelir. Dosyanın tümüne sahip ve paylaşımda bulunduran kişilere seeder denir.
Leech: (İngilizce: sülük) Torrent protokolünde sömürücü, dosya indiren manasına gelir. Dosyayı çeken kişiler aynı zamanda dosyanın kısmi bir bölümüne sahip olduklarından Leecher diye anılırlar. Bir diğer anlamda ise dosyayı paylaşmayı sevmeyen dosyanın Paylaşılmasına engel olan kişilere Leecher denilir.
Peer: (Teknik İngilizce: eş) Dosya üzerinde veri transferinde bulunan herkes, kaynak ve sömürücülerin genel adı.
Reseed: Daha önce indirilmiş bir Torrent ile çekilen dosyaların bir süre sonra tekrar paylaşmaya verilen isimdir. Bu işlem Hash kontrolü gerektirir. Torrent ile çekilen dosyaların en ufak bir değişikliğe bile uğramamış olmaları gerekmektedir.
Hash: Torrent dünyasında ingilizcedeki anlamından tamamen farklı kullanılır. (bkz. Hash) Aktarımı tamamlanan dosyanın sağlaması alınarak orijinal dosyanın sağlaması ile kontrol edilir. Bu ayrıca torrent dosyasına özel olduğu için onu benzersiz (unique) kılar.
Tracker: Torrentin bağlandığı basit bir sunucudur. Torrenti çeken Peerler Trackere dosya hakkında bilgi gönderirler, Diğer Peerler ise Trackere bağlanarak kimde hangi dosyanın hangi parçalarının olduğunu öğrenirler. Tracker üzerinden kesinlikle dosya transferi gerçekleşmez sadece Kaynak paylaşılır. Kim ne kadar dosya çekti ve ne kadar yükledi gibi istatistik bilgilerini de barındırabilir. Sayısı ne kadar fazlaysa indirme o kadar hızlı olur.
DHT (Distributed Hash Table): Peers’ler arası Kaynak paylaşımı diye özetleyebileceğimiz bir özelliktir. Tracker’dan bağımsız kaynak bulma işini üstlenir. Private (özel) Tracker’larda kullanılmaması gerekmektedir.
Download: Torrent sistemi aracılığı ile diğer kullanıcılardan dosya indirme işlemine verilen isim.
Upload: Torrent sistemi aracılığı ile diğer kullanıcılara dosya gönderme işlemine verilen isim.
Ratio: Bir Torrent’in (aslında torrent’ten indirilen dosyaların) Upload işleminin Download işlemine oranıdır. Bu özellik Private (özel) Tracker’larde özellikle önemlidir. Sağlıklı paylaşımı ve Hit&run olayını ortadan kaldırmak ve dosyaların daha yüksek hızlarda sunulmasını sağlamak için üyelik zorunluluğu olan Torrent sitelerinin çoğu tarafından kullanılan bir özelliktir. Genel olarak Torrent dünyasında paylaşımcıyım diyebilmek için 0,5 Ratioyu yakalamanız gerekmektedir, Yani 10 Mb Download’a 5 Mb Upload yapmanız gerekmektedir. Public (genel) Tracker’larde ise tamamen Torrent ruhuna ve kullanıcının insafıyla alakalı bir yaptırımdır.
Hit&run: Türkçe anlamı Vur ve Kaç olan kelime, benzer bir anlamda Torrent Dünyasında da kullanılmaktadır. Dosyayı çekip hemen paylaşımdan kaldırma işlemine ve kaldırana verilen isimdir. Genellikle Torrent kullanıcıları tarafından sevilmezler. Üyeliğin zorunlu olduğu Torrent sitelerinde genellikle istenmeyen bir durumdur.
