Süt, hayvanların meme bezlerinin bir sekresyonu olup, süt denildiğinde daha çok inek sütü anlaşılır. Şayet diğer hayvanlardan elde edilmiş ise hayvanların tür ismi ile birlikte kullanılır. Örneğin keçi sütü, koyun sütü gibi. Bütün memelilerde doğumu takiben süt sekresyonu gerçekleşir. Özellikle bebeklerin vazgeçilmez bir gıdası olarak bilinen süt, aynı zamanda yetişkinler için de en önemli gıdadır. Sütün kesin bileşimini vermek oldukça zordur. Çünkü sütün bileşimini etkileyen mevsim, beslenme koşulları, sağım şekli, sağım zamanı laktasyon periyodu, hayvanın türü, ırkı gibi pek çok faktör vardır. Süt, yağ, laktoz, protein, mineral madde ve sudan oluşan kompleks bir karışımdır.
Sütü sıcak mı soğuk mu içmeliyiz?
Süt, kaynatmamak koşuluyla, tercihe bağlı olarak soğuk veya ılık içilebilir. Sütü vücut ısısına yakın, 35-40ºC de ısıtmak uygundur. Besin değerini koruması açısından sütün kaynamamasına dikkat etmek gerekiyor.
Süte bal, pekmez veya meyve katarak tüketmek zarar verebilir mi?
Tercihe bağlı olarak süte bal ve pekmez konulabilir. Ancak süte eklenen besinlerin de temizliğinden ve sağlıklı olduğundan emin olmak gerekir. Bu besinlerin içerdiği besinler dişlere zarar verebileceğinden, ağız ve diş sağlığına da üst düzeyde özen göstermek gerekiyor.
Süt, UHT işleminde içindeki vitaminleri kaybeder mi?
Süt, pastörize edilmesi ve UHT işlemi sırasında yüksek sıcaklığa maruz kaldığı için içindeki vitaminleri kaybeder inanışı yanlış. Süt pastörize işlemi sırasında sadece birkaç saniye yüksek ısıya maruz kalmakta ve bu sayede içindeki mikroplar ölmekte ancak vitaminler korunmaktadır. Türkiye’de hâlâ sokak sütü tüketilmektedir. Bu sokak sütleri çiğ olarak tüketilirse ölümle sonuçlanabilecek hastalıkları taşımaktadır. Sokak sütü tüketenler, sütü uzun bir süre kaynatmaktadır. Vitaminler asıl işte o zaman kaybedilmektedir.
Ulusal Süt ve Süt Ürünleri’nin yayınladığı Türkiye’ye özgü beslenme rehberinde yetişkin bireylerin 2-3 porsiyon (200-600 mlt); çocuklar, gebeler, süt veren anneler ve menopoz sonrasındaki kadınların ise 3-4 porsiyon (600-800 mlt) günlük süt tüketmeleri öneriliyor.
Sıcak Süt Zayıflatıyor
Besleyicilik ve daha az mikroplara maruziyet açısından bizim önerimiz günlük pastörize süt tüketilmesidir. Sütü sıcak olarak tüketmek mide boşalma zamanını uzatacağı için zayıflamak isteyenler sıcak süt içebilir. Sütü akşam yatağa gitmeden iki saat önce içmek, içeriğindeki laktik asit sayesinde daha kolay ve daha rahat uyumayı sağlar. Kilo problemi olanların bu şekilde tüketmelerini tavsiye etmeyiz çünkü uyku yağlanmayı artırır. Kilo problemi olanlar sütü yemekten önce içebilirler. Gün içinde yemeklerden önce bir çay bardağı kadar süt içmek iştahı keser ve kişinin daha az yemesini sağlar. Yoğurtlar da mümkün olduğu kadar günlük pastörize süt kullanarak evde mayalanmalıdır. Kısaca özetlemek gerekirse sütte bulunan ve sağlığımıza iyi gelen 9 temel besin maddesi:
- Kalsiyum: Sağlıklı kemikler, dişler yaratır. Kemik kitlesini korur.
- Protein: Enerji kaynağıdır. Kas dokusunu yaratır ve tedavi eder. Büyüme gelişmeyi süratlendirir.
- Potasyum: Sağlıklı kan basıncı için gereklidir.
- Fosfor: Kemikleri kuvvetlendirmeye ve eneri yaratmaya yardımcı olur.
- D vitamini: Kemikleri korur.
- B12 vitamini: Sağlıklı kırmızı kan hücreleri ve sinir dokularını korur.
- A vitamini: Bağışıklık sistemini korur. Cildi ve görüşü korur.
- Riboflavin (B2): Yiyecekleri enerjiye çevirir, ağız çevresinde uçuk gelişimini önler.
- Niacin: Şeker ve yağ asitlerini metabolize eder.
Kaynak:
- http://www.pudra.com/saglikli-yasam/beslenme/sut-hakkinda-bilinmesi-gerekenler-15204.htm
- http://www.esk.gov.tr/tr/10940/Sutu-sicak-mi-soguk-mu-icmeliyiz
- https://tr.wikipedia.org
