Sunucu (Server) Nedir? Ne İşe Yarar? Kullanım Alanları Nelerdir?

Sunucu (Server), bilgisayar ağlarında, diğer ağ bileşenlerinin (kullanıcıların) erişebileceği, kullanımına ve/veya paylaşımına açık kaynakları barındıran bilgisayar birimi. Bir ağda birden fazla sunucu birim bulunabilir. Karşıtı istemci (İngilizce: Client) dir.

Çeşitleri de vardır: Shared Hosting (paylaşımlı barındırma), Co-Location, Reseller ve Dedicated (atanmış) Hosting. Paylaşımlı barındırmada bir sunucuda birden fazla alan (İngilizce: domain) barındırılabilir. Co-Location, kendi sunucunuzu özel hazırlanmış veri merkezlerinde yüksek hızda hizmet bağlantısı ile kullanıma açmanızı sağlar. Dedicated Hosting’de, sunucu donanımı ve bağlantısı dahil tüm hizmetlerin sunucuyu kullanan şahıs veya firma tarafından karşılanmaktadır. Reseller Hosting de belli sayıda alan (domain), disk ve bandwidth sınırları ile kullanıcıya sunulur. Paylaşımlı veya Atanmış sunuculardan farkları, reseller sunucuların daha çok sunucu hizmetini bir firmadan alıp, müşterilerine dağıtım yapan aracı küçük işletmelere hitap ediyor olmasıdır. Tüm sunucu çeşitlerinin Windows ve UNIX türevleri mevcuttur.

Windows firması tarafından Windows NT ile başlayan sunucu işletim sistemlerine, zamanla Windows 2000 Server, Windows 2003 Server, Windows 2008 Server, Windows 2012 Server ve Windows 2016 Server^[1] eklenmiştir. Kullanıcılar Windows işletim sistemine sahip bir sunucudan faydalanmak istediklerinde, Microsoft Windows firmasına lisans ücreti ödemeleri de gerekmektedir.^[2] Bu ücretler genellikle sunucu hizmetini sağlayan firma tarafından karşılanarak, son kullanıcının aylık ödeyeceği masrafa dahil edilmektedir. Windows tabanlı sunucular, özellikle ASP gibi Windows işletim sistemine özgü programlama dilleriyle geliştirilen uygulamalar için kullanılmaktadır.

Linux tabanlı Centos, RedHat ve SUSE dağıtımları da sunucu pazarında kendine yer edinmişlerdir. Linux tabanlı sunucular, linux işletim sisteminin açık kaynak kodlu ve ücretsiz olması nedeniyle genellikle daha düşük maliyete sahiptir.

Ayrıca sunucuların hangi amaçla kullanılacağı da önemlidir. Örnek vermek gerekirse web hizmeti veren web sunucuları vardır. Donanım olarak büyük farklılıklar göstermemekle birlikte, sunucular kullanılacakları alana göre özel yazılımlarla desteklenmektedir. Bunlara örnek olarak Apache, Microsoft IIS ve Abyss, Nginx ve Fastream IQ Web/FTP Server gösterilebilir. Dosya paylaşım, canlı yayın ve hatta çevrim içi (İngilizce: online) oyun hizmeti verenleri de mevcuttur. Tüm bu sunucuların değişik sistem gereksinimleri olacaktır.

2010 yılı itibarıyla sunucular A.B.D.’deki enerji tüketiminin %2.5’inden sorumlulardır. %2.5’lik başka bir pay da sunucuları soğutmak için kullanılan soğutma sistemlerine ayrılmıştır. 2010 yılında yapılan araştırmalara göre, eğer enerji tüketimleri böyle devam ederse 2020 yılına kadar sunucuların dünya genelinde kullandığı enerji oranı, hava ulaşımına ayrılan enerji oranından daha fazla olacaktır.

Sunucu bilgisayar (İngilizce: Host Computer), kaliteli donanım ekipmanları ile oluşturulan ve sunucu olarak kullanılan bilgisayarlardır. Tıpkı kişisel bilgisayarlar gibi sunucu bilgisayarlar da; birer adet monitör, CD yazıcı, sistem ünitesi, mouse ve klavyeden oluşur. Bu bilgisayarlar, ana ya da yönetici bilgisayarları diğer bilgisayarlara bağlamakla birlikte veri alışverişini sağlar ve eş zamanlı olarak ağa bağlı her bir bilgisayar için ev sahipliği yapar. Bu nedenle sunucu bilgisayarlar ev sahibi ve konuk arasındaki biyolojik ilişkiyi yansıtacak şekilde İngilizce’de “host computer” olarak bilinir. Ağ topluluğuna veri dağıtım ve yönetim merkezliği yapar. Özellikle bilgisayarlara erişim ve kullanıcı veritabanı yönetimi, belge düzenleme, yayınlama, web geliştirme ve video işleme uygulanmasını sağlayan özel yazılım uygulamalarını çalıştırmanızı sağlar.