Sosyal Kaytarma “Ringelmann Etkisi”

Bilindiği gibi tarihin ilk çağlarından itibaren insanlar doğayla ve çevreyle mücadele edebilmek için bir arada bulunmak zorunda kalmışlardır. Dolayısıyla birbirlerine yardım etmekle birlikte birbirleriyle beraber faaliyetler yürütmüşlerdir.  O dönemlerden günümüze kadar değişmeyen bir durum var ki o da ‘Sosyal Kaytarma’ diğer bir ismiyle ‘Ringelmann Etkisi’dir.

‘Birlikten kuvvet doğar’, ‘bir elin nesi var iki elin sesi var’, ‘anca beraber kanca beraber’ gibi sözlerle birlikte yapılan işlerin daha olumlu neticeler doğurduğu hep düşünülmüştür. Oysa durum böyle değil. İşte Ringelmann etkisi bunu kanıtlar niteliktedir. Ringelmann etkisi, grup halinde yapılan işlerde, birey sayısının artmasıyla birlikte sarf edilen performansın düştüğünü gösteren bir fenomendir.

1883 yılında Fransız ziraat mühendisliği profesörü olan Max Ringelmann tarafından ortaya atılmış olan bu olay Ringelmann’ın beygirlerin performansını araştırması sırasında bir faytonu çeken iki beygirin performansı tek bir beygirin performansının 2 katı olmadığını fark etmesi ile ortaya çıkmıştır ve daha sonra deneye insanları katmaya karar vermiştir. Deneyi şu şekilde gerçekleştirmiştir; bir halatın ucuna harcanan kuvveti ölçmek için dinamometre takılmıştır. Deneklerden önce tek başlarına halatı çekmeleri isteniyor daha sonra gruplar halinde çekmeleri isteniyor. Ortaya şu sonuç çıkıyor, 1 insanın gücünün tek başınayken  %100’ünü kullandığını varsayarak 2 kişi olunca %93’ünü, 3 kişi olunca %85’ini, 8 kişi aynı anda halat çekerken ise yalnızca gücün %49’unu harcadığını görmüştür. Yani gücün doğru orantılı olarak artmadığı birey sayısının artmasıyla birlikte herkes tüm gücünü kullanmayıp biraz kaytardığı gözlenmiştir.

1970 yıllarında ise Latane ve arkadaşları bu konu ile ilgili farklı bir deney yapmışlardır. Bu deneyde deneklerden tek başlarınayken ve grup halindeyken el çırparak en yüksek ses çıkarmaları istenmiştir. Bu kişiler tek başınayken daha çok ses çıkarabildikleri fakat grupta iken daha yüksek performans gösteremedikleri görülmüştür. İlginç bir olay da gerçekleşmiş şöyle ki bir gruba bireysel el çırpma güçlerinin ölçüleceği söylenmiş diğer gruba ise söylenmemiştir. Grup halinde olsalar bile bireysel performanslarının ölçüleceğini bilen kişiler tek başına el çırparken gösterdiği performansı göstermişlerdir. Yani başkaları nasıl olsa yapıyor benim yapmama ne gerek var? cümlesini kendilerine söylememişlerdir.

Her iki deneyde de görüldüğü gibi bireyin fark edilirliği azaldığı sürece sarf ettiği performans da azalmaktadır.

Peki ringelmann etkisini azaltmak için neler yapılabilir?

1- Öncelikle grup içinde yapılacak olan işte bireyin sorumluluğunun farkına varması sağlanmalıdır.

2- Grup içinde bireylere hedefler konulabilir hatta bireyler ödüllendirilebilir.

3- Grup içindeki iletişimin doğru kurulması sağlanmalıdır.

Ve bireyler kendilerine nasıl faydalı olabilirim? sorusunu yönelttikleri an ‘başkaları nasıl olsa yapar’ yargısı ortadan kalkar ‘ben nasıl yapabilirim’ ifadesi ortaya çıkar ve bu da ringelmann etkisini yok eder.

Ringelmann etkisinin az olduğu hatta hiç olmadığı gruplarla çalışmanız dileğiyle.