Herkese Merhaba. Bu yazımızda sizlere “Retail, OEM, MAK ve KMS Kavramları” konusunda kısaca bilgi vermeye çalışacağız. Bildiğiniz -veya henüz öğrendiğiniz- üzere bu kavramlar Windows etkinleştirme söz konusu olduğunda karşımıza çıkan önemli terimlerdir. Bu terimleri öğrendiğinizde ürün anahtarınızın ne olduğunu tam olarak anlamanız mümkün. Şimdi sizlere Retail, OEM, MAK ve KMS kavramları hakkında bilgi vermeye çalışalım.
Öncelikle bireysel Windows lisanslama konusuna bakalım:
Retail Lisans ve OEM Lisans Çözümleri
Retail Lisans
Bu lisans türü teknoloji mağazalarında ve Windows’un resmi sitesinden satılmaktadır. Ürün lisansı tek bir bilgisayarda kullanılabilir fakat yeni bir bilgisayara geçiş yaptığınızda ilgili ürün anahtarını eski bilgisayarınızdan silip, lisansınızı yeni bilgisayarınıza taşıyabilirsiniz.
OEM Lisans
Yeni bir bilgisayar satın aldığınızda içerisinde gelen Windows’a ait lisans anahtarıdır. Bu anahtar BIOS’a gömülü bir şekilde gelir. Donanım değişikliğine gidilmediği sürece bu lisans anahtarı bu bilgisayar için ömür boyu kullanılabilir.
OEM lisanslarının çeşitlerini açıklayacak olursak:
1- OEM: SLP (Original Equipment Manufacturer: System Locked Pre-Installation): OEM’in, sisteminize entegre ettiği lisans anahtarıdır. Genellikle laptoplarda karşımıza çıkan lisans anahtarı türüdür. Cihazınıza yapıştırılmış bir Windows etiketi yoksa, cihazınızda SLP anahtar kullanılmış olabilir. Bu lisans türü, format işlemlerinin ardından sisteminize lisans anahtarı girmenize gerek kalmadan ürününüzü etkinleştirmenize olanak sağlar. (Bilgisayarın online olmasına bile gerek yoktur. Daha fazla bilgi için BIOS/SLIC tablosunu araştırabilirsiniz.)
2- OEM NONSLP (Original Equipment Manufacturer: NON System Locked Pre-Installation): Bu ürün Retail benzemektedir fakat lisans anahtarı bilgisayar üreticileri tarafından dağıtılmaktadır. Etkinleştirme işlemi için bilgisayarınızın İnternet’e erişebiliyor olması gerekmektedir. (İnternet erişiminiz yoksa etkinleştirme işlemini tamamlayabilmek için Microsoft’u telefonla arayabilirsiniz.)
3- OEM COA (Original Equipment Manufacturer: Certificate Of Authenticity): Ürün anahtarı bilgisayarınızda bulunan Windows etiketi üzerinde yazılıdır. Etkinleştirme işlemi için bilgisayarınızın İnternet’e bağlı olması gerekmektedir. (İnternet erişiminiz yoksa etkinleştirme işlemini tamamlayabilmek için Microsoft’u telefonla arayabilirsiniz.)
Şimdi gelelim kurumsal çözümlere:
VL Ürün Çözümleri
VL Ürün: Ticari şirketlerde lisanslama işlemini kolaylaştırmak için hazırlanmış özel dağıtımlardır. Kullanılış bakımından Retail ve VL arasında hiçbir fark yoktur. Sadece lisanslamada farklılıklar vardır. Windows Vista döneminden önce VL (Volume Licensing) kapsamında satın alınan ürünler için etkinleştirme gerekmiyordu. Windows ürünlerini illegal olarak kullananların sayısında artış olmasıyla birlikte özellikle de VL ürünlerin aktivasyon istememesinden dolayı kaynaklanan zafiyeti gidermek için etkinleştirme işlemi, Windows Vista ile birlikte VL ürünler için de standart hale geldi.
2006’dan beri Microsoft, MAK ve KMS sistemlerini VL kapsamındaki ürünlerin aktivasyon işlemlerini tamamlayabilmeleri için kullanmaktadır.
1- MAK Nedir?
MAK – Multiple Activation Key (Çoklu Etkinleştirme Anahtarı): Microsoft ürünlerinin tek tek etkinleştirilmesi için kullanılan yöntemdir. MAK ile aktivasyon işlemini gerçekleştirmek için Online yada Offline (Telefon ile) ürünlerin Microsoft tarafından doğrulanması gerekir. Ticari kuruluşlar VL ürün satın alırken bu lisansın kaç defa kullanılacağını belirterek lisans edinirler. Örneğin 5000 defa kullanılabilecek bir lisans anahtarı satın aldığınızda lisans anahtarını 5000 ayrı bilgisayara yükleyip etkinleştirme işlemini gerçekleştirebilirsiniz. MAK ile yapılan etkinleştirmede ilgili yazılım Microsoft tarafından doğrulanmış olur ve tüm ürün güncellemelerini sorunsuz bir şekilde alabilir. MAK ile yapılan etkinleştirmede ilgili yazılım kalıcı olarak etkinleştirilir ve bilgisayarda önemli donanım değişikliği yapılmadığı taktirde yeniden etkinleştirme yapılmasına gerek kalmaz.
2- KMS Nedir?
KMS – Key Management Service (Anahtar Yönetim Servisi): Ürünlerin, Microsoft tarafından onaylanmış yerel bir sunucu üzerinden etkinleştirilmesine izin verir. KMS kullanılarak ilgili ağ üzerinde bulunan bilgisayarların her birinin Microsoft sunucularına bağlanıp ürün doğrulaması yapmalarına gerek kalmaz. KMS kullanıldığı taktirde ağ üzerinde bulunan client’larda lisanslama işlemi için her hangi bir işlem yapılması gerekmez. KMS’de client’ların İnternet’e bağlı olmalarına gerek yoktur. Sadece sunucunun İnternet’e bağlı olması, KMS’nin çalışması için yeterlidir.
Client sistemler 180 günde bir kendi yerel ağlarındaki sunucu yardımıyla etkinleştirme işlemlerini yenilemek zorundadırlar.
KMS ile etkinleştirilen sistemler MAK ile etkinleştirilen sistemler kadar geniş haklara sahip değildirler.
Örneğin: Windows 8’i KMS üzerinden etkinleştirip kullanan bir client bilgisayar Windows 8.1’i Windows Store üzerinden alamazken, MAK ile etkinleştirilmiş bir Windows 8 bu güncellemeyi sorunsuz bir şekilde alabilir.
KMS, çok sayıda bilgisayar çalıştıran kuruluşlar için uygundur. Bilgisayar lisanslarıyla tek tek uğraşmak istemeyen kuruluşlar KMS sistemini tercih etmelidirler.
KMS Lisans çeşitleri ise aşağıdaki gibidir.
Volume: GVLK (Volume: Generic Volume License Key) Bu anahtar KMS istemci sistemlerde kullanılır.
Volume: CSVLK (Volume: Customer Support Volume License Key) KMS sistemlerinin sunucularında kullanılan lisanstır. Bu sistemler, lisans şartlarına göre belirlenen sayıda KMS istemcilerini etkinleştirebilir. Akıllara takılabilecek olası sorular:
Retail kutularından çıkan lisans anahtarları MAK mıdır?
Hayır. Retail’lerle birlikte gelen lisanslar sadece tek bir bilgisayarda kullanılabilir. Bu yüzden Retail’ler MAK gibi değildirler. Aynı lisansı aynı anda farklı sistemlerde kullanamazsınız. Retail lisanslarınızı farklı sistemlere taşıyabilirsiniz. Bu işlem için Microsoft’u aramanız gerekmektedir.
KMS ile yapılan aktivasyon kaç gün geçerlidir?
KMS üzerinden max. 180 günlük etkinleştirme yapılabilmektedir. Buradaki gün (ve saat) sayısı tamamen Microsoft tarafından belirlenmiş bir değerdir. İllegal yollardan yapılabilecek aktivasyonların ve kaçak lisans kullanımının önüne geçmek için KMS’de 6 aylık bir süre sınırı vardır.
