Persentil yani büyüme eğrisi bebeğin gelişiminin normal şekilde ilerleyip ilerlemediğini değerlendirirken kullanılır. Bebeğin zaman içindeki boy ve kilo gelişimine bakılarak, orantılı ve tutarlı bir şekilde gelişip gelişmediği değerlendirilir. Kızlar ve erkekler farklı persentil (büyüme eğrileri) üzerinden değerlendirilmektedir. Önemli olan bebeğinizin aynı persentil çizgisi üzerinde ilerliyor olmasıdır. Bebeğinizin boy ve kilo artışında zaman içinde anlamlı bir farklılık (persentilin birden değişmesi) hissederseniz mutlaka çocuk doktorunuza danışınız.
Bir çocuk dünyaya belli bir kilo, boy ve baş çevresi ölçüsü ile gelir. Bebeğin doğum anındaki ağırlık ve uzunluk değerlerini annenin hamileliği ve ana rahmindeki eş, plasenta belirler. Dünyaya gelen bebek ilk üç ay içerisinde kendi özelliklerini yansıtan gerçek potansiyelini göstermeye başlar. Üç ay bittiğinde kilo, boy ve başçevresi değerleri ölçüldüğünde bebeğin iri mi, ortalama mı ya da minyon mu olacağı konusunda bir fikir oluşmaya başlar.
Hekimler üçüncü aydan itibaren her muayenede bebeğin kilo, boy ve başçevresinde diğer bebeklerle kıyaslandığında kıyaslamanın neresinde olduğunu belirlerler. Bunu da aynı yaş ve cinsiyette 100 bebeği, tesadüfen bir araya getirsek bebeğin kaçını geçebileceğini söyleyerek yaparlar. Bu işleme PERSENTİL yani yüzde belirleme ismi verilir. Örneğin tam üç aylık bir erkek bebek, 5 kilo 900 gram ya da tam 6 kilo ise, Türkiye şartlarında tam ortalama kilo değerinde sayılacaktır, tam ortalamada olduğundan yüz bebek toplasak grubun içerisinde 50. kabul edilecektir. Bu durumda bebek 50. persantildedir. 7 kilo ağırlığında olsaydı 100 bebek içerisinde en kilolu ilk 10 bebek içerisinde sayılacağından 90. persantilde kabul edilecekti. Bebeğin aylık kilo, boy ve başçevresi değerleri, persantil eğrisi çizelgelerine işlenir ve ortaya çıkan grafikte ani iniş ve çıkışlar olup olmadığı belirlenir. Bebeğin persantil değerleri ani sapmalar göstermekte ise nedenleri araştırılır.
50. persentil değeri orta değerdir. Çocuklara ait boy değerlerinin %50 si bu değerin üzerinde, %50 si bu değerin altındadır. Bu değere “standart değer” adı verilir. Persentilde önemli olan, bebeğinizin gelişimi sürecince persentil değerlerinin kendi içinde tutarlık göstermesidir. Bebeğinizin büyüme eğrileri hakkında endişeleriniz varsa doktorunuza danışın.
Boy, baş çevresi gibi persentiller nasıl değerlendirilir?
- 1 persentil (p) : Gelişimi çok çok kötüdür mutlaka araştırılmalıdır.
- 1-3 persentil (p) : Gelişimi çok kötüdür mutlaka araştırılmalıdır.
- 3-15 persentil (p) : Gelişimi hafif kötüdür araştırılabilir.
- 15-97 persentil (p) : Gelişimleri normal kabul edilir.
- 97-100 persentil (p) : Gelişimi fazla iyidir mutlaka araştırılmalıdır.
Persentil nedir? Persentil ne demek? Yüzdelik anlamına gelir. Toplam sıklığı yüz eşit parçaya bölen değerlerden her biridir. Kan basıncı, ağırlık, boy gibi sürekli değerleri olan bir veri dizisinin 100 eşit parçaya bölünmesinden oluşan kümeler, persentil.
Persentil çizelgesi Olcay Neyzi ve arkadaşlarının 2008 yılında yaptığı en son çalışmadan alınmıştır. Çocukların gelişimlerinin yaşlarına göre normal olup olmadığı, yaşına uyan normal değer aralıklarıyla karşılaştırılarak bakılır. Genel olarak 3p-97p arası normal kabul edilmektir.
Erkek Çocukları Gelişim Tablosu (Ağırlık, Boy, Baş Çevresi)
Kız Çocukları Gelişim Tablosu (Ağırlık, Boy, Baş Çevresi)
