Herkese Merhaba. Bildiğiniz -veya şimdi öğreneceğiz- üzere motor yağı, motorlu taşıtlarda motorun çalışan parçaları arasında kaygan bir yağ tabakası oluşturarak sürtünen yüzeylerin aşınmasını önleyen ve motorun içinde çalışan parçaları temizleyen özel bileşim bir sıvıdır.
Bir motor yağını kullanmaya başladığınızda üzerinde 10w40, 5w30 vs. gibi harf/sayı değerleri yer alır. Çok teknik detaya inmeden sizlere kısaca bunun açıklamasını yapalım. Motor yağlarının üzerinde yazan bu rakam ve harfler, yağın soğukta ve sıcakta gösterdikleri SAE viskozite derecesidir. Otomotiv Mühendisleri Cemiyeti (SAE), motor yağlarının karakteristiklerini ayırt etmek için kalite isimlendirmesi getirmiştir. Bu isimlendirme düşükten yükseğe 0, 5, 10, 15, 20, 25, 30, 40,50 ve 60 olarak belirlenmiştir. W ile biten bu sayılar yağın soğuk veya kış koşullarında en düşük sıcaklıkta akışkanlığa başlama noktasıdır. SAE 10w40 ya da sadece piyasada duyduğunuz şekliyle 10w40 soğukta 10 numara yağ, sıcakta ise 40 numara yağ özelliği gösteren yağ demektir. Kış aylarında hava soğuk olduğundan yağın viskozitesi kendiliğinden yükselir. Tam aksine ise yaz aylarında sıcaktan dolayı normalde olduğundan daha ince bir hal alır. Bu durumda hem yazın hem de kışın aynı numara yağı kullanmak motora zarar verir.
Örneğin; 5w30 motor yağı için, ilk sayı (örneğimizdeki 5) yağın soğuktaki akışkanlığını tanımlar. Yani düşük sıcaklıklar altındaki yağın akışkanlığını temsil eder. İlk sayı ne kadar düşükse, yağ düşük sıcaklıklarda o kadar akışkan ve ince olacaktır. W harfi ise “Winter” (Kış) kelimesinin baş harfini simgeler. W’den sonra gelen ikinci sayı (örneğimizdeki 30) yüksek sıcaklıklar altındaki yağ akışkanlığını temsil eder. Sayı ne kadar yüksekse, yüksek sıcaklıklarda yağ o kadar kalın ve az akışkan olacaktır. Yapılan bu isimlendirmede düşük değerler daha iyidir. Genel olarak Türkiye iklim şartları göz önüne alındığında 10w40 veya daha düşük sayılarla isimlendirilen yani daha kaliteli yağlar tavsiye edilir. 5w40 ile 5w30 motor yağları için karşılaştırma yapacak olursak; 5w40 yağ, 5w30 yağ ile soğuk havalardaki akışkanlık performansında aynı olacakken sıcak havalarda 5w30 yağa göre daha yüksek derecelere kadar akışkanlığını koruyabilecektir. Aynı şekilde 0w20 yağ da 5w30 yağa göre daha ince olacaktır. Umarım bu kısıt net bir şekilde anlaşılmıştır.
Motor Yağ Değişimi Ne Zaman Yapılır?
Motor yağ değişimi süresi ve hangi tipte motor yağı kullanılacağı ile ilgili her kafadan bir ses çıktığına şahit oluyoruz. Aslında bunun cevabı oldukça basittir. Siz aracınızı yağ değişimi için herhangi bir ustaya gösterdiğinizde doğrudan size 10w40 gibi bir yağ seçeneği kullanacağını söyleyecektir. Aslında doğru olan şey aracınızın kitapçığında veya motor kaputunda yazılı olan değerdir. Yüzlerce mühendisin bir araya gelerek, çeşitli testler yaparak elde ettiği motor yağı değeri en doğru değer olacağını unutmamak gerekir. Bunun için kafadan şu yağı kullanın laflarına itibar etmemeniz gerekir. Zaten aracınız eğer garantideyse ve yetkili servise bakım için götürdüğünüzde kullanacakları yağ türü sizin aracınıza ait teknik değerlerinde yazılan yağ türü kullanılacaktır. Bu nedenle kesinlikle ve kesinlikle üreticinin tavsiye ettiği yağ dışında başka yağ kullanmayınız. Burada marka veya modelin çok önemi bulunmuyor. Önemli olan yağın sınıfı ve sahip olduğu sertifikalardır. Üretici firma aracınız için 5w30 önermiş ise her markanın 5w30 yağını kullanabilirsiniz. Bileceğiniz üzere krank yatağı, egzantrik yatağı, subap yatakları boşlukları, piston ile pistonun çalıştığı silindir gömleği arasındaki boşluk vs. birçok eleman bu yağ numarasına göre ayarlanmıştır. Yazın sıcak oluyor kalın yağ, kışın soğuk oluyor ince yağ kullanayım gibi bir durum kesinlikle söz konusu değildir. Günümüzde üretilen yağlar 4 mevsim koşullarına uyacak şekilde hazırlanmaktadır. Tabi teknoloji geliştikçe yağlar da gelişiyor. 15-20 yıl önce arabalar genelde 20w50 kullanırdı. Fakat zamanla 15w50, 15w40, 10w40 vs. gibi yağlar kullanılmaya başladı. Şimdilerse ise 5w40, 5w30, 0w60, 0w40 vs. gibi yağlar kullanılıyor. Birkaç nesil önceki araçlar genelde 10w40 yağ türü kullanıyordu. Özellikle tamirciler de bu yağ şu an ucuz ve 5w30, 5w40’a yakın incelikte olduğu için her araca döküyorlar. Bakın bu yağ türünü bildiklerinden dökmüyorlar, ucuz olduğu için döküyorlar. Örneğin; Castrol’ün 10w40 yağı tamirciye 75-100 TL’den gelirken bazı yan sanayi 10w40‘ları tamirciler 50-75 TL gibi fiyatlara alıp Castrol, Mobil, Bp diye millete geçiriyorlar. Bu yüzden aracınızı tamirciye bırakıp gitmeyin yağı kendiniz alın gözünüzün önünde değiştirtin.
Yağın belli bir kullanım ömrü vardır. Bu da genelde -daha çok- kilometreye göre hesaplanır .Bu oran her araca göre farklılık göstermektedir. Araç üreticilerin tavsiyeleri doğrultusunda, kullanılan yağın türüne ve kat edilen kilometreye göre, aracınızın motor yağı yılda en az 1 kez yenilenmelidir. Bu üst sınır, eski araçlar için her 5.000 km’de bir, yeni araçlar içinse ortalama en fazla 20.000 km’de bir olarak düşünülebilir. Günümüz koşullarında üretilen araç yağları 10.000-20.000 kilometrelerde veya yılda bir kere değiştirilmek üzere optimize edilmektedir. Bu sınırlara yaklaşan yağlar genelde kirlenip viskozitesi azaldığı için bu periyotlar tavsiye edilmektedir. Yağ değişimi sırasında yağ filtresinin yanında, yapılan kontrollerde değişim gerektiğinin tespiti halinde yakıt filtresi ve hava filtresini de değiştirebilir. Tüm bu işlemler sadece ihtiyaç halinde ve onayınıza istinaden yapılması gereklidir.
Yağ değişimini kendiniz yapmak isterseniz; öncelikle aracınıza uygun yağ seçimini yapmanız gerekir. Aracınızı kaldırıp altına tekerlekli rampa koyun. El frenini mutlaka çekin ve lastiklerin arkasına tahta vb. şeyler koyarak aracı sabitleyin, kaymasını engelleyin. Vitesi park etme durumuna getirin. Aracın içindeki eski yağı boşaltmak için ilgili tıpayı açın, bu işlemden önce yağın dökülmesi için altına bir kap koymayı unutmayın. Yağ çok sıcak olacağı için önleminizi alın. Yağ filtresinin içini de aynı şekilde boşaltın. Yeni filtreyi aşırı derecede sıkıştırmadan eski filtrenin yerine yerleştirin. Aracın el frenini açarak rampadan indirin. Motorun kapalı olduğundan emin olduktan sonra yeni yağı doğru ölçüde ekleyin. Motoru biraz çalıştırıp işlemi doğru yaptığınızdan emin olun. Sızıntı olup olmadığına da dikkat edin.
