Herkese Merhaba. Bu yazımızda sizlere monitör alırken dikkat edilmesi gerekenler konusunda elimden geldiğince bilgi vermeye çalışacağım.
Arkadaşlar bir monitörün kâğıt üzerindeki -sadece- teknik değerlerine bakarak satın alırsanız “pişman” olursunuz. Bakın bunu net bir şekilde ifade ediyorum! Kâğıt üzerindeki özelliklerine bakarak bir monitör alınmaz! Bir monitörü almadan önce kesinlikle ama kesinlikle test vidolarını, kutu açılışlarını, yorumları ve kullanıcı şikayetlerini inceleyin! Bu size monitörün ne olduğu hakkında az-biraz bilgi verecektir.
1- Ölü Piksel Sorunu: Birincisi bir monitörde en kötü şey kuşkusuz ölü piksel sorunudur. Öyle ekranın bir köşesinde size bakar durur! Bazen bir-iki tane köşelerde olduğunda pek dikkatinizi çekmez ama 3-5 tane ölü pikselin ekranın tam ortasında halaya durduğunu gördüğünüzde eğer ruhsal sorunlarınız (şaka tabi) yoksa sizi ciddi anlamda rahatsız edecektir. Ölü piksel konusunu birçok kişi bilmiyor ve hemen belirtelim “garanti kapsamında” hemen değiştirme ve iade hakkınız var. Ölü piksele sahip bir ürün kusurlu bir üründür. Bir markaya ait modelin “ölü piksel” şikayetleri çoksa bence yol yakınken vazgeçin.
2- Işık Sızmaları. Bazı markalar bu sorunları ciddi anlamda aştığını söyleyebiliriz. Örneğin; Samsung, LG gibi markalar. Ancak bu işe yeni giren markalarda bolca şikâyet okumanız mümkün. Birçok monitörde azda olsa yanlardan ışık sızmaları görülebilir. Ancak ışık sızmalarının çok olması elbette ki iyi bir şey değil. Kaliteli bir monitörde ışık sızması minimum bir ölçekte olmalıdır.
3- Ghosting (Hayalet Görüntü): Ghosting olayı, monitörlerde ki tepki süresinin düşüklüğü ve monitörün hızlı çalışması nedeniyle görüntünün bir önceki sahne halinde kalmasıdır. Örneğin; bilgisayarınızda herhangi bir pencere açın daha ardından bu pencereyi simge durumuna küçültün veya farklı bir şekilde ekranın farklı bir alanına taşıyın. Şimdi tekrardan farklı bir pencere açtığınızda ekranın alt kısmında daha önceden açtığınız pencereye dair izlerin yer aldığını göreceksinizdir. İşte bu olay Ghosting olarak tanımladığımız hayal görüntü ve/veya hayalet efekti dediğimiz görüntü problemidir. Ghosting sorununun tam olarak bir çözümü yok. Bu nedenle monitör satın alırken tepki süresi kriterini ve sisteminize dikkat ederek satın almanız gerekiyor.
4- Monitörün Ölçüleri: Eğer çok tercih edilen standart bir monitör düşünüyorsanız 24 inç büyüklüğünde bir monitör sizin için gayet yeterli olacaktır. Hatta ilk kez bir monitör alacaksanız en ideal ölçü elbette 24 inç olacaktır. Fakat daha çok grafik tasarım işleriyle uğraşmak veya film-dizi izlemek gibi bir amacınız varsa o zaman 27 inç büyüklüğünde bir monitör almanızı tavsiye ediyorum. Buradaki püf nokta şu aslında 24 inç büyüklüğünde bir monitör için FULL HD dediğimiz 1920 x 1080 piksel çözünürlük gayet yeterliyken, 27 inç büyüklüğünde bir monitör için en az 2K (2560×1440) veya 4K (3840×2160) çözünürlükte bir monitör alın. 27 inç monitör için normalde 1920 x 1080 çözünürlük ideal seviyede ancak profesyonel bir kullanım için 2K veya 4K çözünürlük öneriyorum.
5- Yenileme Hızı: Ekranınızın yenileme hızı, ekranın saniyede kaç kere yeni bir görüntü çekebildiğini belirtir. Bu değer Hertz (Hz) cinsinden ölçülür. Örnek olarak ekranınızın yenileme hızı 75 Hz ise bu, görüntüyü saniyede 75 kez yenilediği anlamına gelecektir. Yenileme Hızı özellikle grafik tabanlı oyun oynayan oyuncular için büyük önem taşımaktadır. Günümüzde çok geniş aralığa -değerlere- sahip yenileme hızı bulunan monitörler mevcut. Piyasada genel olarak 75 Hz monitörler daha çok bulunsa da 100, 120, 144, 165, 175, 240 hatta 360 Hz’e kadar yenileme hızı sunan monitörler mevcut. Eğer çok iyi bir oyuncu iseniz ve monitörünüzü oyun oynamak amacı ile satın almayı planlıyorsanız yüksek yenileme hızı sunan monitörler almanızı öneriyoruz. Günlük kullanım için genel olarak 75 Hz monitörlerin ihtiyacınızı tam olarak karşılayacağını belirtelim.
6- Tepki Süresi: Monitör tepki süresi, ekrandaki görüntülerin ne kadar kısa sürede ekrana getirildiğini belirtir. Yani beyazdan siyaha ve tekrar beyaz duruma geçişteki süre, ne kadar hızlı gerçekleşirse monitör tepkime süresi de o kadar yüksek olacaktır. Bir monitör için tepkime süresi ne kadar düşükse, istenilen işlemlerin gerçekleştirilme süresi ne kadar hızlı bir şekilde gerçekleşirse, ekranda haliyle daha az gölgelenme, daha az karanlık ve daha net görüntüler elde edilecektir. Monitör tepkime süresi milisaniye olarak ölçülür. Bu açıdan bakıldığında çoğu kişinin göz ile fark edemeyeceği kadar kısa süre içerisinde monitördeki görüntüler peş peşe sıralanır. Örneğin; 5 milisaniyelik bir tepki süresine sahip olan ekranda tüm bu geçiş, saniyenin 1/200’ünde gerçekleşecektir. Bu açıdan bakıldığında fark edilemeyecek kadar küçük olan bu detay, ekrandaki görüntü kalitesini ise doğrudan etkiler. Düşük tepkime süresine sahip bir monitör alındığında her zaman ekranda net ve kaliteli görüntüler elde edilecektir. Özellikle oyun oynayacak kişiler için bu yanıt süresi çok kritiktir. E-spor gibi rekabetin üst düzeyde olduğu oyunları oynayanlar, deneyimini daha üst seviyelere çekebilmek adına 1 milisaniye yanıt süresi olan monitörlerden yana tercih yapmaktadır.
7- Ekran Parlaklığı ve Kontrast Oranı: Kontrastın en temel tanımı, görsel üzerindeki en karanlık ve en aydınlık nokta arasındaki farktır. Daha yüksek kontrast oranı daha iyi, daha temiz, daha net ve akıcı bir görüntü sağlamaktadır. Görüntü sağlayan kaynakların en parlak beyazın gösterebildiği en koyu siyah renge değeri kontrast oranını belirlemektedir. Düşük kontrast ayarlarında renkler birbirlerine yakınlaşır ve bu görüntünün kalitesini etkileyip yumuşak bir görüntü sağlamaktadır. Yüksek kontrast ayarlamalarında ise renk arası karşıtlık durumları artacağından ekran içinde bulunan görüntü ve çizgiler daha belirgin hale gelmektedir. Gerek göz sağlığımız için gerekse monitörden aldığınız renklerin doğruluğu açısından kontrast değeri ve parlaklık değeri oldukça önemli bir faktördür. Özellikle monitör seçiminde metrekare başına 200 kandela değerinde seçim yapmanızı tavsiye ediyoruz. Kontrast oranı, özellikle profesyonel kullanıcılar için büyük önem arz etmektedir. Monitör alırken, öneri olarak tercihiz en az 1000:1 kontrast değerine sahip bir ürün tercih etmelisiniz. Ancak ortalama bir değer için tavsiyemiz 3000:1 değerinde kontrasta sahip monitör tercih etmenizdir.
8- Ekran Tipi: Monitör seçimi yaparken dikkat edeceğiniz diğer bir husus ise ekran yani panel tipi olacaktır. Günümüzde üretilen monitörlerde genel olarak iki tip panel bulunuyor. Bunlardan ilki, daha uygun fiyatlarda ve yüksek ekran yenileme hızları ile karşımıza çıkan TN paneldir. İkincisi ise renk gösterimi açısından oldukça başarılı modeller barındıran ve daha çok profesyonel kullanıcıların tercih edeceği IPS panel tipidir. Bu panel tipleri, TN panellere göre daha düşük tepki süresi ve yenileme hızlarına sahip olduğunu belirtelim. (Yani daha üst düzey.) Tavsiye olarak monitör satın alırken, kullanım amacınıza göre panel seçiminizi yapmalısınız. Eğer profesyonel bir kullanıcı iseniz IPS panel tavsiyemiz olacaktır. Tabi günlük kullanım için ise TN panel tipindeki monitörleri tercih etmenizi öneriyoruz.
9- Çözünürlük: Öncelikle çözünürlüğü anlayabilmek için piksel kavramını bilmek gerekiyor. Günlük hayatta kullandığımız veya gördüğümüz cep telefonu, tablet, dizüstü bilgisayar, bilgisayar monitörleri, televizyon gibi görüntü verebilen sistemlerin tamamı bir ekrana sahiptirler. Bu ekranlar temel olarak ışık yayan çok küçük noktacıklardan meydana gelmiştir. İşte bu ışık yayan çok küçük noktacıkların her birine “piksel” diyoruz. Başka bir ifade ile piksel; bir ekranda meydana gelen görüntüde insan gözünün ayırt edebileceği en küçük birimdir diyebiliriz. Çözünürlük ise bir dijital ekranın yatay ve dikey eksenlerde sahip olduğu piksel sayısına verilen isimdir. Örneğin; 1920×1080 çözünürlük değerine sahip bir dijital ekranda, 1920 sayısı yatay eksendeki pikselleri, 1080 sayısı ise dikey eksendeki pikselleri ifade etmektedir. Günümüzde monitör söz konusu olduğunda genellikle 1920×1080 çözünürlüğünde monitörler oldukça yaygındır. İsimlendirme olarak bu monitörlere Full HD diyoruz. Ancak son dönemde özellikle 2K, 4K ve 8K monitörler piyasada yerini almaya başladı. Fiyat uygunluğu söz konusu olduğunda Full HD modellerin daha uygun seçenekte olduklarını belirtelim. Tabii kullanım amacınıza göre tercih edebileceğiniz profesyonel bir monitör almayı planlıyorsunuz 4K monitörlerin tam size göre olacağını belirtelim. Şu anda trend olarak 4K modeller daha yaygın bir şekilde tercih edilmektedir. Yine belirtelim günlük kullanım için alacaksanız Full HD çözünürlüğe sahip monitörlerin ihtiyacınızı tam olarak karşılayabileceğini rahatlıkla söyleyebilirim.
10- FreeSync, G-Sync, Adaptive Sync Teknolojileri: Bu teknolojiler monitör ve ekran kartı arasında köprü görevi görerek görüntü performansını en üst düzeye çıkarmayı sağlar. FreeSync teknolojisini AMD tabanlı ekran kartları desteklerken; G-Sync teknolojisini ise İNTEL tabanlı ekran kartları destekler. Hem NVIDIA hem AMD tabanlı ekran kartları için çözüm sunan teknoloji ise Adaptive Sync olarak tanımlanmaktadır.
Sonuç olarak; bir monitör alırken beklentiniz nedir? Ne amaçla alıyorsunuz? Monitör için ne kadar bütçe ayırdınız? Öncelikle bu sorulara cevap vermeniz gerekiyor.
