Melena, sindirim sistemi hemorajıyla (kanamasıyla) ilişkilendirilen siyah, katran gibi dışkı demektir. Siyah renk, hemoglobindeki demirin ileum (ince bağırsağın alt yarısı) ve kolondan geçmesi sırasında oksitlenmesinden kaynaklanır. Yemek borusu, mide, onikiparmak bağırsağı veya ince bağırsaktan bir kanama olduğunu düşündürür. Bazı durumlarda da alınan gıdalar ve içilen ilaçlara bağlı da gözlenebilmektedir. Melena varlığı önemli bir bulgudur ve hastanın derhal bir sağlık kuruluşuna müracaatını gerektirir.
Alt sindirim yolundan (sigmoid kolon ve rektumdan) kaynaklanan kanama genelde, özellikle dışkı sertse kırmızı kan geçişiyle, yani hematokeziyle ilişkilendirilir. Kan, müshil işlevi görerek dışkının ani geçişini destekler. Yalnızca, yüksek bir kaynaktan (örneğin ince bağırsaktan) gelen kan ve yüksek bir kaynaktan, enzim yıkımına izin verecek kadar yavaş meydana gelen kanama melenayla ilişkilendirilir. Bu nedenle melena, sıklıkla midede veya doudenumda (onikiparmak bağırsağında) peptik ülserden kaynaklanan kanla ilişkilendirilir.
Melenanın en yaygın sebebi peptik ülser hastalığıdır. Üst mide bağırsak yolundaki kanamanın başka bir sebebi veya yükselen bir kolon bile melenaya neden olabilir. Hasta varfarin gibi kan sulandırıcı bir ilaç kullanıyorsa melena ilaç doz aşımı işareti olabilir. Tümörler, özellikle yemek borusunu etkileyen kötücül tümörler de kanama yüzeyine bağlı olarak yaygın oranda mide ve daha az yaygın oranda ince bağırsağı etkileyebilir. Ama bu kötücük tümör vakalarının en göze çarpan ve yardımcı belirtisi hematemez, yani kanlı dışkıdır. Hemorajik kan hastalıklarına (hemofili ve purpuraya) da eşlik edebilir. Melenanın başka tıbbi sebepleri arasında kanamalı ülser, gastrit, yemek borusu ülserleri ve Mallory-Weiss sendromu yer alır.
Yanlış melena sebepleri arasında demir takviyeleri, bazı ilaçlar, kurşun, burun kanamasında yutulan kan ve öğünle birlikte yutulan kan bulunur. Kanama yavaşsa melena genelde acil bir durum değildir. Yine de, ciddi nedenleri ortadan kaldırmak ve potansiyel olarak yaşamı tehdit edebilecek acil durumları önlemek için derhal bakım gereklidir. Anneden yutulan kana bağlı olarak, yenidoğanlarda doğumdan sonra iki üç gün daha az ciddi, daha az kısıtlayıcı bir melena vakası meydana gelebilir.
Hastalar bazen anemi belirtileri veya düşük tansiyona bağlı belirtiler gösterir. Ne var ki, genelde melenanın kendi dışında başka belirti yoktur. Kanın varlığı, ya rektal muayenedeki bir hemokült slaytla, inceleyen parmaktaki açık kanla ya da laboratuardan pozitif bir dışkı gayağıyla doğrulanmalıdır. Üst sindirim yolundaki bir kaynaktan şüphelenilirse sebebi tanılamak için üst endoskopi yapılabilir.
