LPG, Liquefied Petroleum Gases (sıvılaştırılmış petrol gazları) sözcüklerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. LPG, ham petrolün rafinerilerde benzin, mazot, gibi türevlere ayrıştırılmasıyla açığa çıkan veya bazı bölgelerde tabiattan serbest olarak çıkarılan propan ve bütan gazlarının karışımıdır. LPG, doymuş hidrokarbonlar gurubundan parafinler (alkanlar) ve olefinler içinde yer almaktadır. Parafinlerin kapalı formülleri CnH2n+2 şeklindedir.
Parafin sınıfı bileşiklerin hepsi petrolde vardır ve motor yakıtlarının ana kısmanı oluşturur. Grubun ilk dört karbonluya kadar olan kısmı gaz hâlinde bulunur, basınç altında sıvılaştırılabilirler; metan, etan, propan, bütan bu grubun üyeleridir. Aşağıdaki şekilde metan, etan, propan ve bütanın atom modelleri gösterilmiştir.
LPG genellikle doğal gazdan, ham petrolün kuyulardan çıkarılması sırasında veya petrolün rafinerilerde işlenmesi sırasında ayrıştırılarak elde edilebilen bir gazdır. Dünyadaki LPG üretiminin % 61’i doğal gaz, % 39’u petrolün rafinerilerde işlenmesi sırasında elde edilmektedir. Kömürden sentetik yollarla da LPG üretilebilir. Ülkemizde LPG yakıtları özel hizmet propanı, ticari bütan, ticari propan ve ticari propan/bütan olarak üretilmektedir. Kullanım alnına göre bu LPG’ler, belirli oranlarda karıştırılarak istenen özellikler elde edilir. Ülkemizde yaz aylarında, %70 bütan, %30 propan karışımı, kış aylarında bazı LPG üreticisi firmalar tarafından %50 bütan, %50 propan olarak değiştirilmektedir. Aşağıdaki Tablo ile LPG yakıtlarının bazı özellikleri verilmiştir.
Otto motorlarında manifolda gaz hâlinde verilen LPG hava ile karışım oluşturarak silindire ulaşır. Sıkıştırma zamanı sonunda buji ile ateşlenmesi sonucu iş elde edilir. Otto motorlarda LPG kullanımının avantaj ve dezavantajları aşağıda belirtilmiştir.
Avantajları
1- Motora gaz formunda verilen LPG, homojen bir karışım oluşturacak ve emme fazında tamamen buharlaşacağından motor içerisinde termodinamik proses yakıtın buharlaşma ısısından etkilenmez.
2- LPG’nin oktan sayısının yüksek olması nedeni ile yanma hızı, benzine göre daha düşüktür. Silindirdeki basınç bölgesi daha düşük olacağından yumuşak bir yanma sağlar. Piston ve piston kolları üzerinde daha az kuvvet bırakır.
3- Soğuk tutuşma nedeniyle silindir duvarlarında yıkanma olmaz. Burada karbon artıkları söz konusu olmadığından motorun ömrü kendiliğinden uzamış olur.
4- Benzin yanmalarında karbon kristalleri ve diğer yabancı partiküller silindir yüzeyini aşındırıp motor yağına karışarak motor yağının ömrünü kısaltır. Oysa LPG yanmalarında karbon kristalleri olmadığından motor yağının ömrü en az iki katına çıkacaktır.
5- LPG’nin oktan sayısının yüksek olması sıkıştırma oranının yükseltilmesine, dolayısıyla motor veriminin yükseltilebilmesine imkân verir.
6- Silindirlere gönderilen yakıt dağılımı daha üniform olacağından silindirler arası güç dengesi karbüratörlü benzinli motorlara nazaran daha iyi olur.
7- Egzoz emisyon değerleri benzin ve dizel yakıtına göre daha düşüktür. Sistemin bakımı az ve kolaydır.
8- Egzoz sistemi ve bujilerin kullanım ömrü uzar.
9- Herhangi bir kaza durumunda LPG tankının yangına dayanma süresi 9 dakika iken benzin depolarında bu süre 1,5 dakikaya kadar düşer.
10- Atmosfere (ozon tabakasını) benzine göre daha az zarar verir.
11- Yakıt ekonomisi sağlar.
Dezavantajları
1- Yakıt tankı ve diğer elemanlarından dolayı araca ek ağırlık getirir. Yakıt deposu bagaj hacminde daralmaya sebep olur.
2- LPG dönüşüm sistemi ek maliyet getirir.
3- Motor çıkış gücünde % 2 – % 3’lük bir kayıp oluşabilir.
5- Depolanması; sıcaklıkla sıvı basıncındaki değişmelerin yüksek olmasından dolayı çok iyi yapılmalıdır ve hiçbir zaman % 80’den fazla doldurulmamalıdır.
6- Birim hacminin enerjisi benzine nazaran daha az olduğundan aynı mesafede hacimce daha fazla LPG tüketilir.
Görüldüğü gibi Otto motorlarında LPG kullanımı avantajlıdır.
Yağmur blink :))
2 Mart 2019 at 14:59
peki lpg sıvı yakıtlara mı giriyor? ve içindeki maddeler nedir onu da eklerseniz sevinirim :))