Lastik Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Lastik seçiminde hemen herkesin farklı markalara olan ilgisinden veya tecrübesinden dolayı şu marka daha iyidir veya şu marka kötüdür gibi sonuçlara ulaşmak pek mümkün değil. Bunun için çeşitli standartların ele alındığı birbirinden farklı uzman otoritelerin değerlendirmeleri bulunuyor. Tabi bu değerlendirmelere göre seçim yapmak her zaman daha doğru olacaktır. Ülkemizde bir araç lastiği seçimi yapılırken bulunulan bölgenin yol yapısından, hava durumundan tutun araç kullanma şeklinize, araç tipinize göre birçok faktörü ele alarak değerlendirmenizde fayda var.

Öncelikle şu unutulmamalıdır, ucuzluk ile kalite arasında her zaman doğru orantı söz konusudur. Bir ürünün fiyatı düştükçe kalitesi de bununla beraber düşecektir. Bu nedenle kıyaslama yaparken bu faktörü de dikkate almak gerekiyor.

Aracınıza bir lastik almayı planlıyorsunuz. Öğreneceğiniz ilk işlem aracınızın sahip olduğu lastik ölçüleri olacaktır. Araç lastik ölçüleri hali hazırda mevcut lastiklerinizin üzerine yazan 195/55R16 87V gibi bir değerdir. Eğer lastik üzerinden bu bilgileri öğrenemiyorsanız servisin belirttiği veya araç kullanma rehberinizde yer alan ölçülere göre lastik seçimi yapmalısınız. Eğer aracın jantları orijinal değilse jantların sahip olacağı lastik ölçülerini öğrenmelisiniz. Bu bilgilere (araç lastik ölçülerine) sahip olmadan lastik seçimi yapılamayacağını belirtelim. Aracın yapısına uygun olmayan ölçülerde lastik seçimi aracınıza uygun olmayacak veya aracın diğer konfor, sürüş, yolda tutunma, yakıt tüketimi gibi özelliklerini olumsuz yönde etkileyecektir. Burada dikkat etmeniz gereken diğer bir husus sadece tekli lastik değişimi araç güvenliğini tehlikeye (savrulma vs.) atacağından, belirtilen özelliklere ve ölçülere uyarak sadece ön 2 lastik veya arka 2 lastik değişimine gidilebilir.

Lastik Ölçüleri Üzerinde Yer Alan Sayı/Harflerin Anlamları

Örneğin: 195/55R16 87V Lastik ölçülerine sahip bir aracı ele alalım.

Taban Genişliği (mm): Normal basınçla şişirilmiş ve 24 saat bekletilmiş bir lastiğin, şekil ve yazılar hariç olmak üzere, yanakları arasındaki dıştan dışa uzaklığıdır. Örneğin 195 / 55 R 16 87 V ifadesinde “195” rakamı taban genişliğini ifade eder.

Yanak Yüksekliği (Seri): Kesit yüksekliğinin, kesit genişliğine oranının % olarak ifade edilmesidir. Örnekteki “55” yanak yüksekliğidir.

R (Radyal Lastik): Radyal lastikler esnek ve daha az ısınıp daha kolay soğuma özelliğinde ki lastiklerdir. Radyal lastiklerin yerde bıraktığı taban izi çapraz lastiklerinkinden daha geniştir. Bu avantaj radyal lastiklerin konvansiyonel lastiklere oranla yüzde 20 daha iyi yol tutmasını sağlar.

Jant Çapı (inç): Lastik içine takılabilecek jant çapını ifade eder. Örnekteki 195 / 55 R 16 87 V lastiği “16” jant çapıdır.

Yük endeksi: Yük endeksi bir lastiğin hız sembolü ile belirtilen kg cinsinden en yüksek hızda taşıyabileceği azami yükü gösterir. Örnekteki 195 / 55 R 16 87 V “87” ifadesi yük endeksidir.

Hız Sembolü: V ile belirtilen kısımdır. Bu değer mevcut lastikle maksimum yapılabilecek hızdır.

Yük İndeksleri ve Hız Sembolleri Bilgisi

Yük İndeksleri ve hız sembolleri lastiğin her iki yanağında gösterilir. Hız indeksi, bir lastiğin maksimum hizmet hızıdır. Aşağıda hız göstergelerini ve bunlara karşılık gelen hızları bulabilirsiniz. Yanağında gösterge bulunmayan radyal lastikler saatte 110 kilometreye (68 m/s) kadar hız yapabilirler. Bias katlı lastikler saatte 100 kilometreye (62 m/s) kadar çıkabilirler. Kaplanmış lastikler, üzerlerinde aksi belirtilmedikçe saatte maksimum 110 kilometreye (68 m/s) kadar kullanılabilirler. Özel ağır uygulamalara yönelik üretilmiş özel amaçlı lastiklerin yanaklarında ilgili hız limitleri bulunmalıdır. M&S (kış) lastikleri, aracın normal koşullarda kullandığı lastiklerin hız limitinden daha düşük hız limitine sahip olmalıdırlar. Bazı ülkelerde, sürücünün görebileceği bir yere lastiğin maksimum hız limitini gösteren bir çıkartma yapıştırılması zorunludur. Bu lastikler takılı olduğunda, bu hız aşılmamalıdır. Bu hız gösterge sistemi tüm lastik üreticileri için aynıdır.

Lastik Üretim Tarihine Göre Lastik Seçimi

Lastik satın alma sürecinde ölçüleri belirledikten sonra ilk dikkat edeceğiniz şey lastiklerin üzerinde veya bilgisinde yer alan üretim tarihidir. Lastikleri ister kullanın ister kullanmayın lastiklerin belirli bir raf ömrü bulunuyor. Lastikler silika katkılı özel kauçuk malzemeden üretilmektedirler. Bu kauçuk malzeme depolama koşullarına bağlı olarak lastikler kullanılmasa dahi üretildikleri ilk günden itibaren sertleşme eğilimi gösterirler. Bu sertleşme hızı ilk zamanlarda oldukça yavaşken zamanla depodaki tozun, ışığın, sıcağın ve soğuğun etkisi ile hızlanmaya başlar. Bu nedenle ile lastik hiç kullanılmamış olsa bile özelliklerini kaybetmeye başlayacaktır.

Lastiklerin yaşı -çoğunlukla- “DOT” sembolünün ardından gelen karakterlere bakarak da anlaşılabilir. Son dört rakam, lastiğin üretildiği yılı ve o yılın hangi haftasında üretildiğini gösterir. Bu dört rakamın ilk iki hanesi hangi haftada üretildiğini gösterir (Bunlar “01” ile “53” arasında değişir). Son iki hanesi ise üretim yılını gösterir (ör. üzerinde “DOT XXXXXXX1518” bilgisi bulunan bir lastik 2018 yılının 15. haftasında üretilmiş demektir).

Satın alma sürecinde bulunduğunuz yılda üretilen lastik değilse satın almamanız tavsiye edilir. Yıl sonuna doğruysanız en yakın zamanda üretilen lastiği tercih ediniz.

Bu lastik 2012 yılının 31. haftasında üretilmiş.

Lastiklerin Kullanım Ömrü Kaç Yıldır?

Kullanım ve depolama koşullarının çok değişken olması nedeni ile sadece lastik üretim tarihine bakarak lastik ömrü hakkında kesin bilgi vermesi doğru değildir. Bundan dolayı araçlarınız için yapacağınız lastik seçiminde lastik son kullanma tarihi vermek zordur. Çünkü yol durumu, aracın kullanım şekli, aracın kullanıldığı bölgenin iklimi gibi pek çok faktör, lastik ömrünü doğrudan etkileyecektir. Satın alırken yukarıda bahsettiğimiz lastiklerin üretim yılına da bakmak gerekir. Lastiklerin kullanım ömrü genel olarak ortalama 5 yıl, raf ömrü ise 10 yıldır.  Kullanım sürecinde yapılan km, yol ve kullanım koşulları nedeniyle aşınan lastiğin diş derinliği yasal sınır olan 1,6mm’nin altına düşmemelidir.

JATMA (Japan Automobile Tyre Manufactures Association = Japon Otomobil Lastiği Üreticileri Derneği) tarafından yapılan açıklamaya göre; “Binek ve hafif ticari araçlara yönelik kullanılmış veya kullanılmamış (yedek-stepne dahil) lastikler üretim tarihinden sonra on (10) yaşını doldurmuş ise, gözle görünür herhangi bir hasara veya şekil bozukluğuna sahip olmasa dahi ya da diş dibi derinliği kullanım için yeterli gözükse dahi yenileri ile değiştirilmelidir.” denilmektedir.

Run Flat Lastik Nedir?

Run Flat (yada RunOnFlat); araç lastiğinin delinmesinin veya sönmesinin ardından, maksimum 80 km/sa hızda 80 km boyunca sürekli sürüşe izin veren lastik türüdür. Run Flat lastikler güvenlik demektir. Bu teknoloji ile üretilen lastikler, acil durumlarda aracınızı daha iyi kontrol etmenizi ve hava basıncında önemli seviyede düşüş olması durumunda bile güvenli sürüşe devam etmenizi sağlar.

Runflat lastikler ile hasar halinde bile sürüşe devam edebilirsiniz. Yani, çok yağmurlu bir havada lastiğiniz hasar görse bile, Run Flat teknolojisi sayesinde yedek lastikle uğraşmak zorunda kalmazsınız. Bunun yerine sınırlı bir zaman içinde aracınızı kullanmaya devam edebilirsiniz. RFT (Run Flat Tire) sayesinde stepne taşımanıza gerek kalmaz ve otomobilinizde daha çok yeriniz olur.

AB Lastik Etiketi Nedir?

AB Lastik Etiket Uygulaması 2012 tarihinden beri uygulamada olup Avrupa standartları gereği, satılan her lastikte olmak zorundadır. Yuvarlanma direnci, ıslak zeminde frenaj kabiliyeti ve gürültü seviyesi etiket üzerinde belirtilir. Araç lastik alım sürecinde bu değerleri karşılaştırmanız iyi bir lastik almanızı sağlayacaktır.

Yakıt tasarrufu sunacak şekilde lastik seçin. Bu konuda lastikçinize veya bilen birine danışabilirsiniz. Seri hareket kabiliyeti sunan lastikler, hem yakıt masrafını azaltır hem de yol tutuş performansını arttıracaktır. Mevsime göre lastik kullanmak, hem güvenli sürüş hem de yakıt tasarrufu için önemlidir. Bu nedenle kışın kış lastiği, yazın ise yaz lastiği değişimini mutlaka sağlayın ve bu şekilde kullanmaya özen gösterin. Aracı kullanırken de mutlaka ayda bir lastik havası kontrol edilmeli ve her 10.000 km’de bir rot balans ayarı yapılmalıdır. Aksi takdirde çok kısa sürede lastik özelliğini yitirecektir.

Kış lastiklerinin üretimleri sırasında kullanılan kauçuk özel bir yapıdadır ve soğuk hava şartlarında lastiğin yere daha iyi tutunabilmesini sağlarlar. Bu özel kauçuk kar ve buz gibi zeminlerde araca daha iyi yol tutuşu sağlar. Elbette bu durum daha güvenli bir sürüş sağlamaktadır. AB’de hava sıcaklığı 7 derecenin altına düştüğünde kış lastiği takılması zorunludur. Ancak kış lastiklerini 4 mevsim kullanmak doğru değildir. Çünkü kış lastiklerinin özel üretim olan kauçuğu sıcak havalara karşı çok dayanıksızdır ve hemen eriyebilir. Bu durumda aracın güvenliği tehlikeye düşebilir.