Laptop Satın Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Herkese Merhaba. Bu yazımızda “laptop alırken dikkat edilmesi gerekenler” konusunda bilgi vermeye çalışacağım. Öncelikle bir laptop satın almayı düşündüğünüzde karşınıza birçok teknik terim çıkacaktır.  Bu teknik terimlerde detaya indikçe kafanızı karıştıracak, işin içinden çıkılamayacak bir duruma sokabilir. Ancak panik etmenize hiç gerek yok. Bu yazımızda vereceğim bazı püf noktalarla hızlı bir şekilde bütçenize uygun bir laptop satın alabilmeniz mümkün. Şu ana kadar yüzlerce hatta binlerce laptop kullanmış biri olarak (tabi işim gereği) şunu net bir şekilde söyleyebilirim ki; internet ortamında yapacağınız birkaç saatlik araştırma ile rahatlıkla gidip bir laptop alabilirsiniz. Şimdi hazırsanız lafı çok uzatmadan konumuza geçelim.

1. Bütçenizi belirleyin.
2. İşlemci, RAM ve Ekran Kartı özelliklerini kontrol edin.
3. HDD veya SSD depolama birimi seçimi yapın.
4. Taşınabilirlik açısından laptop ağırlığını kontrol edin.
5. Ses kalitesi iyi olan bir laptop tercih edin.
6. FreeDos özellikli laptoplar hakkında bilgi alın.
7. Ekran Boyutu ve Çözünürlük (Piksel) seçimi yapın.
8. Klavye özelliklerine bakın.
9. Parmak izi ve güvenlik seçeneklerini değerlendirin.
10. Pil özellikleri ve tek seferlik pil ömrüne bakın.
11. İhtiyacınıza göre optik sürücü seçeneğini gözden geçirin.
12. Kullanım amacınızı belirleyin.
13. İhtiyacınız olan bağlantı türleri hakkında bilgi alın.
14. Tablete dönüşebilen ve kalem desteği olan laptoplar.

Laptop Satın Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

1– Bütçenizi Belirleyin

İlk belirleyeceğiniz şey laptop için ayıracağınız para! Tabiri caizse, ne kadar çok para o kadar çok köfte! Emin olun bir elektronik ürünü kimse size ucuza vermez. Örnek olarak bir laptop 5.000 TL’ye satılıyorsa o laptopun gerçek değeri budur. Ayrıca bütçenizdeki her +250 TL’lik artış alacağınız ürün için ekstra performans veya ekstra özellik olabileceğini unutmayın. Mesela birbirinin ikizi olan iki ürün arasında 250 TL’lik bir fark olduğunda RAM, depolama kapasitesi veya farklı bir özelliğin daha üstün olduğunu göreceksiniz. Bu her zaman böyledir. Hiç şaşmaz!

2– İşlemci, RAM ve Ekran Kartı Özellikleri

Bir bilgisayarın ne kadar güçlü yani performanslı olduğu gösteren en önemli üç ana donanım birimi işlemci, ram ve ekran kartıdır. Bizler genelde ilk olarak bu üç önemli değeri kontrol ediyoruz. Şimdi ilk olarak işlemci ile başlayalım. Bir işlemci bilgisayarın beynidir. Bilgisayar üzerinde yapılacak her türlü bir işlem işlemci sayesinde yapılmaktadır. İşlemciler marka olarak genele AMD veya İntel şeklinde oluyor. Her markanın kendine göre artı veya eksisi bulunuyor. AMD markası tarafında Ryzen 3, 5, 7, 9 şeklinde işlemci modelleri bulunuyor. Intel markası tarafında ise i3, i5, i7 şeklinde işlemci modelleri bulunuyor. Her işlemci modelinin bir alt modele göre bazı üstünlükleri bulunuyor. Sadece işlemci modeline bakarak bu işlemci iyidir veya kötüdür demek tamamen yanlış olacaktır. İşlemcilerdeki temel püf nokta işlemcinin hızı, çekirdek sayısı ve ön bellek değeridir. Karşılaştırma yaparken bu üç değere bakarak bu işlemci iyidir veya kötüdür diyebilirsiniz. RAM ise bilgisayarın hafızasıdır. Bilgisayar kapatıldığında hafıza tamamen silinir. Mevcut bilgiler ise depolama birimi olan HDD (Sabit Disk – Harddisk) veya SSD’ye kayıt edilir. RAM (Bellek) miktarı ne kadar fazla olursa haliyle bilgisayar işlemleri daha hızlı gerçekleştirecektir. Günümüzde bilgisayarlardaki RAM miktarı 4 GB ile 32 GB arasında bulunmaktadır. Şu anda maksimum 16 GB RAM standart tüm laptoplar için yeterli düzeyde bir değerdir. Satın alacağınız bilgisayarda örneğin 8GB RAM varsa ve bütçeniz bunu almaya yetiyorsa, ilerleyen zamanlarda veya yıllarda dilerseniz ekstra RAM takviyesi yapabilirsiniz. Her laptopun destekleyeceği maksimum RAM miktarı bulunur. Örneğin bilgisayarınız 4 GB RAM’i varsa ve maksimum 16 GB RAM destekliyorsa, dilediğiniz zaman +12 GB RAM ekleyebilirsiniz demektir. RAM’lerde genel olarak RAM (Bellek) kapasitesi, tipi, hızı kavramlarını bilmeniz sizin için yeterlidir. Örneğin; 4 GB DDR2 3200 Mhz RAM. Burada 4GB RAM Kapasitesi, DDR4 RAM Tipi ve 3200 Mhz RAM Hızıdır. RAM’in performansını yani gücünü belirleyen RAM kapasitesi ve RAM Hızı (Frekansı) özellikleridir. RAM tipi DDR4 ise RAM’in anakart üzerinde uyumlu olacağı RAM yuvasını belirler. (DDR1, DDR2, DDR3, DDR4 şeklinde RAM tipleri bulunmaktadır. Yeni nesil laptopların çoğu DDR4 tipinde üretilmektedir.) Ekran kartı ise bilgisayarın görüntü vermesini sağlayan ana donanım birimidir. Ekran kartları bilgisayar anakartları üzerinde genel olarak harici bir donanım olarak yerleşik haldedirler. Günümüzde ekran kartı üreten 3 firma vardır. Bunlar AMD, NVIDIA ve Intel‘dir. Her firmanın kendine göre avantaj ve dezavantajları bulunsa da temelde hepsi birbirine benzer yapıdadırlar. Ekran kartları; kendi yapısında bir grafik işlem birimi (GPU) ve belleği bulunan hesaplama gücü bakımından üst düzeyde, video kodlama ve çözme yeteneğine sahip bir donanım olarak karşımıza çıkmaktadır. Ekran kartının tanıtım bilgisi üzerinde yer alan ekran kartı hakkında detaylı bilgiler veriyor. Örneğin; Nvidia GeForce GTX1070 gibi. Ürün sınıfını tanımlayan GTX teriminden sonra gelen 10 sayısı, ilgili ürünlerin nesillerini temsil ederken bu rakam ve sayılardan sonra gelen 70 sayısı, ürünün hangi segmentte olduğunu gösteriyor. 70 alanındaki sayı aşağı yönlü azaldıkça, bu azalan sayıları taşıyan; 1070, 1060, 1050 gibi modellerin performanslarının azaldığı da gözlemleniyor. Benzer bir durum diğer markaların ekran kartlarında da bulunuyor.

3– HDD veya SSD Depolama Birimleri

Arkadaşlar artık devir değişti. İnternetin hayatımıza girdiği 1998 senesinden 2020’li yıllara kadar HDD’ler yani Sabit Diskler bilgisayarlarımızın vazgeçilmez depolama birimleriydi. Ancak günümüz itibariyle kullanımı neredeyse sona ermek üzere. Hatta yaklaşık 4-5 sene içerisinde tamamen hayatımızdan çıkmaya başlayacak. Eski bilgisayarlar olan birçok kişi bile bilgisayarlarını güçlendirmek için HDD’leri çıkartarak yerine SSD’leri (Solid State Drive) yerleştiriyor. SSD’ler HDD’lere göre tamamen sessiz çalışan, hareketli parçası olmayan, ısınmayan, daha dayanıklı olan ve çok daha hızlı olan depolama birimlerdir. Oysaki HDD’ler içerisinde hareketli birçok parça bulunduğundan ısınan, ses çıkartan ve hızı daha düşük olan depolama birimleri olarak karşımıza çıkıyor. Bu nedenle bir laptop alacağınız zaman kesinlikle ama kesinlikle SSD depolama birimine sahip olan bir laptop satın alın. Örneğin; HDD’li bir laptopu açtığınızda bilgisayarınız 2 dk içinde hazır duruma gelirken SSD’ye sahip bir laptop 20 saniye içerisinde hazır hale gelecektir. Farklı bir şekilde bir dosyayı kopyalamak istediğinizde, bir program veya oyun açtığınızda daha hızlı bir şekilde açılacaktır. Ayrıca bütçeniz kapasitesi düşük bir SSD almaya yetiyorsa daha sonra bütçeniz olduğunda kapasitesi yüksek bir SSD alıp hızlıca değiştirebilirsiniz.

4– Laptop Ağırlığını Kontrol Edin

Bir laptopu sürekli yanınızda taşıyorsanız kesinlikle ağırlığına bakmanızı tavsiye ediyorum. Özellikle oyuncu tipi laptopların daha ağır olduğunu ve taşımanın sizi biraz yorabileceğini belirtelim. Eğer oyun değil de daha çok okul, ev, iş gibi ortamlarda gündelik kullanım için alacaksanız tasarımı daha ince, daha hafif güçlü modeller seçebilirsiniz. Taşınabilirlik açısından en iyi laptop modelleri genellikle 1,5 kg altında olanlardır. Ultrabook olarak adlandırılan daha ince dizüstü bilgisayar modelleri ise hafif olmaları ile her yere taşınabilmekte ve sürekli hareket halinde olan kişiler için ideal bir seçenek olmaktadır. Özellikle üniversite öğrencileri ve sık sık sunum yapanlar daha küçük ve daha hafif modelleri tercih etmelerini tavsiye ediyoruz. Günlük kullanım için ise 2-3 kg ağırlığa sahip laptop yeterli olmaktadır. Üst seviye kullanıma yönelik olan oyun bilgisayarları ise 3 kg üzerinde bir ağırlığa sahiptir.

5– Ses Kalitesini Test Edin

Film, dizi izlemeyi veya müzik dinlemeyi çok seven biriyseniz tavsiyem laptopun sahip olduğu ses sistemi özelliklerini ve kullanıcı yorumlarını dikkate alarak satın almanız. Çünkü her laptopun ses sistemi farklı ve haliyle aldığınız ses sizi rahatsız edebilecektir.

6– FreeDos Özellikli Laptoplar

Birçok kişi bu özelliği dikkate almadan laptop satın alıyor. Laptopu evinde açıp baktığında karşısında simsiyah bir ekran çıkıyor. Arkadaşlar, açıklama –teknik özellikler–kısmında FreeDos yazan laptoplarda işletim sistemi yoktur. Yani bilgisayarda Windows 10, Windows 11 gibi bir işletim sistemi yüklü değildir. Bilgisayarı kullanabilmek için bu işletim sistemini yüklemeniz gerekiyor. Bu yükleme işlemine format atma diyoruz. Bu nedenle açıkla kısmında FreeDos yazan laptop alacaksanız format atma işleminden anlayan birine ihiyacınız var. Bu format atma işleminin net 2-3 saat sürebileceğini belirtelim. Tabi FreeDos bilgisayarda işletim sistemi yüklü olmadığı için fiyat olarak daha uygundurlar. Ben bunlarla uğraşamam derseniz açıklama –teknik özellikler–kısmında Windows 10 veya Windows 11 yazan laptop satın alın. Böylece laptopu açar açmaz kullanmaya başlayabilirsiniz.

7– Ekran Boyutu ve Çözünürlük (Piksel)

Ekran büyüklüğü kesinlikle dikkat etmeniz gereken diğer bir husus. 13”, 14”, 15”, 15.6″ veya üzerindeki ekran boyutlarına bakarak kendinize uygun olanı belirlemelisiniz. Aksi halde ekran size büyük veya küçük gelebilecektir. Eğer oyun veya tasarım için laptop alacaksanız en az 15.6″ veya üzerindeki ekran boyutlarına sahip bir laptop almanızı tavsiye ediyorum. Piksel, bir ekranda oluşan görüntüde insan gözünün ayırt edebileceği en küçük birimdir. Bir ekranın yatay ve dikey eksenlerde sahip olduğu piksel sayısına ise çözünürlük adı verilir. Örneğin; 1920 x 1080 çözünürlük değerine sahip bir ekranda; 1920 yatay eksendeki pikselleri, 1080 ise dikey eksendeki pikselleri ifade etmektedir. Çözünürlük olarak HD, Full HD, QHD, 4K derken, artık 8K çözünürlüklü ekranlarla karşılaşmaya başladık. Burada HD, Full HD, QHD, 4K, 8K gibi terimlerin her biri için yatay ve dikey olarak çözünürlük karşılıkları vardır. Örneğin; Full HD = 1920 x 1080 çözünürlük demektir. Elbette bir laptopta yüksek görüntü çözünürlüğü oldukça önemli. Tabii ki burada kullanım amacınızın ve kişisel tercihinizin de önemi de büyük. Öncelikle artık HD çözünürlüklere veda edelim. Çünkü bu tipte çözünürlükler tarihe karışıyor ve bize istediğimiz net bir görüntü vermiyor. Genel olarak Full HD’den başlayarak 4K, yani UHD çözünürlüklere ve hatta ve hatta dokunmatik ekranlara yöneliyoruz. Ekranda çözünürlük kadar bir diğer önem arz eden faktör kullanılan panel oluyor. Bu nedenle renk doğruluğu ve geniş görüş açısı sağlaması için IPS tipinde paneller çok doğru bir seçim olacak.

8– Klavye Konusunda Hassas mısınız?

Birçok kişi bu özelliğe dikkat etmese eğer çok yazı yazan biriyseniz veya oyun oynamayı seviyorsanız tuşlara bastığınızda yaşadığınız hissi veya çıkan seslere dikkat etmeniz gerekiyor. Aksi halde bu sizi sonrada rahatsız edebilir veya sessiz bir ortamda (kütüphane gibi) çalışırken başkalarını rahatsız edebilir. Bu nedenle özellikle çok sık klavye kullanım alışkanlığına sahip biriyseniz alacağınız laptopun klavyesini az biraz kullanmanızda fayda var.  Ayrıca bazı klavye tipleri ışıklı olabiliyor. Özellikle oyuncuların oyun oynarken ışıklı klavye tercih ettiklerini söyleyebilirim.

9– Parmak İzi ile Güvenlik Seçeneklerini Arttırın

Bildiğiniz üzere yeni nesil akıllı telefonların hemen hemen birçoğunda bulunan parmak izi sensörü sayesinde hızlı bir şekilde ekranı açabiliyorsunuz. Aynı şekilde bu özellik dizüstü bilgisayarlarda da bulunuyor. Alternatif olarak yine bazı laptoplarda Windows Hello’yu kullanarak yüz ve iris tanımlaması da yapabiliyorsunuz. Unutmayın ki bilgisayar şifreleri saniyeler içerisinde kırılabiliyor. Yani oturum açma ekranında kullandığınız bilgisayar şifresini 1 dk içerisinde kırmak mümkün. Bu nedenle ekstra güvenlik önlemi olarak parmak izi kullanmak isteyebilirsiniz.

10– Aktif Kullanımda Pil Ömrünü Öğrenin!

Dizüstü bilgisayarın aslında üretilme amacı bilgisayarı taşınabilecek şekilde kullanmaktır. Tabi enerji sağlanması için bir batarya yani pil gerekiyor. Laptop pili kapasitesi ne kadar yüksek ise laptopu o derece elektriğe bağlı olmadan daha uzun süre kullanabilirsiniz. Laptop satın alırken daha uzun süre pil ömrü sunan dizüstü bilgisayar modellerini tercih etmenizi öneriyoruz. Bu da size dizüstü bilgisayarınızı özgürce kullanma olanağı sağlıyor.

11– Optik Sürücüye İhtiyacınız mı Var?

Optik sürücüler laptoplarda veya masaüstü bilgisayarlarda bulunan CD veya DVD okuyan veya yazma işlemini yapan aygıttır. Günümüzde artık kullanılmamaya başlandı diyebiliriz. Birçok yeni nesil laptopta bu aygıt artık bulunmuyor. Sizin için CD/DVD önemliyse bu özelliğe dikkat etmeniz gerekecek.

12– Kullanım Amacınızı Belirleyin

Laptop almadan önce ilk olarak kullanım amacınızı gözden geçirmeniz gerekir. İş yerinde mi kullanacaksınız veya oyun amaçlı mı alıyorsunuz? Alternatif bir şekilde bir sınıfta sunum hazırlamak, internette gezinmek, video-film izlemek için mi satın almayı planlıyorsunuz? Unutmayın her laptopun üretim amacı farklıdır. Siz sırf özellikleri yüksek diye gidip bir multimedya laptopu satın alırsanız oyun oynarken donmalar, kasılmalar, kilitlenmeler yaşanacaktır. Genel olarak laptoplar oyun, tasarım, iş/ofis, ev/öğrenci gibi alanlara yönelik olarak üretilmektedirler. Her laptopun teknik özellikler kısmında hangi amaca yönelik olarak üretildiği yazılmıştır.

13– Bağlantı Türleri (HDMI, DisplayPort, VGA ve DVI)

Laptopun diğer projeksiyon, televizyon gibi cihazlara ve USB, SD Kart Okuyucu aygıtlara bağlanabilmesi için hangi bağlantı türlerini desteklediğini öğrenmeniz gerekiyor. Günümüzde USB 3.1 ve USB 3.0 bağlantı girişleri yüksek aktarım hızı sundukları için sıkça tercih ediliyor. Not: Öğretmenler veya eğitmen olarak projeksiyon sunumu veya TV bağlantısı yapacaksanız görüntü aktarımı için laptop üzerinde yer alan HDMI, DisplayPort, VGA ve DVI gibi portlara dikkat etmeniz gerekiyor. Bunun dışında kullanıyorsanız Bluetooth gibi diğer kablosuz bağlantı seçeneklerini kontrol edebilirsiniz. Günümüze neredeyse tüm laptoplarda wifi yani kablosuz bağlantı seçeneği bulunmaktadır.

14– Tablete Dönüşebilen ve Kalem Desteği Olan Laptoplar

Günümüzde yeni nesil laptoplar kullanıcılarına pek çok güçlü özellik sunuyor. Güçlü işlemciler ve ekran kartlarının yanı sıra yüksek RAM ve depolama alanı seçenekleri ilk akla gelenler. Bunun yanında bazı laptoplar 360 derece dönebilen ekranları sayesinde hızlıca bir tablete dönüşebiliyor. Bazı modellerde dokunmatik ekran ve kalem desteği ile tam bir not aracı haline gelebiliyor.

15– Teknik Servis, Garanti, İade ve Değişim

Siz siz olun teknik servisi iyi olan ve garanti, iade, değişim gibi konularda sıkıntı çıkarmayacak adı-sanı bilinen bir marka tercih edin. Çünkü elektronik cihazlar bozulma eğilimi gösterebilirler ve bozulduklarında ürününe sahip çıkacak bir firmanın ürününü tercih etmeniz sizin için ekstra bir avantaj sağlayacaktır.