Koful (Vakuol), sitoplazmada bulunan içi sıvı dolu boşluklardır. Koful, bütün bitkiler, mantarlar, bazı protistalar, hayvanlar ile bazı bakterilerde bulunur.
Koful zarına tonoplast, koful sıvısına ise tonoplazma denir. Genç bitki hücrelerinde sayıca çok ve küçük, yaşlı hücrelerde ise sayıca az ve büyüktürler. 6 Çeşit koful vardır: Besin Kofulu, Sindirim Kofulu, Salgı Kofulu, Depo Kofulu, Boşaltım Kofulu ve Kontraktil Kofulu. Besin kofulları sindirim, kontraktil kofulları ise su dengesini sağlamada rol alırlar.
Koful hayvan hücresinde çok ama küçük, bitki hücresinde az ama büyüktür. Yaşlı bitkilerde koful, hücrede daha çok yer kaplar. Kofullar; endoplazmik redikulum, hücre zarı, golgi cisimciği veya lizozomdan oluşabilir.
Koful (Vakuol) Özellikleri
- Tek zarla çevrili organeldir.
- Zarına Tonoplast denir.
- Prokaryotlarda bulunmaz.
- Bitkilerde büyük ve az sayıda hayvanlarda ise küçük ve çok sayıda bulunabilir.
- Genç bitkilerde küçük çok sayıda yaşlı bitkilerde büyük az sayıda koful bulunur.
- Hücre zarından, endoplazmik retikulumdan, golgi aygıtından veya çekirdek zarından oluşabilir.
- Bitki hücrelerinde zehirli artık ürünler kofulda depo edilerek yaprak dökülmesiyle uzaklaştırılabilir.
- Bitkilerde kofulda biriken antokyan çiçek renklerinin oluşumunda etkilidir.
Görevlerine göre kofullar altı çeşide ayrılabilir.
- Besin Kofulu: Besinlerin alınmasını sağlar.
- Sindirim Kofulu: Alınan besinlerin sindirilmesini sağlar.
- Salgı Kofulu: Besinlerin salgılanmasında rol alır.
- Boşaltım Kofulu: Atık maddelerin atılmasını sağlar.
- Kontraktil (Vurgan ) Koful: Tatlı sularda yaşayan bir hücrelilerde içeri giren fazla suyu atan koful çeşididir.
- Depo Kofulu: Su ve besin depolayan koful çeşididir.
