Kloroflorokarbonlar klorin, flüorin, karbon ve çoğunlukla da hidrojenin karışımından meydana gelmiş organik bileşiklerdir. CFC’ler piyasada Freon ticari markası altında üretilir. Bu gazların çoğunluğu 1950’lerin ürünü olup günümüzde buzdolaplarında, klimalarda, spreylerde, yangın söndürücülerde ve plastik üretiminde kullanılmaktadır. Bilim adamları bu gazların ozonu yok ederek önemli iklim ve hava değişikliklerine neden olduklarını kanıtlamışlardır. Bu gazlar; DDT, Dioksin, Cıva, Kurşun, Vinilklorid, PCB’ler, Kükürtdioksit, Sodyumnitrat ve Polimerlerdir.
Kloroflorokarbon gazı atmosfere –özellikle- parfümlerden yayılır. Ozon ile tepkimeye girerek, ozon tabakasındaki ozon ile reaksiyona girerek parçalanmasına neden olur. Böylece ozon tabakasında ozon derişimi azalır. Sera gazlarından olan kloroflorokarbon küresel ısınmanın da başlıca sebeplerindendir.
Kloroflorokarbonlar (CFCs), tüm ozon tüketen maddeler içerisinde en fazla kullanılandır. İlk olarak 1920’lerde sülfürdioksidi soğutucu bir gaz gibi kullanmak için geliştirildi. Zehirleyici olmamaları, yanıcı olmamaları, kararlı doğası, ısıyı emme etkinlikleri onları 20. yüzyılda özellikle soğutucu alanında bir numaralı seçenek yaptı. Bu yıllarla başlayarak atmosferdeki kloroflorokarbon miktarı artmaktadır. Ozon tabakasına verdiği zararlardan dolayı 1987 yılında genetiği Montreal’de imzalanan bir protokol ile üretiminde sınırlandırma getirilmiştir. Bu kapsamda 1996 Ocak ayında yalnız astım ilaçları için gerekli küçük miktar kloroflorokarbon gazı dışında üretimi durdurulmuştur. Üretilmesi durdurulan kloroflorokarbon gazları yerine atmosferik ömrü daha az olan hidrofloroklorokarbon gazlarının kullanımı yaygınlaştırılmıştır. Hidroflorokarbon gazlarının ömürleri kloroflorokarbon gazlarına göre daha kısa olduğu için ozon tabakasına verdiği zarar daha azdır.
Her yıl yaklaşık 800.000 metrik ton kloroflorokarbon (CFC) atmosfere salıverilmektedir. Bunların atmosferde bozulmadan kalış ömürleri 100 yıldır ve yapılan anlaşmalar sonucu tüm dünyada kullanımdan kaldırılma tarihi ise 1996 olarak belirlenmiştir.
Kloroflorokarbonların kullanım alanları; soğutucular, araba klimaları, köpük ürünleri, yalıtım maddeleri, mikroçipleri ve diğer elektronik aletleri temizlemek için çözücü, steril gaz karışımlarında bir bileşim maddesi, sprey kutularında ileri doğru itici gibi pek çok değişik ürün yelpazesini içermektedir.
DDT: Tarım alanlarındaki böcekleri zehirlemek için kullanılmaktadır. Bu gazın insan dâhil diğer canlılar içinde öldürücü olduğu fark edildikten sonra üretimden kaldırılmıştır.
Dioksin: Yüzün üstünde çeşidi vardır. Bitki ve böceklerin tahribatı için kullanılır. Kansere ve daha birçok hastalığa neden olmaktadır.
Cıva: Diğer elementler gibi çözünmez. Bu yüzden son derece zehirlidir.
Kurşun: Günümüzde kurşun kalemlerin içinde kullanılır. Vücudun içine girdiği takdirde çok zehirleyicidir, sinir sistemini çökertip beyne hasar verir.
Vinilklorid: PVC yani kapı, pencere, kaplama elde etmek için kullanılan bir gaz karışımıdır. Solunduğunda zehirleyici etkisi vardır.
PCB’ler: Büyül santrallerdeki elektrik transformatörlerinin yalıtımında birçok elektrikli ev aletlerinde aynı zamanda boya ve yapıştırıcıların esneklik kazanmasında kullanılmakta ve kansere yol açmaktadır.
Sodyumnitrat: Füme edilmiş yani tütsüyle kurutulmuş balık, et ve diğer bazı yiyecekleri korumak için kullanılan bir çeşit tuzdur. Vücuda girdiğinde kansere yol açabilir.
Kükürtdioksit (SO2): Sülfürün, yağın, çeşitli doğal gazların ve kömürle petrol gibi fosil yakıtların yanması sonucu açığa çıkar. Asit yağmurlarının oluşmasında etkilidir.
Polimerler: Doğal ve sentetik çeşitleri bulunmaktadır. Doğal olanları protein ve nişasta içerir. Sentetik olanları ise plastik ürünlerde ve el yapımı kumaşlarda bulunup naylon, teflon, polyester gibi adlar alır.
Kaynak: Wikipedia ve MEGEP
