İskorbüt Hastalığı Nedir?
İskorbüt veya Skorbüt hastalığı, C vitamini (askorbik asit) eksikliği nedeniyle ortaya çıkan bir hastalıktır. C vitamini kollajen doku, kemik, kıkırdak, diş oluşumu ve damar endotelinin korunmasında rol alır. İskorbüt her yaşta görülmekle beraber daha sık 6-12 ay arası yalnız inek sütü ile beslenen çocuklarda rastlanmaktadır. Annede eksiklik durumu yoksa çocuk yeterli bir depo ile dünyaya gelir ve anne sütü ile beslenmede eksiklik oluşmaz. Ateşli hastalıklar, ishal, yanık, travma, C vitamini gereksinimi arttıran durumlardır. Bulgular 3-4 ay gibi bir süre C vitamininden yoksun bir diyetle beslenme sonucu ortaya çıkar.
C Vitamini eksikliğinin klinik teşhisi için damardan alınan kan testine ihtiyaç duyulur. Test sonucunda eksiklik görülürse tedaviye başlanır. Tedavi ve bakım doktor kontrolü ve tavsiyesi ile oral veya parenteral C vitamini verilir ve C vitamininden zengin diyet alması sağlanır. Ağız bakımı verilerek diş etlerindeki sorunların düzeltilmesi sağlanır. Gereksiz antibiyotik kullanımı bağırsaklardan C vitaminin emilimini azaltacağından engellenmelidir.
İskorbüt Belirtileri Nelerdir?
İlk belirtiler irritabilite (aşırı duyarlılık), taşipne, sindirim bozukluğu, anoreksi, solukluk gibi belirtilerdir. Alt ekstremitelerde en fazla olmak üzere hareketle artan, ağrıya neden olur. Ağrı giderek şiddetlenir, yanına yaklaşıldığı zaman çocuk hareket ettirileceği korkusu ile ağlamaya başlar. Çocuk kendini ağrının en az olduğu kalça ve dizlerin semifleksiyon pozisyonunda (kurbağa pozisyonu) hareketsiz tutmaya çalışır. Bacaklarda ödem olabilir. Diş etlerinde şişlik, dişlerin çıktığı yerde diş etlerinde morumtrak bir renk ve mukoza sünger görünümünü alır. Kostaların birleşme yerlerinde şişlikler olur (skorbüt tesbih dizisi). Bu şişlikler raşitizmdeki yumuşak şişmelere kıyasla daha çıkıntılı ve serttir. Deri ve mukozalarda kapiller kanama, hematüri, melena oluşabilir. Halsizlik, kolayca kanayan ve geriye çekilen dişetleri, ciltte morluklar, eklemlerde ağrı ve yuvarlanan saçlar belirtileridir. C vitamini eksikliğinde yorgunluk, iştah azalması, yara iyileşmesinde gecikme, deride kuruluk ve çatlamalar, eklemlerde şişmeler olur. Vücut direncinin azalmasından dolayı grip ve nezleye yakalanma riski artar.
Kaynak: Wikipedia ve MEGEP Yayınları
