İklim, bir yerde uzun bir süre boyunca gözlemlenen sıcaklık, nem, hava basıncı, rüzgar, yağış, yağış şekli gibi meteorolojik olayların ortalamasına verilen addır. Hava durumundan farklı olarak iklim, bir yerin meteorolojik olaylarını uzun süreler içinde gözlemler. Bir yerin iklimi o yerin enlemine, yükseltisine, yer şekillerine, kalıcı kar durumuna ve denizlere olan uzaklığına bağlıdır. İklimi inceleyen bilim dalına klimatoloji adı verilir. İklim türleri, sıcaklık ve yağış rejimi gibi durumlara bakılarak sınıflandırılabilir. Ancak günümüzde en çok kullanılan sınıflandırma sistemi, aslen Wladimir Köppen tarafından geliştirilmiş olan Köppen iklim sınıflandırmasıdır.
Paleoklimatoloji ise, göl yataklarında ve buzullarda bulunan tortular gibi biyolojik olmayan; yine ağaç halkaları, mercanlar gibi biyolojik kaynaklarla antik iklimleri inceleyen bilim dalıdır. Bu yöntem eski dönemlerde bir yerdeki sıcaklık ve yağış rejimlerini göstermek ve inceleme yapmak için kullanılır. Bu tür çalışmaların sonunda ortaya matematiksel iklim modelleri çıkarılır ve gelecekte iklimin ne derece değişebileceği konusunda tahminler yürütülür.
İklim, belirli bir yerdeki sıklıkla gözlenen hava şartlarının bir genellemesidir. Hava şartları ise belirli bir zaman dilimi içerisinde gözlenen hava olaylarıdır. İklim ve hava şartlarını karıştırmamak gerekir. İklim sistemi çeşitlilik göstermektedir. Belli başlı iklim tipleri şunlardır:
Sıcak iklimler
- Ekvatoral iklim: Her mevsim yağışlı olmakla birlikte ekinoks tarihlerinde (güneş ışınlarının 21 Mart ve 21 Eylül tarihlerinde ekvatora dik düşmesi, her yerde gece ve gündüzlerin eşit olması) yağış maksimum düzeye erişir.
- Tropikal iklim: Güneş ışınlarının dik geldiği yaz ayları yağışlı, kışlar kuraktır.
- Muson iklimi: Muson rüzgârlarının etki alanlarında görülür. Kış mevsimi kuraktır.
- Çöl iklimi: Sıcak ve kurak iklimdir. Yağışlar yok denecek kadar azdır.
Ilıman İklimler
- Akdeniz iklimi: Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır.
- Okyanusal iklim: Yazlar fazla sıcak, kışlar da fazla soğuk olmaz. En fazla yağış sonbaharda görülür.
- Karasal iklim: Kışlar çok soğuk geçer ve uzun sürer. Yazlar ise sıcaktır.
- Step iklimi: Yarı kurak iklimdir. En fazla yağış, ilkbaharda ve yazın düşmektedir.
Soğuk İklimler
- Tundra iklimi: Kutup altı iklimidir. Sıcaklığın çok düşük olduğu bir iklim tipidir.
- Kutup iklimi: Yağışlar son derece az ve kar şeklindedir.
İklim tipleri, yerkürenin yaklaşık 4,5 milyar yıllık jeolojik tarihi boyunca milyonlarca yıldan on yıllara kadar tüm zaman ölçeklerinde doğal olarak değişme eğilimi göstermiştir. En son ve en önemli iklim değişiklikleri, buzul ve buzul arası dönemde oluşmuştur. Ancak 19. yüzyılın ortalarından beri iklimdeki doğal değişebilirliğe ek olarak ilk kez insan etkinliklerinin de iklimi etkilediği yeni bir döneme girilmiş ve küresel ortalama yüzey sıcaklığı yaklaşık 0,5 °C’lik bir artış göstermiştir. Bu yüzden iklim değişikliği, küresel iklim sisteminde değişikliklere neden olabilecek doğal iç ve dış kuvvetlerin ve etmenlerin yanı sıra sera gazı birikimlerini arttıran insan etkinlikleri de dikkate alınarak tanımlanmakta ve değerlendirilmektedir. Buna göre doğrudan ya da dolaylı olarak küresel atmosferin bileşimini bozan insan etkinlikleri sonucunda iklimde oluşan değişikliğe “iklim değişikliği” denir.
Dünya iklimi asırlardan beri bazen ısınma bazen de soğuma devrelerinden geçer. İçinde bulunulan dönemde nispeten soğuma periyoduna girilmiş olması gerekiyordu. Ancak sürdürülen bir dizi araştırmalar ve gözlemler sonucunda dünya ikliminin soğuk bir döneme değil aksine tehlike yaratacak ölçüde sıcak bir devreye girdiği görülmüştür. Sanayi devriminin başlangıcından ve özellikle 20. yüzyılın başından itibaren sera gazlarının atmosferdeki bulunma oranlarında sürekli bir artış olduğu bilinmektedir. Bu artış doğal dengenin giderek bozulmasına neden olmaktadır. İklim değişikliğinin ana konusu bu gerçekte düğümlenmektedir. Doğal olarak bulunması gereken düzeyden daha fazla mevcut olan sera gazları, olması gerekenden daha sıcak bir ortam oluşturmaktadır.
