Hücre bölünmesi, tek hücreli canlıların çoğalması, çok hücreli canlıların büyümesi, erkek ve dişi eşey hücrelerinin meydana gelmesi için gerekli biyolojik olaydır. Bir hücrenin bölünebilmesi için belirli bir büyüklüğe ulaşması ve nükleik asitlere sahip olması gerekmektedir. Canlılar dünyasında, Amitoz (Amitozis), Mitoz (Mitozis) ve Mayoz (Meiosis) olmak üzere üç farklı tip bölünme vardır. Tek hücreli canlılarda bölünme genellikle amitoz, çok hücrelilerde ise mitoz ve mayoz ile görülür.
Canlı hücrelerin nesillerini devam ettirebilmek amacı için kendilerine benzer yeni hücreler meydana getirmelerine bölünme denir. Bölünme büyüme, çoğalma ve gelişme için hayatın kaçınılmaz bir olayıdır. Hem eşeyli hem de eşeysiz çoğalmanın gerçekleşmesini sağlayan temel olay hücre bölünmesidir. Belli bir büyüme dönemini tamamlayan hücreler bölünerek çoğalırlar. Fakat bazı hücreler bitkilerin değişmez doku hücreleri, hayvanların sinir ve kas hücreleri bölünmez. Hücreler çoğunlukla oval olup, küreye benzer. Yani hem hacim, hem de alanları bulunur. Hacim stoplazmaya, alan ise hücre zarına denir. Hücre büyüdükçe yarı çapları büyür. İki arasındaki artışın farkı çok fazla olduğundan belli bir değerden itibaren hücre zarı, fazla büyüyen stoplazmanın ihtiyaçlarını karşılayamaz duruma gelir. İşte o an, hücre bölünme mesajı alarak bölünür. Hacim küçülmüş veya alan büyümüş olur. Bu durum amipler üzerindeki deneylerle kanıtlanmıştır. Aynı süre içerisinde herhangi bir işleme tabi olmayan kontrol amipleri ise tam 65 defa bölünmüş olur.
Hücre bölünmesinin sebebi çekirdek yüzey oranının büyümesidir. Hücrede bölünme emri, çekirdekte bulunan DNA molekülü tarafından verilir. Hücreler DNA’nın emri dışında kontrolsüz şekilde bölünürse kanserli dokular meydana gelir. Hücre; yüzeyini arttırmak, hacmi azaltmak için bölünür. Hücre bölünme büyüklüğüne ulaştığında çekirdek bölünme emrini vermez ise hücre parçalanır. Çok hücreli canlılarda hücre bölünmesi bazı hücrelerde yavaş, bazı hücrelerde hızlı gerçekleşirken bazı hücrelerde belli bir dönemden sonra hiç bölünmez. İnsanlarda deri, kan, bağırsak hücreleri hızlı, kas hücreleri ise yavaş bölünürken sinir ve retina hücreleri de belli bir yaştan sonra hiç bölünmez. Hücre bölünmesindeki amaç canlılarda üremeyi ve büyümeyi sağlamaktır. Tek hücreli canlılarda hücre bölünmesinin meydana gelme amacı çoğalmayı sağlamaktır. Çok hücreli canlılarda hücre bölünmesinin amacı yıpranan dokuların onarılmasını, doku, organ ve sistemlerin büyüyüp gelişmesini, ölen hücrelerin tekrar yerine yenilerinin gelmesini sağlamaktır. Ama bazı çok hücreli canlılarda sperm ve yumurta hücrelerinin meydana gelmesi hücre bölünmesi sayesinde gerçekleşir.
