Karada bitkiler fotosentez yaparak besinlerini kendileri yapar. Hayvanlar ise yiyerek yaşarlar. Ancak, okyanuslardaki mikroskobik dünyada durum o kadar basit değil. Birçok mikroskobik sözde bitki (fitoplankton) da hayvanlar gibi yiyebilir ve birçok mikroskobik sözde hayvan (mikrozooplankton) da bitkiler gibi fotosentez yapabilir. Yani hayvan gibi yaşayan bitki türleri bulunmaktadır. Daha da şaşırtıcı bir şekilde, bu mikrozooplanktonların bazıları küçük fitoplanktonları yer. Sindirilen fitoplanktonlardan gelen fotosentezle yaşamaya devam ederler. Hem bitkiler hem de hayvanlar gibi davranan bu organizmalara mixotroph denir. Çünkü farklı beslenme yöntemlerini birleştirirler. Bu büyüleyici yaratıklar oldukça yaygındır.
Hayvan Özelliği Gösteren Bitkiler
Bazı mixotrophlar balıklar için iyi besindir. Diğerleri ise deniz ürünlerimize etki edebilen ve hatta balıkları öldürebilen zehirler üretir. Kıyı sularında kirlilik nedeniyle zehirli olanlarının da sayısı artmaktadır. Bilimin en temel yasalarından biri, bitkilerin bitki ve hayvanların hayvan olmasıdır. Bitkiler yeşildir. Güneş ışığı, karbondioksit ve besinleri kullanarak yaşarlar, fotosentez süreciyle kendi yiyeceklerini yaparlar. Hayvanlar ise diğer organizmaları (bitkiler, hayvanlar, bakteriler ve hatta bit ve ölü organizma parçaları) yiyerek yaşarlar. Bu yasaya aykırı olarak okyanuslarda aynı anda hem bitki hem de hayvan benzeri olabilen mikroskobik organizmalar vardır. Bu organizmalar hem fotosentez yapar hem de yemek yerler.
Hiçbir hayvanı yiyebilen bir bitki duydunuz mu? Böcek yiyen birkaç kara bitkisi vardır. En yaygın bilinen örnek, böcekleri özel yapraklarında yakalayan ve ardından onları sindiren Sinekkapan bitkisidir. Bu tür kara bitkileri biraz garip bir canlı olarak kabul edilir. Ancak okyanusta, bu tür canlılar çok yaygındır. Mikroskop altına bakarsanız ve mikrobiyal planktonları keşfederseniz. Bu sayede bu tür organizmaların çoğunu bulabilirsiniz. Planktonlar, denizde veya tatlı suda sürüklenen veya yüzen organizmalardır. Çoğu mikroskobiktir. Bitki benzeri olduklarında fitoplankton, hayvan benzeri olduklarında ise zooplankton olarak adlandırılırlar. Sadece hayvan yiyen bitkiler değil fotosentez yapan hayvanlar da okyanusta vardır. Miksotrofi, fotosentezi (bir bitki gibi) ve beslemeyi (bir hayvan gibi) tek bir organizmada birleştirme sürecidir. Bu işlemi gerçekleştiren organizmalara mixotrof denir. Bu organizmalar için bilimsel olmayan bir terimi işaret eder. Bu canlılar olsa olsa bitki hayvanları olabilir. Çünkü bunlar kısmen bitki, kısmen hayvandırlar.
Hayvan Olan Planktonik Bitkiler
Plankton, denizde veya tatlı suda sürüklenen veya yüzen organizmalardır. Çoğu mikroskobiktir. Bitki benzeri olduklarında fitoplankton, hayvan benzeri olduklarında ise zooplankton olarak adlandırılırlar. İsimleri bize ışıkta (fito) yaşadıklarını ve suyla sürüklendiklerini (plankton) anlatır. Her damla su normalde bu küçük, tek hücreli organizmalardan yüzbinlerce içerir. Fitoplankton doğal ve önemlidir çünkü soluduğumuz havadaki oksijenin%50’sini üretir. Ayrıca okyanustaki balıklar ve diğer hayvanlar için yemdirler. Yüzlerce farklı fitoplankton türü vardır.
Uzun yıllardır çoğu bilim insanı, fitoplanktonun yalnızca fotosentezle yaşadığını düşünüyordu. Bu fitoplanktonların birçoğunun da hayvanların yaptığı gibi beslendiği ortaya çıktı. Bu canlıların bazıları diğer fitoplanktonları yer, bazıları bakterileri yerler ve bazıları küçük hayvanları yerler. Bu mixotroph fitoplanktonlardan bazıları yalnızca isteksizce veya zorunluluktan yemek zorunda kalır. Bazı hayvan gibi yaşayan bitki türleri ise saldırgandır ve kendilerini yiyecekle doldurabilirler. Bu mixotroflar hem yiyip hem fotosentez yapabildiklerinde çok daha hızlı büyürler.
Hayvan Gibi Yaşayan Bitliler Nasıl Yemek Yer
Mixotrofik fitoplanktonların yemek yeme şekilleri oldukça korkunç olabilir. Bazıları tüm organizmaları yutarken bazıları yiyeceklerini zıpkınlar. Daha sonra kendi yaptıkları bir saman kullanarak yakalandıkları hayvanın iç organlarını emerler. Hayvan benzeri bitki türleri arasından bazıları kendilerinden çok daha büyük olan diğer organizmaları bile yiyebilir. Bazı mixotrofik fitoplanktonlar, yemek istediklerini öldürmek için zehir kullanır. İlginç bir şekilde, bazıları bu zehirleri ancak aynı anda fotosentez ve yemek yediklerinde yapabilirler. Bu tür canlıya örnek Karlodinium adlı bir organizmadır. Karlodinium diğer küçük algleri agresif bir şekilde yer. Ancak bunu sadece gün ışığında yemek yerken yapabilir. Çünkü Karlodinium’un gündüz vakti yiyeceklerini öldürmek için saldığı zehirli bileşiği fotosentez yaparken yaptığı ortaya çıkmıştır.
Bazı miksotrofik mikrozooplanktonlar seçici yiyicilerdir ve yalnızca en sevdikleri yiyecekleri yiyerek bitkiye benzer hale gelirler. Bu seçici miksotrofların bir türü, dünyanın her yerindeki okyanuslarda bulunan Dinofiz’dir. Dinofiz, belirli bir mikroskobik fitoplankton türünden kloroplast ister ancak bu fitoplanktonları doğrudan yiyemez. Yani Dinofiz, bu kloroplastlarla özel fitoplanktonu yiyen Mezodinium adlı başka bir mixotroph yer. Dinofiz daha sonra Mezodinium’a bir delik açar ve sonunda istediği kloroplastları elde etmek için onun tüm bağırsaklarını emer.
Hayvan Gibi Yaşayan Bitkiler Okyanusta Yaşar
Tüm okyanuslarımız miksotrofik planktonlara ev sahipliği yapar. Karlodinium gibi bazı türler çoğunlukla kıyı bölgelerinde bulunur. Diğer türler okyanusların açık sularında daha yaygındır. Diğer mixotrofik plankton türleri, kutup suları veya tropikal sularla ilişkilidir. Bazıları belirli mevsimlerde, özellikle yaz aylarında daha yaygındır.
Pek çok mixotroph, ötrofik hale gelen sularda çok iyi büyür. Ötrofikasyon, zararlı alg patlamalarına veya ekosistem üzerinde başka olumsuz etkilere neden olabilir. Çimlere veya çiftlik arazisine gübre uyguladığımızda, bu gübrenin tamamı çim veya mahsul tarafından kullanılmaz. Gübrelerin bir kısmı yağmur yağdıktan sonra denize dökülür. Bu gübreler daha sonra fitoplanktonu okyanus suyunda besler ve daha sonra büyüyerek mixotroflar dahil diğer planktonlar için besin olur. Daha fazla yiyecekle, hayvan gibi yaşayan bitli türleri zamanla daha fazla büyür. Mixotrof olanlar da dahil olmak üzere fitoplankton çok sayıda büyüdüğünde, buna çiçek denir.
