Bu yazımızda “Hangi kan grubu genel alıcıdır? Hangi kan grubu genel vericidir? Hangi kan grubu herkese kan verir? Kan grubum bütün kan gruplarına uyar mı? Hangi kan grubu kimden ve kimlerden kan alır? Kimlerden kan alınır, kimlere kan verilir? Hangi kan grubu herkese kan verir?“ Sorularına yanıt vereceğiz.
Kan grubu, insan kanındaki antikorlara bakılarak, kanın özelliğini belirtmek için oluşturulmuş sınıflandırma sistemidir. A, B, AB ve 0 türleri mevcuttur. Bundan bağımsız olarak, Rh değeri + veya – değerinde olabilir. Bu iki sistemin kombinasyonundan 8’li kan grubu tablosu oluşmuştur. Türkiye’de iki sistem yan yana yazılarak belirtilir. Örneğin; A türü kanda Rh değeri negatif ise, o kan için A Rh (-) grubu denir. Türkiye’de Kızılay’ın verilerine göre en fazla bulunan ve en çok ihtiyaç duyulan grup A Rh (+)’dir. RH faktörü, Rhesus (rezüs) maymunun kanındaki antikorların var olup olmaması anlamına gelir.
- A Grubu: Bu grup başka gruba kan veremiyorken, hem kendi gruplarından hem de 0 grubundan kan alabilirler.
- B Grubu: Bu grup A grubu gibi başka gruba kan veremiyorken, hem kendi gruplarından hem de 0 grubundan kan alabilirler.
- AB Grubu: “Genel Alıcılar” olarak adlandırılan bu grup, herkesten kan alabilirler.
- 0 Grubu: “Genel Verici” olarak adlandırılan bu grup, belirli miktarda her gruba kan verebilirler.
Her ne kadar aşağıdaki tablo genel olarak doğru ise de uzun dönem kan tranfüzyonu gerektiren kişilere kendi kan gruplarının aynısının verilmesi zorunludur. Çok ama çok acil durumlarda RH (-), RH (+)’ye kan verebilir.
Kan Gruplarının Görevi Nedir?
Kan grubunu belirleyen A ve B genleri, kanımızda bulunan alyuvarların zarlarında A ve B tipi proteinlerden hangisinin yer alacağını belirlerler. Kan grubunuz A ise alyuvarlarınızın çeperinde yalnızca A tipi protein, B ise yalnızca B tipi protein, AB ise her ikisinden de, 0 ise alyuvarlarınızın çeperinde her ikisi de yoktur demektir. Alyuvar çeperinde bulunan ve kan grubunuzun belirlenmesinde rol oynayan bu proteinlere aglütinojen denir. Ancak kanda, kendinizinkinden farklı bir kan grubuna ait alyuvar hücrelerinin vücudunuza girmemesini sağlayarak sizi koruyan aglütinin adlı antikorlar bulunur. Protein yapısında olan aglütininler de tıpkı aglütinojenler gibi A ve B tipinde olurlar.
Kimler Kan Verebilir?
Kan üretilemeyen bir dokudur ve tek kaynağı sağlıklı bağışçılardır. 18 ve 65 yaş arası olan sağlıklı bulaşıcı hastalığı veya riski olmayan 50 kg üzerinde kişiler kan bağışlayabilirler. Hemoglobin düzeyi, erkeklerde en az 13,5 g/dl en çok 18,0 g/dl ve kadınlarda en az 12,5 g/dl en çok 16,5 g/dl olmalıdır. Ancak bağışçıların sağlık sorgulamasından ve temel bir muayeneden geçirilmesinin ardından kimlerin kan verebileceği tespit edilir. Bağış sıklığı: Tam kan bağış sıklığı; Erkeklerde bağış aralığı 90, Kadınlarda bağış aralığı 120 günde birdir.
Kaynak:
Wikipedia
