Halo ve Horn Etkisi Nedir?

Çoğumuz ön yargılı olmadığını söylese de kimi zaman bizleri yanılgıya düşüren gruplara, nesnelere, fikirlere ve diğer insanlara karşı önceden belirlemiş olduğumuz düşünce ve tutum olarak nitelendirilen ön yargılarımız muhakkak vardır. Çirkin diye dışlamak, kilolu olduğu için hiçbir iş yapamayacağını düşünmek, fakir diye ezmeye çalışmak, örnekler elbette artırılabilir. Peki niye böyle yapıyoruz. Kişinin en ufak bir eksiğini gördüğümüzde neden diğer tüm özelliklerinin de eksik olabileceğini düşünüyoruz. Ne kadar saçma öyle değil mi?

Birisiyle ilk defa tanıştığımızda ön yargılarımız hemen devreye giriyor ve düşüncelerimizi, tavırlarımızı etkisi altına alıyor. İlk izlenime bakarak karşımızdakinin nasıl biri olduğuna hemen karar veriyoruz.  Dış görünüşümüz, oturuşumuz, kalkışımız, konuşmamız, el ve beden hareketlerimiz bu izlenim oluşmasında elbette en önemli faktörler oluyor. Ve halo ve horn etkisi dediğimiz adını belki de ilk defa duyduğumuz fakat hayatımızdaki birçok olayda önemli fonksiyonları olduğunu öğreneceğimiz durumlar ortaya çıkıyor.

Halo ve Horn etkisi insanların bizi ilk gördüklerindeki gerçekleşen değerdir. Biraz daha detaylandıracak olursak;

Halo etkisi;  birini ilk defa gördüğümüzde ondan edindiğimiz iyi izlenime bakarak diğer özelliklerinin de iyi olduğu hakkında çıkarım yapmaktır. Mesela çalışkan bir arkadaşımız için o dürüsttür yalan söylemez gibi genel düşünce oluştururuz,  güzel bir kız ya da yakışıklı biriyle tanıştığımızda bu kesin çok saygılıdır, iyi niyetlidir gibi olumlu özelliklere sahip olduğunu düşünürüz aynı şekilde temiz, şık giyinen birinin hep iyi özellikleri olduğuna inanırız.  Halo etkisinin tam tersi ise Horn etkisi.

Horn etkisi;  ilk defa gördüğümüz birinden edindiğimiz kötü izlenime bakarak bu kişinin diğer özelliklerinin de kötü olduğuna dair çıkarımda bulunmaktır. Bir olumsuz özelliğine bakarak kişi hakkında genel bir olumsuz düşünceye ulaşmaktır. Mesela halo etkisine verdiğimiz örneğin tam aksini horn için verebiliriz. Şöyle ki tembel olan bir arkadaşımız hakkında yalancı ve dürüst olmadığı şeklinde düşünce oluşması belirleyici bir örnektir.

Olumlu ve olumsuz özelliklere yol açan bu ilk izlenimler ile iletişim halinde olduğumuz her an karşı karşıyayız. Özellikle de iş yaşamına adım atacağımız noktada büyük etkiye sahip olduğunu söylemek mümkün.  Cv’ye gösterdiğiniz önem bunun ilk aşamasıdır diyebiliriz. Cv’ye önemsenmemiş bir fotoğraf örneğin sosyal medyadaki fotoğrafı koymak gibi bir hata yapıyorsanız ya da özgeçmişinizden bahsederken anlatım bozukluklarıyla dolu cümleler kuruyorsanız horn etkisinin temelini atıyorsunuz demektir. Eğer halo etkisi yaratmak istiyorsanız özenle hazırlanan cv’nin kabulünü sağlayın ki sonrasında yüz yüze görüşme aşamasına gelebilesiniz. Özen gösterip mülakata çağırılırsanız bu kez halo etkisi oluşturmak sizin elinizde. Öncelikle görünüşünüz bunun temelini oluşturur. Sonra duruşunuz, oturuşunuz, kendinizden emin konuşmanız karşınızdakine olumlu etkiyi artırır ve halo etkisini oluşturmuş olursunuz ki bu da işe alınma olasılığınızı artırır.

Sadece iş görüşmeleri için değil hayatımızın birçok yerinde bu etkiler maalesef ki devreye giriyor. Peki ne yapalım. Öncelikle önyargılarımızdan uzaklaşalım. İnsanlara bir fırsat verelim ki içindeki iyi veya kötü şeyleri görüp ona göre değerlendirebilelim. Çünkü insanlar en karmaşık varlıklardır onların tek bir yönüne bakarak hüküm vermek büyük bir haksızlıktır. Öyleyse  karşımızdakini tanıma fırsatı vererek bu etkilerden kurtulmaya ne dersiniz.

Siz siz olun ödemeyi peşin yapın ama hükmü peşin vermeyin!