Lastikler otomobilin tüm teknik özelliklerini yere aktaran önemli parçalardır. Otomobiller fizik kurallarına göre hareket eder ve durur. Otomobillerin bu hareketleri sırasında yerle temasını sağlayan tek unsur lastiklerdir. Otomobilin kontrol edilebilmesinde lastiğin önemi göz ardı edilemeyecek kadar büyüktür.
Lastikler otomobilin sürüş güvenliği için hayati önem taşır. Yanlış basınç uygulanması bir lastik yol tutuşa ve frene etki edebileceği gibi lastiğin iç ısısının aşırı yükselerek aniden patlamasına, otomobilin hâkimiyetinin kaybolmasına da sebep olabilir. Lastikler darbeleri emerek konfora da katkıda bulunur. Lastikler otomobilin ve yükün ağırlığını taşır, motorun yarattığı döndürme momentini yola aktararak çekiş kuvvetine dönüştürür. Yavaşlamada fren gücünü, viraj dönüşlerinde ve direksiyon kontrolünde gerekli olan yanal kuvveti üretir. Ayrıca kendine özgü darbe emiş özellikleri sayesinde sürüşten ve zemin bozukluklarından meydana gelen kuvvetleri absorbe eder. Yol kaplamasının türü (asfalt, toprak) ve yolun durumu (yağmur, çamur, kar, buz) ne olursa olsun lastiğin görevi güvenli şekilde yol tutuşu sağlamak ve otomobili sürücünün istediği yöne götürmektir.
Ancak bugünün otomobil kullanıcısı bir lastikten güvenlik ve konforun yanında başka özellikler de bekliyor. Modern bir lastiğin daha az titreşim ve gürültü üretmesi, düşük yuvarlanma direncine sahip olması ve dolayısıyla daha az yakıt tüketilmesini ister. Otomobildeki gelişmeler ne kadar hızlı olursa olsun esas sınırı yine lastikler belirleyecektir. Bu yüzden lastik üreticileri araştırma ve geliştirmeye büyük yatırımlar yapmaktadır.
Lastiğin görevleri şunlardır:
1- Otomobilin yükünü ve ağırlığını taşımak. 2- Yol yüzeyi ile tekerlek arasında teması sağlayarak iyi bir sürtünme yüzeyi oluşturmak (Böylece motorun meydana getirdiği döndürme momentini yola aktarıp çekiş kuvvetine dönüştürür ve frenlemelerde aracın uygun mesafelerde durmasını sağlar.) 3- Yol yüzeylerindeki pürüzlerden ve sürüşten doğan titreşimleri ve darbeleri emerek yok etmek (Böylece süspansiyon sisteminin elemanı gibi çalışır.) 4- Direksiyon ile verilen yönü izlemek (Viraj dönüşlerinde direksiyon kontrolüne gerekli olan yanal kuvveti üretir.)
Tekerlek lastiklerinin yapımlarında, gerekli yüksek mukavemeti karşılamak üzere naylon, rayon, polyester gibi elyaf esaslı kordlar ile çelik kordlar kullanılır. Topuk dayanımları ise çelik teller yardımıyla sağlanır. Birbirinden farklı karakterdeki bu elemanları bir arada tutmak ve hizmet anında zeminle teması güvenle sağlayarak yanaklardaki esneme kabiliyetini vermek görevlerini, lastik üstlenir. Lastik karışımını doğal ve sentetik kauçuklar ile ana dolgu olarak karbon karaları oluşturur. Bunlara ilave olarak koruyucular adı altındaki kimyasalla lastiğin “elastik” hâle gelmesini sağlayan vulkanizasyon (ısı ve basınç altında kauçuğun yapışması ve bütün parçaların ve kısımlarının birbirine kaynaması) elemanları bulunmaktadır. Karışımın işlenmesi ve homojenliği için kimyasal yağlar kullanılır.
En İyi Lastik Markası Hangisidir?
En iyi lastik markası hangisidir? Sorusu söz konusu olduğunda her kafadan bir ses çıkıyor. Kimine göre A markası çok iyiyken kimine göre B markası daha iyi. Aslında bu sorunun cevabını net olarak vermek mümkün değil. Elbette bağımsız kuruluşların verdiği değerler var. Ancak bu değerler aynı şartlarda her bir lastik için yapılmış test sonuçları. Türkiye’nin bir ucundan diğerine “lastik tercihi” değiştiğinden şu marka iyi demek çok zor. Hatta İstanbul gibi metropol bir şehirde TEM’den veya E-5’den bağlandığınız bir yol stabilize bir yola dönüşebiliyor. Mevsimsel sıcaklık farkının çok yüksek olduğu ve yol şartlarının değişken olduğu bir alanda yapılan ölçümler ve gözlemler doğru sonuç vermeyecektir.
Dünyada en iyi lastik markası hangisi dediğimizde bağımsız bir platform olan consumerreports‘un verileri dikkatimizi çekiyor. Bu veriler 25’den fazla markanın 150 lastik modelinde ayrıntılı derecelendirme sağlayan kapsamlı lastik test programı sonucu ile elde edilmiştir. Bu listeye baktığımızda Michelin, Pirelli, Continental, Nokian, Good Year, General, Hankook gibi markalar lastikler içerisinde yapılan derecelendirme sonucu en üst sırada yer alıyor. (Kaynak)
Fikir vermesi açısından dünyada marka değeri en yüksek lastik markalarına bakacağız. 2015 yılında “Brandirectory” web platformunun yaptığı analiz sonucunda -milyon dolar- cinsinden en değerli markalar sırasıyla Brigestone, Michelin, Continental, Good Year, Pirelli, Sumitomo, Hankook, Dunlop, Yokohama ve CST. Bu veriler ile üstteki tabloyu kıyasladığımızda Brigestone, Michelin, Continental üçlüsünün aynı sırada olduğu dikkat çekiyor. (Kaynak)
En iyi lastik hangisi denildiğinde performans, sessizlik, dayanıklılık gibi kriterlere göre değerlendirmek en doğrusu olacaktır. Tabi bu kriterlerin değerlendirildiği alandaki hava sıcaklığı (mevsimsel durum), yol şartları, kullanılan araç tipi oldukça önemlidir. Performansı yüksek bir lastik isteyen birinin sessizlik ve dayanıklılık değerlerini biraz aşağı çekmesi gerekecektir. Aynı şey diğer kriterler içinde geçerlidir. Maximum değerde sessiz olan bir lastikten dayanıklı olmasını beklemek veya dayanıklı olmasını istediğiniz bir lastikten sessiz olmasını beklemek pek doğru bir yaklaşım olmayacaktır.
Örneğin bir lastikten hem sessiz hemde konfor bekleniyorsa bu durumda yumuşak hamurlu ve kalın yanaklı lastik tercih edilmelidir. Böylece rahat ve konforlu bir sürüş gerçekleştirilebilir. Ancak bu durumda performans konusunda (frenleme vs.) diğer lastiklere göre dezavantajlı duruma düşecektir.
Sonuç olarak, ne istediğinizi tam olarak bilmeniz gerekir ki ona göre lastik tercihinizi yapın. Tüm kriterlerin bir arada olması şu anki lastik teknolojisine göre mümkün değil.
Türkiye’de ki En İyi Lastik Markası Hangisidir?
Bu sorunun cevabı aslında yukarıda bahsettiğimiz kriterlere ek olarak bir lastik için verilen ücret etkilemektedir. Brigestone, Michelin, Continental dünyanın en iyi lastik markaları ünvanına sahiptir. Ancak söz konusu kaliteden çok fiyat eklendiğinde durumlar değişiyor. Bir lastiğe 150×4 TL fiyat vermekle 500X4 fiyat vermek arasında dağlar kadar fark vardır. En ucuza lastikten beklenti elbette çok sessiz, yüksek performans değildir. Beklentiler dayanıklı olmasından öteye gitmez aslında. Yani bir lastiğe 5000 TL verdiğinizde o lastikten çok şey beklersiniz. Olabildiğince sessiz, yol tuşu iyi, performansı yüksek v.s gibi. Ancak 500 TL verdiğiniz bir lastiğe yakıt tasarrufu da sağlasın demek abesle iştial bir durum olacaktır.
Bir çok platformada şu lastik markası iyi bu lastik markası kötü şeklinde sert eleştiriler var. Ama hiç kims elastiği tam olarak hangi şehirde, ne tür bir yolda kullandığını yazmamıştır. Yozgat’ın Aşağı Tekke köyünde Broadway’a takılı bir Lassa ile İstanbul’un Bebek Semtinde BMW’sine Brigestone lastiği takan kişiye hangi lastik daha iyi derseniz kuşkusuz ikiside arabalarına takılmış olan lastikleri övecektir. Ancak yukarıda da değindiğimiz gibi sınanmış, ölçülmüş DEĞERLER değişmez. Koşullar değiştiğinde bu DEĞERLER değişebilir.
Ömer
12 Kasım 2019 at 22:28
Bebekte çalışan bir Yozgatlı olarak arabama hangi lastiği almalıyım ?