Pnoma, Yunanca’da nefes alıp verme anlamındadır. Pnomatik; havanın ve diğer gazların özelliklerini ve uygulamalarını içeren bilim dalıdır. Dolayısıyla pnomatik deyince akla, hava ile çalışan mekanizmalar gelir.
Pnömatik sistemler hava basıncıyla çalışır. Hava basıncının 2 rölü vardır. Birisi kontrol diğeri güç. Her enerji kaynağının da avantajları olduğu gibi basınçlı havanın da en büyük dez avantajı;uzun hatlarda basıncın düşmesidir. Elektro pnömatik bu dez avantajı ortadan kaldırmak amacıyla tasarlanmış bir sistemdir.
“Elektropnömatik Nedir? Pnömatik, hava basıncının enerji olarak kullanılmasıdır. Pnömatik sistemlerde bu enerji hem mekanik hareket hemde otomasyon için kullanmaktadır.”
Pnomatik ve elektrik teknolojisinin bir arada kullanılması, endüstriyel otomasyon çözümlerinin uygulamalarında önemli rol oynar. Bu tür bir çözüm beraberinde makine çevrim süresinde (üretim süresinde) azalma getiren, ucuz ve güçlü bir üretim sistemi sağlar. Bu nedenle pnomatik, elektrik, elektronik, mekanik kontrol tekniklerinin bir arada kullanıldığı sistemlere elektropnomatik sistemler denir.
Bugünkü anlamda pnomatiğin gelişmesi 1950‟den sonra başladı.
Elektropnomatikte iki devre vardır:
- Güç devresi = Pnomatik
- Kontrol devresi = Elektrik
Elektropnomatik kontrol sisteminin tüm elemanları aşağıdaki dört gruptan birine aittir:
- Enerji beslemesi (basınçlı hava ve elektrik)
- İşaret alınması: İşaret elemanları (sınır anahtarı, basınç anahtarı, temassız algılayıcı)
- İşaret işlenmesi: İşaret işleme elemanları (mantık elemanları, selenoid valfleri, pnomatik elektrik çevirici)
- İşaret çıkışı: Çıkış işaretinin işe eyleme dönüştürülmesini sağlayan kumanda valfleri ve eyleyici elemanlar (silindirler, motorlar, yönlendirme valfleri)
Basınçlı hava borular ile taşınır ve borunun uzunluğu arttıkça havadaki basınç seviyesi düşer. Ayrıca basınçlı havanın akış hızı 50-100 m/s civarındadır. Tüm bu durumlar pnömatiği otomasyon için kullanma konusunda şu dezavantajları yaratacaktır:
- Kısa otomasyon mesafesi.
- Yavaş otomasyon hızı.
- Karmaşık sistem yapısı.
- Basınçlı hava hazırlama ve hortum maliyetleri.
Günümüzde bu dezavantajları ortadan kaldırmak için elektrik enerjisi kullanılmaktadır böylece otomasyon için elektrik, mekanik hareket için pnömatik enerji kullanılır. Bu iki enerji türünün beraber kullanılmasına da elektropnömatik denilmektedir. Elektropönmatik sistemlerin sağladığı avantajlar şöyle sıralanabilir:
- Elektropnömatik sistemlerde elektronik valfler ile daha hızlı aç-kapat işlemleri yapılır.
- Çoz uzun mesafeden otomasyon yapılabilir.
- Pnömatikten daha verimli bir otomasyon sağlanır
- Elektropnömatikte EMK röle yerine PLC sistemler kullanarak kolayca programlanan bir otomasyon yapısına sahip olunabilir.
