DLP Projeksiyon Nedir? Nasıl Çalışır? Özellikleri Nelerdir?

Projeksiyon cihazları bir kaynaktan (bilgisayar, video vb.) aldığı sinyali büyüterek perdeye yansıtan cihazlardır. Projeksiyon cihazları yapı bakımından temelde ikiye ayrılır. Bunlar LCD (Liquid Cristal Display- likit kristal görüntüleme) yapılı projeksiyon cihazları ve DLP (Digital Light Processing – dijital ışık işleme) yapılı projeksiyon cihazlarıdır. Bunların temel yapıları aynı olmakla birlikte görüntüyü oluşturma biçimleri bakımından farklılık gösterir. Bir projeksiyon cihazının temel yapısı aşağıdaki bölümlerden oluşur:

• Besleme katı
• Anakart
• Işık kaynağı (Ampul)
• Görüntü oluşturucu birim
• Objektif

Altta DLP projeksiyon cihazlarının görüntü oluşturucu birimi ve objektif görülmektedir.

1. İç mercek
2. DMD cihazı
3. Ayna
4. Görüntü toplayıcı
5. DMD işlemci
6. Dış mercek
7. Objektif

DLP Projeksiyon cihazı, görüntünün binlerce küçük ayna tarafından yansıtıldığı ve renk çarklarının kullanıldığı projeksiyon teknolojisidir.

DLP projeksiyon cihazının çalışması

DLP projeksiyon cihazının çalışması

Üstteki şekilde görüldüğü gibi DLP teknolojisi ile üretilen projeksiyon cihazlarında lamba ışığı, yoğunlaştırıcı lense gelir. Daha sonra üzerinde kırmızı, yeşil ve mavi renk bulunan dönen bir çark içinden geçerek DMD chip’te (Digital Micromirror Device – Dijiltal mikro ayna cihazı) oluşan renkli görüntü objektiften perdeye yansır. DMD chip’te 500.000’den fazla çok küçük ve ince mikro aynalar bulunmaktadır. DMD chip’in tamamı bir insan tırnağı kadardır. DMD chip ile üretilmiş projeksiyon cihazları, DMD üretiminin riskli ve pahalı olması nedeniyle LCD teknolojiyle üretilmiş projeksiyon cihazlarına oranla daha pahalıdır.

1- Parlaklık (ışık gücü)

DMD Yapısı

Dönen Renk Çarkı

ANSI Lümen (American National Standard Institute – Amerika Milli Standartlar Enstitüsü) birimiyle ifade edilir ve 700 ANSI Lümen’den başlayıp profesyonel modeller için 10.000 ANSI’nin de üzerine çıkabilmektedir. Parlaklık ne kadar fazla olursa renkler de o denli aydınlık ve canlı olacaktır. Pek çok dizayn farklılığının parlaklığı etkilediği unutulmamalıdır. Küçük mekânlar için yüksek ışık gücü seçilmesi durumunda, aşırı ışık yansıması ve parlaklık nedeniyle izleyenlerin gözlerinin rahatsız olacağına dikkat etmek gerekir. Parlakliğin ölçümü karanlık bir odada ve belirlenmiş sabit koşullarda tamamen beyaz bir test görüntüsü ile ölçüm yapılır. Görüntü altta ki şekilde ki gibi 9 eşit alana bölünür ve her bir alanın tam merkezindeki değer alınır. Bu 9 değerin ortalaması görüntü boyutuyla (m2) çarpılır ve ANSI Lümen değeri bulunur.

ANSI Lumen Değeri

Parlaklık dağılımı, merkezden kenar uçlara doğru oluşan parlaklık farkının ölçümüdür. Değer % olarak alınır ve yükseldikçe dağılım daha iyi demektir. %75 den büyük değerler iyi olarak kabul edilir.

Parlaklık Dağılımı

2- Kontrast Oranı

Kontrast (zıtlık) oranı, en koyu (siyah) görüntü ile en açık (beyaz) görüntünün oranıdır. Yüksek kontrast değeri renklerin daha keskin olarak algılanmasına yardımcı olur. İyi projeksiyon cihazları, ekran üzerinde en az 100/1 oranında kontrasta sahiptir. Odanın içine giren ışık, kontrast oranının düşmesine neden olur. Bu nedenle cihazı kullanırken odanın ışıklandırmasını mümkün olan en düşük seviyede tutmak, projeksiyon perdesi üzerine düşen görüntünün kontrast oranına birebir katkıda bulunur.

Kontrast Oranı Ölçümü

3- Desteklediği Kaynaklar (Girişler ve Çıkışlar)

Projeksiyon cihazına bilgisayar, video, DVD, fotoğraf makinesi, kamera, uydu receiver, ses sistemi vb. cihazlar bağlanabilir. Bu cihazlardaki istenen görüntüler perdeye büyütülmüş olarak yansıtılır. İlgili cihazlar kullanılırken bu cihazlara ait kablo ve yardımcı malzemelerin mutlaka bulundurulması gerekir. Bağlantılar yapılırken dikkat edilmeli ve bağlantı sonrasında projeksiyon cihazının ilgili kaynağı algılaması sağlanmalıdır. Algılama işlemi çoğunlukla otomatik olur ama bazen ilgili cihazın kullanım kılavuzundan yararlanmak gerekir. Günümüzde projeksiyon cihazları, bilgi kaynağı olarak sıklıkla bilgisayarları kullanmaktadır. Cihazın masaüstü bilgisayarını algılaması otomatik olarak gerçekleşirken dizüstü bilgisayar bağlantılarında klavyeden Fn + F8 tuşlarına basarak projeksiyon cihazının bilgisayarı görmesi sağlanmalıdır.

Projeksiyon cihazı bağlantıları

4- Fan Gürültüsü

Projeksiyon cihazları çalışırken ısınır. Isınan cihaz fanlar yardımıyla soğutulur. Sürekli çalışan bu fanların ortaya çıkardığı ses rahatsız edici olmamalıdır. İyi bir projeksiyon cihazı, düşük fan gürültüsü ile çalışmak zorundadır. Bu değer 30 dB (desibell) ve altı olmasına karşın bazı projeksiyon makinalarında 40 dB seviyelerindedir. Maksimum fan gürültüsü aşağıdaki ölçütlere göre hesaplanır: 1- Ortam sessizliği, kullanılan ses düzeni, 2- Projeksiyon cihazının seyredenlere yakınlığı Fanların normal dönmesi için sürtünmenin az olması gerekir. Pis hava, toz vb. nedenlerden dolayı fan tozlanır ve sürtünme artarak fan gürültüsü fazlalaşır. Sürtünen fan görevini tam olarak yerine getiremediği için aşırı ısınan cihazın kendini kapatmasına yol açar. Bu nedenle filtrelerin belli kullanım sürelerinden sonra temizlenmesi gerekir. Normalin dışında ses yapan fanlar cihazın ait olduğu firmanın teknik servisinde gerekli bakım işlemlerine tabi tutulmalıdır.

5- Ampul Ömrü

Projektörlerin lamba ömürleri genellikle 1000 – 3000 saat civarlarındadır. Pojeksiyon cihazları kullanıldıkça lambaları zaman içinde zayıflar ve kullanılamaz duruma gelir. Bu durumda lambanın değiştirilmesi gerekir. Projeksiyon cihazının ömrünü uzatan en temel bakım işlemlerinin başında hava filtresinin temizlenmesi gelir. Her 200-300 işlem saatinde hava filtresi temizlenmelidir. Bu işlem ampulün soğutulması için cihazın içine girmesi gereken hava miktarını arttırır ve ampulün sağlıklı bir biçimde soğumasını sağlayarak cihazın ve ampulün ömrünü uzatır.

Ampul filtresinin temizliğini yapmadan önce dikkat edilmesi gereken hususlar:

1- Filtre temizliği yapmadan önce cihazınızın elektrik kablosu mutlaka pirizden çekilmelidir.

2- Cihazınızın ve dolayısıyla ampulünün soğuması için en az 40-50 dakika beklenmesi gerekir. Bu süre geçmeden ampul yuvasından çıkarılmamalıdır, aksi takdirde ısınmış/sıcak ampul zarar görecektir.

3- Soğumuş ampul, yuvasından çıkarılır ve ampulün üzerindeki filtreler vakumlu hava ile temizlenmelidir.

4- Temizlenmiş ampul tekrar yuvasına takılır.

Lamba ömrünü uzun tutabilmek için dikkat edilmesi gerekli hususlar:

1- Projeksiyon cihazı ekonomik modda (daha düşük ışık gücü ile) kullanıldığında lamba ömrünü bir miktar arttırmak mümkün olabilir ama bu durumda parlaklık azalır.

2- Projeksiyon cihazı aralıksız çok uzun saatler kullanılmamalıdır.

3- Projeksiyon cihazı, direkt gücü keserek kapatılmamalıdır. Aksi takdirde cihaz otomatik soğutma fonksiyonunu gerçekleştiremez.

4- Projeksiyon cihazı kapatıldıktan sonraki soğuma esnasında yerinden oynatılmamalıdır.

5- Projeksiyon cihazının ortalama 200-300 saatte bir filtreleri temizlenmelidir. Filtreler kirlendiğinde cihaz uyarı mesajı verir. Bu mesaj dikkate alınmalıdır.

6- Projeksiyon cihazı çok tozlu ve sigara dumanlı ortamlarda bulundurulmamalıdır. Özellikle sigara, filtrelerin çabuk tıkanıp eskimesine neden olur. Cihazın mutlaka dumanlı ortamlarda kullanılması gerekiyorsa filtre temizliği daha sık yapılmalıdır.