İnsanın normal vücut sıcaklığı genellikle iki yöntem ile ölçülmektedir. Birinci yöntem olan oral yol (yani dilin altından) ile ölçüldüğünde 36.5 derece olarak çıkarken, ikinci yöntem olan içsel bölgeler (yani anal veya vajinal yolla) ölçüldüğünde ise 37.0 derece olarak çıkmaktadır. Bu ölçümler esnasında kişinin yaşı, cinsiyeti, sağlık durumu, üreme yetisi, ölçüm yapılan yerin bölgesi, günün hangi saatinde ölçüldüğü, kişinin ayık veya baygın olma durumu, kişinin aktivite durumu (hareketlilik) ve duygusal durumu vücut ısınının değişmesine neden olmaktadır. İçsel bölgeler (yani anal veya vajinal yolla) ölçümler vücudun içinden geldiği için oral yol ile (yani dilin altından) yapılan ölçümlere göre daha sıcaktır, hatta oral yol ile yapılan sıcaklık ölçümleri de deri üstünden yapılan ölçümlerden de daha yüksek çıkmaktadır. Ayrıca koltuk altı ve kulaktan yapılan ölçümlerde farklı sıcaklıkları da göstermektedir.
Genellikle insan vücut sıcaklığı 36.5–37.5 dereceler arası kabul görmektedir. İnsan vücudunda en düşük sıcaklık bireyin ilk uyanmadan önceki 2 saat öncesinde olmakla birlikte kişinin hareketlilik seviyesine, hava derecesine ve dış etkenlere bağlı olarak da değişiklik gösterir. Bir önceki gün ve bir sonraki gün yapılan ölçümlerde de vücut sıcaklığının minimum ve maksimum değerleri değişiklik gösterebilmektedir. Oral yöntemle yapılan ölçümlerde minimum 36.3 derece ve maksimum 37.3 derece olan ısı aralığındaki bir insanın sıcaklığı ortalama değerler arasında kabul görmektedir.
Sağlıklı bir insanın vücut sıcaklığı gün içinde yaklaşık olarak 0.5 derece civarında değişiklik göstermektedir, ayrıca kişinin yapmış olduğu aktivitelerin yoğunluğundan dolayı sabahları düşük sıcaklıklarda, ikindi ve akşam saatlerinde daha yüksek sıcaklık değerlerine sahiptir. İnsan vücut sıcaklığı aynı zamanda da aç karnına, uykulu halde iken, hasta iken ve üşümüş hissettiğinde de farklı değerler gösterebilmektedir. Organizmaların işleyişinin sürdürebilirliği açısından organizmanın kendini ayarladığı ideal bir sıcaklık değeri bulunmaktadır, bu sıcaklık organizmanın içinde meydana gelen kimyasal reaksiyonların dengesini de sağlamaktadır. İnsanlarda ortalama içsel sıcaklık derecesi 37 derecedir, ayrıca bu değer her birey için değişiklik gösterebilmektedir. Fakat, hiçbir insanın gün içinde vücut sıcaklığı aynı kalmamaktadır. Gün içinde bu sıcaklık değerleri yükselip düşebilmektedir.
Vücut Sıcaklığı Ölçüm Yöntemleri Nelerdir?
İnsan vücut sıcaklığının ölçümü genellikle doktorlar tarafından yapılan muayenelerde kullanılan ilk işlemdir. Ölçme işlemleri için kullanılan birçok çeşit biyolojik termometre bulunmaktadır. Vücut sıcaklığının ölçüm yöntemlerini şu şekilde sıralayabiliriz.
- Ağızdan (Oral) Yapılan Ölçüm
- Alından Yapılan Ölçüm
- Anüsten (Anal) Yapılan Ölçüm
- Koltuk altından Yapılan Ölçüm
- Kulaktan Yapılan Ölçüm
- Üre Örneğinden Yapılan Ölçüm
- Vajinadan Yapılan Ölçüm
Vücut Sıcaklığının Değişimi ve Etkileri
Sıcak Durumu ve Yan Etkileri
44 °C: “Büyük olasılık ile ölüm ile sonuçlanması beklenmektedir, fakat literatürde 46,5°C sahip olup kurtulan bireyler de mevcuttur.”
43 °C: “Normal şartlar altında ölüm olması beklenmektedir, ciddi beyin hasarı gözlemlenir, dolaşım ve solunum sistemleri çökmesi gözlemlenir.”
42 °C: “Hastanın rengi solgun, kırmızıya dönülmesi görülür. Kan basıncının çok yüksek ya da çok düşük olması gözlemlenebilir, nabzı yükselir.”
41 °C: “Tıbbı müdahale edilmesi gerekmektedir, nefes alamama, şiddetli baş ağrısı, bayılma, su kaybı ve aşırı terleme gözükür.”
40 °C: “Ölümcül olma eşiğidir, şiddetli baş ağrısı, bayılma, su kaybı ve aşırı terleme gözükür.”
39 °C: “Yüksek seviyede terleme, yüksek nabız, nefes almakta zorluk çekme görülür. Epilepsi hastalarında konvülziyon gözükme ihtimali yüksektir.”
38 °C: “Kendini sıcak hissetme, terleme, susama, açlık hissi, rahatsızlık hissi gözükmektedir.””
Normal Durum ve Yan Etkileri
37 °C: “Normal sıcaklık değeridir. (36.12–37.8 °C bu arlıkta olup kişiden kişiye değişiklik göstermektedir.)”
Soğuk Durumu ve Yan Etkileri
36 °C: “Kendini soğuk hissetme, hafif titreme (kimi durumlarda normal sıcaklık değeri olarak kabul edilebilir)”
35 °C: ” Yoğun titreme görülür, hissizlik ve ciltte morarmalar gözükür.”
34 °C: “Aşırı titreme görülür, parmakların hissi, kabiliyeti kaybolur, afallama ve morarma başlar. Davranış değişiklikleri oluşmaktadır.”
33 °C: “Birey bazı hareketlere tepki veremez, nabzı düşer, zor nefes alma başlar, uykusu gelir, titreme(üşeme) durabilir.”
32 °C: “Tıbbı müdahale edilmesi gerekir, halüsinasyonlar görülür, aşırı derece uyuma isteği, tamamen afallama, titreme biter ve sıcaklığı algılama kaybolur,çok düşük oranda refleks olabilir ya da olmaz.”
31 °C: “Etki ve tepki olmaz, bilinç ve algı seviyesi düşer, ciddi kalp problemleri baş gösterir.”
28 °C: “Ciddi kalp ritim bozuklukları gözükür, nefes almanın durma ihtimali her an için var olup beklenmektedir. Hasta ölü gibi gözükmektedir.”
24–26 °C: “Büyük ihtimal ile hasta ölümü beklemektedir. Sebebi dolaşım sistemin ya da solunum sisteminin düzgün çalışmamasından dolayıdır, fakat literatürde 14.2 °C’den kurtarılan bazı hastaların mevcudiyeti de vardır.
Vucut sıcaklığı ile ilgili bir endişeniz varsa lütfen doktorunuzu veya bir sağlık merkezini (112) arayınız. Yukarıdaki bilgiler Wikipedia web sitesinden alınmış, bilgilendirme mahiyetindeki içeriklerdir.
Kaynak: Wikipedia
