Herkese Merhaba. Bu yazımızda “Bilgisayarıma Hangi SSD Uyumlu? Laptobum Hangi SSD’yi Desteklemektedir? Bilgisayarım SSD Uyumlu mu Nasıl Anlarım? Laptopa Hangi SSD’yi Almalıyım?” gibi sorularınıza cevap vermeye çalışacağız.
Tabi konuya geçiş yapmadan önce kısa bir bilgilendirme yapalım.
SSD (Solid-State Drive | Katı Hal Sürücü) yeni nesil bir depolama birimi olarak karşımıza çıkıyor. Artık günümüzde üretilen birçok bilgisayarda depolama birimi olarak SSD’ye rastlamak mümkün. Hatta durum o hale geldi ki hali hazırda birçok kişi bilgisayarındaki HDD’i (Harddisk | Sabit Disk) sökerek yerine SSD takmaya başladı. Bunun temel nedeni SSD’lerin daha düşük maliyetle üretilmesi ve hız açısından HDD’e göre daha avantajlı duruma gelmesidir.
Görsel: Sağ tarafta 2.5″ SATA 3.0 SSD sol tarafta 2.5″ HDD (Harddisk)
SSD’ler HDD’lerle karşılaştırıldığında SSD‘ler, fiziksel darbelere daha dayanıklıdır, içerisinde hareketli parçalar olmadığından tamamen sessiz çalışır ve ısınma problemleri yoktur. Ayrıca SSD’lerin en büyük özelliği daha hızlı erişim ve daha düşük gecikme süresine sahiptir. Bu nedenle SSD’ye sahip bir bilgisayar daha hızlı açılır ve programlar daha hızlı bir şekilde yüklenir.
Mekanik bir sabit diskin (yani HDD’lerin) maksimum yazma hızı 150 MB/s iken standart bir 2.5” SATA 3.0 SSD‘de bu hız 560 MB/s, bir M.2 NVMe SSD’de ise 7000 MB/s gibi hızlara çıkabilmektedir.
Bunun basitçe anlamı şudur. Eğer istenen donanım özelliklerine sahip bir bilgisayarda HDD kullanıyorsanız bilgisayarınızı açtığınızda 3-5 dakika içerisinde hazır hale gelir. Ancak 2.5” SATA 3.0 SSD kullanıyorsanız bilgisayarınız 15 saniye içerisinde hazır hale gelecektir. Farklı bir şekilde M.2 NVMe SSD kullanıyorsanız bilgisayarınız neredeyse power tuşuna bastıktan çok kısa süre sonra hazır gelecektir.
SSD’lerin çalışma mantığı RAM ile neredeyse aynıdır. Veri yolları her mikroçipe paralel bağlanarak istenilen bilgiye eş zamanlı olarak erişilebilir. Bu nedenle SSD‘ler çok yüksek hızlara erişebilir.
Piyasada farklı türde, modelde SSD yapıları bulunuyor. Burada karşımıza genel olarak iki tür çıkıyor. Bunlar 2.5” SATA 3.0 SSD ve M.2 SSD. Tabi Bunların hiçbiri kafanızı karıştırmasın. Kullandığınız bilgisayar her ne olursa olsun bu yapılardan en az birini destekleyecektir. Burada dikkat etmeniz gereken temel olay ihtiyacınızın ve bilgisayarınızın desteklediği türün ne olduğudur.
Bilgisayarım Hangi SSD’yi Desteklemektedir? Laptop ve Masaüstü!
2.5” SATA 3.0 SSD Modelleri
Masaüstü Bilgisayar: Piyasada bulunan tüm masaüstü bilgisayarlar 2,5” SATA 3.0 SSD depolama birimlerini desteklerler. İstediğiniz herhangi bir 2,5 inç SSD modeli rahatlıkla masaüstü bilgisayarınıza takıp kullanmaya başlayabilirsiniz. Bunun ihtiyacınız olan şey sadece bir SATA kablosu olacaktır. Piyasada 5-10 TL’ye alacağınız bir SATA kablosunun bir ucunu anakarta diğer ucunu ise SSD’ye takıyoruz. Ardından yine her anakart içerisinde fazla bulunan bir elektrik bağlantı soketini SSD’ye bağladığımızda kullanıma hazır hale gelecektir. Tabi takılı durumda olan harddiski kullanmayacaksanız bunun bağlantı kablolarını SSD’ye takabilirsiniz.
Dizüstü Bilgisayar (Laptop): Piyasada bulunan neredeyse birçok dizüstü bilgisayarlar 2,5” SATA 3.0 SSD depolama birimlerini desteklerler. Eğer hali hazırda laptopunuzda bir HDD (harddisk) varsa kesinlikle 2,5” SATA 3.0 SSD destekliyor anlamına gelecektir. Yani herhangi bir 2,5 inç SSD modeli rahatlıkla laptopunuza takıp kullanmaya başlayabilirsiniz. Bunun için laptopunuzun teknik özelliklerine bakmanız yeterli. Teknik özelliklerinde depolama birimi olarak HDD yazıyorsa aynı zamanda 2,5 inç SSD’leri destekliyor anlamına gelecektir. Bazı laptoplarda çift HDD yuvası bulunabiliyor. Eski HDD’yi sökmeden de varsa boş HDD yuvasına SSD takabilirsiniz. Eğer sadece bir tane HDD yuvası varsa buradaki HDD’i söküp yerine yeni almış olduğunuz SSD’yi takarak kullanmaya başlıyorsunuz. Bunun için herhangi bir kabloya vs. gerek yoktur. Doğrudan bağlantı sağladığı sata giriş yuvalarına takarak kullanabilirsiniz.
Sonuç: Genel olarak birçok masaüstü ve dizüstü bilgisayar 2,5 inç SSD’leri destekler. Eğer bilgisayarınızda bir HDD varsa bunu çıkarıp yerine 2,5 inç sata 3.0 SSD takarak çok daha hızlı hale getirebilirsiniz. Takma, sökme işlemleri oldukça kolaydır. SSD’yi taktıktan sonra format atarak bilgisayarınızı hazır hale getirebilirsiniz. 2,5 inç SSD takılmış bir bilgisayar 15-35 saniye aralığında hazır hale gelir.
M.2 SSD Modelleri
Masaüstü Bilgisayar: Her masaüstü bilgisayar M.2 SSD modellerini desteklemez. Özellikle yeni nesil üst düzey bir anakart kullanmıyorsanız bilgisayarınız M.2 SSD’yi desteklemeyecektir. M.2 SSD’ler görünüm olarak RAM’lere benzerler. RAM’ler gibi anakart üzerinde bulunan yuvalara yatay bir şekilde takılırlar. M.2 SSD modelleri anakart üzerinde kendine özgü yuvaları (M.2 Form Faktör) bulunur. Eğer hali hazırda anakartınızda M.2 yuvası yoksa veya teknik özelliklerinde M.2 SSD desteklediği belirtilmemişse bilgisayarınız M.2 SSD desteklemiyor anlamına gelecektir.
Dizüstü Bilgisayar (Laptop): Aynı şekilde masaüstü bilgisayarda olduğu gibi laptoplarda her M.2 SSD modellerini desteklemez. Özellikle yeni nesil üst düzey bir laptop kullanmıyorsanız bilgisayarınız M.2 SSD’yi desteklemeyecektir. Laptopun M.2 SSD desteklediği veya yuvasının bulunduğu sadece ve sadece teknik özelliklerine bakarak anlaşılabilir. Başka türlü SSD yuvasının olduğunu anlamanız imkânsız. Teknik bilgilerine ulaşma olanağınız yoksa arka kapağı sökerek anakart üzerini incelemeniz gerekecektir.
Sonuç: Eğer masaüstü veya dizüstü bilgisayarınızda M.2 SSD yuvası varsa veya teknik bilgilerinde M.2 SSD desteklediğini belirtilmişse alacağınız M.2 SSD tipini dikkatli seçmeniz gerekecektir. Çünkü M.2 SSD’ler; M.2 SATA SSD, M.2 PCI Express SSD, M.2 NVMe SSD gibi tiplere ayrılır ve bilgisayar bunların hepsini veya sadece bir tanesini destekliyor olabilir. Bu net bilgiyi sadece ve sadece anakartın teknik özelliklerine bakarak anlayabilirsiniz. Ayrıca şunu hatırlatalım M.2 SATA SSD’lerin hızları 2,5 inç SSD modelleri ile aynıdır yani genel olarak 450-550 MB/s hızlara erişirler. Ancak M.2 PCI Express SSD, M.2 NVMe SSD’lerin hızları 1500-7000 MB/s hızlara erişebildiğini ve yüksek hızlara sahip M.2 SSD’lerin fiyat pahalı olduklarını belirtelim. M.2 SSD takılmış bir bilgisayar 3-15 saniye aralığında hazır hale gelir.
Önemli Not
2.5″ SATA 3.0 SSD ile M.2 SATA SSD dışında farklı tiplerde ve kullanımlarda SSD modelleri bulunmaktadır. USB SSD’ler taşınabilir (portable) SSD modelleridir. Günümüzde kullandığımız Flash Bellek veya Taşınabilir Harddiskler gibi kullanımları vardır. mSATA SSD ise Serial ATA (SATA) International Organization tarafından geliştirilen, mSATA ara yüzünü kullanan bir depolama birimidir. mSATA, normal SATA portunun geliştirilmiş halidir. SSD disklerinin yaygınlaşması ve geliştirilmesi ile küçülen disklerin beraberinde, bu disklerin bağlandığı portlar da geliştirmiştir. mSATA SSD kendilerine özgü bir bağlantı yuvası bulundurur. Bu nedenle, takılacak olan bilgisayar anakartın bu bağlantıyı desteklemesi ya da bir SATA dönüştürücüsü kullanılması gerekir. Çok yaygın bir kullanımı yoktur. Her bilgisayar bu SSD’yi desteklemez. Çok az bilgisayarda bu yapıyı görebilirsiniz veya muhtemelen hiç görmezsiniz. U.2 veya diğer kod adıyla SFF-8639, oldukça yeni bir depolama arabirimidir. Kurumsal pazar için geliştirilmiş olan U.2, SAS ve SATA sürücülerle birlikte yeni PCI Express sürücülerini destekleyecek şekilde tasarlanmıştır . U.2 arabirimi, günümüzde bazı PCIe arayüzlü 2.5 inçlik disklerde karşımıza çıkıyor. M.2’nin aksine U.2 diskler, dizüstü sistemler yerine daha çok masaüstü ve sunucu sistemlerde kendine yer buluyor. U.2 arabirimi, her ne kadar büyük anakart geliştiricilerinin desteğini alsa da, çoğu anakartta bu arabirim desteklenmiyor. Eğer elinizde bir U.2 SSD varsa, bu SSD’yi anakarta bağlamak için U.2-M.2 dönüştürücüsü veya alternatif bir dönüştürücü satın almanız gerekiyor.
Üstteki Görsel: mSATA SSD
SSD Alırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
– SSD’lerde en önemli değer okuma/yazma hızlarıdır. Bu değer sayesinde SSD’nin ne kadar hızlı (performanslı) olduğunu öğrenebilirsiniz.
– 2,5” SATA 3.0 SSD ve M.2 SATA SSD modelleri genel olarak 450-550 MB/s okuma/yazma hızlarına erişirken, M.2 PCI Express SSD, M.2 NVMe SSD’lerin okuma/yazma hızları 1500-7000 MB/s değerlere erişebilir.
– SSD satın alırken mümkün olduğunda en az 480 GB/500 GB kapasiteli bir ürün almaya çalışın. Günümüzde işletim sisteminin, oyunların ve programların kapasiteleri çok yüksek bir seviyeye geldiği için 128 GB, 240 GB gibi SSD’ler yetersiz olmaya başlamıştır.
– İlk kez SSD alacaksanız 700-1000 TL arasında 2,5 inç SSD modeli satın alarak kullanmaya başlayabilirsiniz. Yukarıda dediğimiz gibi 2,5 inç SSD modelleri hem masaüstü hem de dizüstü bilgisayarlara uyumludur.
– Bilgisayarınız M.2 SSD destekliyorsa M.2 SATA SSD mi yoksa M.2 PCI Express SSD, M.2 NVMe SSD modellerinden hangisi veya hangilerini desteklediğini kontrol edin. Rastgele alacağınız bir M.2 SSD’yi yuvası olması halinde bile uyumlu olmayabilir.
