Ayurveda veya Ayurvedik Tıp, Hindistan’ın alt kıtasında ortaya çıkan antik bir sağlık sistemidir. Günümüzde Hindistan, Nepal ve Sri Lanka‘da uygulanmaktadır. Çin ve Tibet tıp sistemleri üzerinde etkileri olmuştur. Ayurveda köken olarak “ayur” ve “veda” olarak iki kelimeden oluşmuştur. “ayur” hayat veya hayat ilkesi anlamına gelen “ayus” kökenlidir, “veda” ise “bilgi” anlamına gelir. Ayurvedik bilginin Hindistan’da Rişi ve Munilere atfedilen spiritüel bilgiye dayalı olduğuna inanılır.
Ayurvedik tıbbın önceliği hastalığı önleme, sağlığı koruma ve tedavi şeklindedir. Ayurvedik tıpta hastalığın, bedenin hastalığa yönelik dayanıklılığını azaltan bedensel ve zihinsel unsurlardaki dengesizlikten kaynaklandığına inanıldığından, bu dengesizliğin düzeltilmesi amacıyla bitkisel formüller, hayat stili değiştirilmesi ve diyet gibi yöntemlerle bedene hastalığı yok edecek şekilde denge kazandırılır. Ayurvedik sisteme göre sağlıklı olmak dosha (beden tipi/mizaç), agni (hazım ısısı), dhatu (yedi beden dokusu: lenf, kan, kas, yağ dokusu, kemik, ilik, ersuyu) ve mala (dışkı, üre ve diğer atıklar) arasındaki denge üzerine kuruludur. Fiziksel, zihinsel ve ruhsal bakımdan iyi olmak sağlıklı olmanın unsurlarıdır.
Ayurvedik tıbbın ana kavramlarının başında bedenin “doşa” denilen üç ana tipe ayrılması gelir. Bunlar; Vata, Pitta ve Kapha’dır. Her insanda bu doşa tiplerinden birinin baskın olduğu ve her doşanın özgün bir yaşam şekliyle (beslenme vs.) uyum içinde tam işlevini sürdürdüğü kabul edilir. Ayurvedik hekimler çeşitli teşhis yöntemleriyle kişide hangi doşanın ağır bastığını tespit eder ve o kişiyi doşasına uygun yaşam şekline yönlendirirler.
- Vata, sinir sistemi işlevini harekete geçiren hava
- Pitta, sindirim sistemini düzenleyen ateş
- Kapha, besin maddelerini dolaşım sistemine taşıyan su
Ayurvedik tıpta hastalık teşhisi hastanın gözle, elle muayenesi ve sorgulanması ile sağlanır. Muayene şu standart noktalarda gerçekleştirilir:
- Nabız Teşhisi
- İdrar Teşhisi
- Dışkı (gaita) Teşhisi
- Dil Teşhisi
- Göz Teşhisi
- Deri Teşhisi
- Konuşma ve Ses Teşhisi
- Genel Görünüş Teşhisi
Ayrıca hazım kapasitesi, kişisel alışkanlıklar, bedenin görüntüsü, hastanın direnci de göz önüne alınır. Bunun yanı sıra teşhiste hastalıkla ilgili belirtiler de gözlemlenir ve çeşitli testler uygulanır.
Tedavide doşalardaki dengesizlik giderilmeye çalışılır, bitkisel formüller kullanılır, yemek düzeni ve hayat tarzına doşaların dengeye kavuşması için müdahale edilir ve ruhsal sağlık bakımından psikolojik destek verilir, hüzünlü ruh hali ortadan kaldırılmaya çalışılır.
Kaynak: Wikipedia
