Arpacık Nedir?
Arpacık, göz kapağı ile kirpik kökünün iltihabı sonucu ortaya çıkan bir enfeksiyondur. Bu enfeksiyon göz kapağında bulunan gözyaşı bezlerinin yağ salgısından sorumlu olan meibomius bezlerinin iltihaplanması sonucu ortaya çıkar. Bu enfeksiyona stafilokok bakterileri sebep olur. Genellikle göz kenarında çıkan çıban veya sivilce gibi kırmızı ve ağrılı bir yumru şeklindedir. Bu enfeksiyon ortalama bir hafta sürer. Tedavi ile bir haftada enfeksiyon bulguları düzelir.
Arpacık Neden Olur?
Arpacık stafilokok bakterileri sebep olur ve bu enfeksiyon genellikle temiz olmayan ellerin göz bölgesine teması,göz hijyenine dikkat edilmemesi, lens kullanımı veya hijyenik olmayan kozmetik ürünlerin kullanımından kaynaklıdır. Ayrıca kirpik dibinde biriken yağ ve kepek oluşumu da arpacığın ortaya çıkma sebeplerindendir. Arpacık sık rastlanan bir enfeksiyon olması yanında her yaşta görülebilen bir enfeksiyon türüdür. Her insanda ömrü boyunca da birkaç kez tekrarlayabilir.
Arpacık Belirtileri Nelerdir?
Arpacık göz çevresinde sivilceye benzer, kırmızı ve ağrılı bir yumru olarak kendini gösterir. Bu enfeksiyon göz çevresinde ağrı, kızarıklık, şişlik, ışığa duyarlılık, gözde batma hissi veya gözde sulanmaya ve kabuklanmaya sebep olur. Bir sivilce enfeksiyonun ürettiği gibi genellikle arpacık üzerinde bej veya sarımsı bir irin noktası olur. Tüm göz kapağının şişmesine sebep olabilir. Arpacık genellikle tek gözde görülür fakat bir gözde birden fazla arpacık da çıkabilir. Arpacık bazı belirtileri ile Şalazyon ile karıştırılır fakat şalazyon göz kapağının iç kısmında meydana gelen bastırıldığında sert olan ama ağrımayan bir yumrudur. Şalazyon kirpik diplerindeki yağ bezlerinin tıkanması sebebiyle ortaya çıkar. Şalazyon ve arpacık birbirinden farklı olmalarına rağmen aynı şekilde tedavi edilirler.
Diğer sık karşılaşılan göz enfeksiyonları ise blefarit ve konjonktivittir. Eğer gözde kızarıklık varsa, fakat içi iltihap dolu bir yumru söz konusu değilse ve sulanma görülüyorsa blefarit ya da konjonktivitten şüphelenmek gerekir. Blefarit kirpik diplerinde görülen bir rahatsızlıktır. Konjonkitivit ise bakteriyel ya da viral olabilen bir göz enfeksiyonudur.
Arpacık Türleri Nelerdir?
Arpacık çeşidine göre ikiye ayrılır: iç arpacık ve dış arpacık. İnternal olanlar kapağın üst kısmında, eksternal olanlar da kirpik dibinde oluşmaktadır. En sık görülen türü dış arpacıktır. Dış arpacık kirpik folikülünde veya yağ bezinde meydana gelir. İç arpacık ise genellikle göz kapağı dokusundaki bir yağ (meibomian) bezinden dolayı oluşur. İç arpacık büyüdükçe gözü daha çok rahatsız eden ve acı veren bir arpacık türüdür.
Arpacık Tanısı Nasıl Konur?
Arpacık çoğu zaman kendiliğinden geçen bir enfeksiyondur. Fakat bir uzman tarafından tanısının ortaya konulması gerekebilir. Uzman göz doktoru bu tanıyı genel olarak biyomikroskopi muayenesi ile koyar. Bu muayenede gözyaşı yağ bezinin tıkalı olduğu görülür. Aynı zamanda arpacığa dışardan bakıldığında ucunda beyazlık görülebilir. Uzman doktorun parmak muayenesi ile de sertlik, şişlik ve ağrı hissedilir.
Arpacık Nasıl Tedavi Edilir?
Arpacık genellikle sık görülen bir enfeksiyondur ve kendiliğinden geçer. Arpacık tedavisi öncelikle göz kapağına yapılan hijyen bakımı ve sıcak pansuman ile başlar. Arpacığın çıkacağı hissedildiğinde veya gözde şişlik görülmeye başlandığında arpacığın çıkacağı bölgeye ılık ve nemli biz bez ile kompres yapmak hem iyileşme sürecini hızlandırır hem de bölgedeki hassasiyet ve ağrının hafiflemesine olanak sağlar. bu kompresin arpacık varlığını devam ettirdikçe günde birkaç kez 5 ila 10 dakika arası uygulanması gerekmektedir. Ağrının seyrine göre ağrı kesiciler kullanılabilir.
Bunların dışında göze sıcak pansuman yaparak daha sonra bebe şampuanı elle köpürtülerek kirpik diplerine masaj yapılarak göz yıkanabilir. Bu işlem yaklaşık olarak 10– 15 saniye sürdürülmelidir. Sıcak pansuman ile yağ bezlerinin uçlarının açılması hedeflenir. Yağ bezeleri açılınca içindeki kistik yapı dışarı çıkar ve bu durum tedaviyi hızlandırır.
Uzman hekimin verdiği antibiyotikli damla ve merhemler de arpacığın geçmesi için önemlidir. Arpacık patlayıp iyileşene kadar kontakt lens ve göz makyajı yapılmasından uzak durulmalıdır.
Arpacık içerisinde geçmez ise kızarıklık ya da şişkinlik göz kapağının tamamına ve yanak bölgesine doğru ilerlerse veya görme de bir bozukluk yaşanırsa hemen uzman bir doktora başvurulmalıdır. Enfeksiyon başladığında kontakt lensleri kullanmayı bırakmalı göze çıplak el ile dokunmamalı ve makyaja ara verilmelidir. Arpacık görünüş olarak sivilceye benzediğinde sıkılmaya çalışılmamalıdır. Bu enfeksiyon yayılmasına sebep olabilir.
Arpacığın Hızlı Geçmesi İçin Yöntemler Şunlardır:
– Arpacık çıkan bölgeye temiz bir bezi ılık suyla ıslatarak bölgeye 10– 15 dakika boyunca kompres yapılabilir,
– Sonrasında el hijyenine dikkat ederek parmağın arpacığın üzerinde gezdirerek tıkalı kanalın açılmasına yardımcı olunabilir,
– Göz bölgesinde oluşan çapaklar temizlenebilir,
– Arpacık çıktıktan sonra el, göz ve yüz temizliğine özellikle dikkat edilebilir.
Arpacığın Çıkmaması İçin Nelere Dikkat Edilmelidir?
– Eller su ve sabun kullanılarak hijyen sağlanmalıdır
– Özellikle çocuklar uyumadan önce kirpik diplerini bebe şampuanı ile yıkamalıdır.
– Eller ile göz temasından kaçınılmalı, gözler sık sık ovalanmamalıdır.
– Kullanılan kozmetik ürünlerin son kullanma tarihleri göz önünde bulundurulmalı, eskiyen ve son kullanma tarihi geçmiş ürünleri kullanmaktan kaçınılmalıdır.
– Alerji yapan kozmetik ürünler kullanılmamalı, ürünler başkalarıyla paylaşılmamalıdır.
– Yatmadan önce yüz makyajdan arındırılmalıdır.
– Kontakt lensler kullanılırken hijyenine dikkat edilmeli, lensler takılmadan önce eller iyice temizlenmelidir.
– Blefarit rahatsızlığı olanlar doktor talimatlarına dikkat etmeli, göz bakımı konusunda titiz davranmalıdır.
Arpacık Tedavisinde Ne Gibi Bitkisel Yöntemler Kullanılır?
Arpacık için genelde çay özü içeren şampuanlar, mendil ve hijyen ürünleri tavsiye edilir. Herkesçe bilindiği gibi eskiden süregelen çay pansumanı en bilindik yöntemdir. Bu çayın içerisinde bulunan TTO çay özü maddesinin antiseptik özelliğinden kaynaklanmaktadır. Bunun dışında dışarıda satılan diğer bitkisel yöntemlere göz sağlığını bozabilme ihtimalinden ötürü başvurmak doğru değildir. Çünkü göz diğer organlara nazaran daha hassas bir yapıdadır.
Arpacığın Tedavi Edilmemesi Durumlarında:
– Şalazyon olma ihtimali artar,
– Arpacığın sıkılması durumunda yüze şişkinliğin yayılmasına (preseptal selülit) sebep olabilir,
Özellikle çocuklarda bu durum enfeksiyonun beyne ulaşmasına sebep olur. Bu yüzden çocuklardaki bu enfeksiyonlar ciddiye alınmalı ve kısa sürede tedavi edilmelidir.
Uyarı: Bu makale bir doktor tavsiyesi değildir. Bu konuda doktorunuza veya sağlık kuruluşuna başvurmanız tavsiye edilir. Yukarıdaki içerik sadece bilgilendirme amaçlıdır.
