DSL (Digital Subscriber Line | Sayısal Abone Hattı) sıradan bakır kablolar üzerinden evlere ve ofislere yüksek bant genişliği sağlayan bir teknolojidir. xDSL şeklinde de adlandırılıp, baştaki x harfi değiştirilerek türleri adlandırılır: ADSL, ADSL2, ADSL2+, SDSL, IDSL, HDSL, VDSL, VDSL2, SHDSL vb. gibi.
ADSL Nedir?
ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line | Asimetrik Sayısal Abone Hattı) günümüzde internet bağlantısı için en çok kullanılan bağlantı tekniğidir. Bir dağıtıcı (splitter) , tek bir telefon bağlantısı ile hem ADSL hattına hem de gelen çağrılara izin verir. ADSL genellikle merkez ofisten 4 kilometreden uzakta olmayan mesafelere dağıtılabilir. Fakat kablo bağlantısının izin verdiği ölçüde 8 kilometreye kadar ulaşabilir. Telefon santralinde geleneksel telefon ağı için hat genellikle başka bir frekans dağıtıcısının ses bandı sinyalini ayırdığı yer olan Digital Abone Hattı Erişim Çoklayıcısı/Paylaştırıcısı (Digital Subscriber Line Access Multiplexer) ‘nda sona erer. ADSL tarafından taşınan veriler genellikle telefon şirketinin veri ağı üzerinden yönlendirilir ve sonunda internet protokol ağına ulaşır. Asimetrik kelimesi, veri transfer hızının, gönderim ve alım için eşit olmadığını belirtir. Kullanıcının veri alım hızı, gönderim hızından yüksek olur. ADSL Mevcut telefonlar için kullanılan bakır teller üzerinden yüksek hızlı veri, ses ve görüntü iletişimini aynı anda sağlayabilen bir modem teknolojisidir. Mevcut telefon hattını daha etkili kullanmak amacıyla sayısal verileme tekniği ile aktarılabilecek veri yeterliliğinin arttırılması yoluyla kullanıcıya geniş veri aktarım olanağı sağlamaktadır. Dolayısıyla bu teknoloji sayısal veri ve ses bilgilerini aynı anda kullanmamıza olanak sağlar. Ses ve veri bilgilerinin birbirlerini etkilememeleri için splitter/ayırıcı kullanılması gerekmektedir.
ADSL2 ve ADSL2+ Nedir?
ADSL2 (Asymmetric Digital Subscriber Line 2) ve ADSL2+ (Extended bandwidth Asymmetric Digital Subscriber Line 2) ADSL-Norm (G.992.1/G.992.2) nin geliştirilmiş halidir, en büyük farkı veri hızı ve uygun santrale daha uzak mesafedeki istemcilerin bağlanmasına izin vermesidir. Bu sayede hem daha fazla potansiyel müşteriye hizmet verilmesi sağlanırken, bir taraftan da yüksek çözünürlüklü televizyon (HDTV) seyretmeyi bir internet bağlantısı ile mümkün kılmasıdır. ADSL2’nin maksimum veri akış hızı ADSL’in iki katıdır. (16 Mbit/s karsilan bağlantı 8 Mbit/s POTS üzerinden ADSL bağlantısı için); iyileştirilmiş sinyal çalışmaları ve kodlama sayesinde, bu yüksek hız daha uzak mesafelere kadar taşınabilmektedir. ADSL2+ Geniş bant ADSL- sinyalini 2,2 MHz e kadar arttırarak en yüksek veri akış hızını alıcı tarafına doğru 25 Mbit/s kadar arttırmayi mümkün kılmıştır. Bu hızda HD/SD-TV kanalları izlenebilir. Firmalar, veri gönderim hızını düşük tutup, alış hızını arttırmak suretiyle bağlantıları daha da hızlandırabilmektedirler. Bu şekilde ADSL2/2+ çeşitlerinin en yüksek veri gönderim hızı 3,5 Mbit/s değerine kadar yükseltilebilmiştir. Japonya’da, henüz kesin değerleri belirlenmemiş olmakla beraber, alıcı tarafında 3,7 MHz veri gönderim hızını mümkün kılan, bir ADSL2+ çeşidi oluşturulmuştur. Bu hızdaki bir bağlantı VDSL ile rekabet edebilecek düzeydedir, var olan üstünlüğü de santralden VDSL’ye göre daha uzun mesafelerdeki istemcilerin bağlanabilmesini mümkün kılmasıdır. Bu geniş bant tekolojisinin standartları, Uluslararası Telekomünikasyon Birliği tarafından ADSL2 ve ADSL2+ G.992.3 ve G.992.5 olarak belirlenmiştir.
SDSL Nedir?
SDSL, simetrik digital subscriber line (Simetrik Sayısal Abone Hattı) Adsl in tersine veri alma ve veri gönderme hızı eşit olan DSL çeşidi. 2 Mb/s hızındaki verilerin tek bir bakır devre üzerinden 2B1Q hat kodunda çift yönlü olarak taşınmasını sağlayan sistemlerdir.
IDSL Nedir?
IDSL (Integrated Digital Subscriber Line) ADSL servislerinin gecikmesi üzerine, tıkanmalardan bunalan abonelere kısa vadede çözüm sunmak, onlara orta hızlarda internet ve uzak LAN erişimi sağlamak için geliştirilmiştir. IDSL, isminden de anlaşıldığı gibi, 2 tane 64kbps “B” kanalım alır (biri ses, diğeri veri taşımaktadır) her iki taşıyıcı kanalı da veri taşıyan bir veri servisine dönüştürür. Darbant ISDN deki 2B1Q işaretleşmesini kullanır, her iki yönde toplam 128 kbps hızına erişir ve 5.5 km mesafeye kadar gidebilir. Bu bağlamda simetrik bir servistir, düşük düzeyde görüntülü konferans, internet ve LAN’lara uzaktan erişim için kullanılabilir. ISDN Darbant ve IDSL servisleri, enformasyonu yönlendirme şekillerine göre kökten farklıdırlar. ISDN Darbant servisleri anahtarlamalı servislerdir ve telefon santrallanndan geçerler; IDSL ise tahsis edilmiş bir noktadan noktaya bağlantıdır, bir omurganın frame relay ağı ya da veri ağına yönlendirilmiştir.
HDSL Nedir?
HDSL (High bit rate Digital Subscriber Line – Yüksek bit hızında sayısal abone hattı) bakırdan simetrik kablo çiftleri kullanarak yüksek frekansta bant genişliğine izin veren ilk DSL teknolojisidir. Bu teknoloji mevcut T1 hatlarını kullanıcılardan gelen istekler doğrultusunda veri taşıma hızı ve bant genişliği açısından geliştirme amaçlı olarak, 90’lı yılların başında ABD’de Resonant Haberleşme Şirketi’nde geliştirilmiştir. Yeni kurulmakta olan yerlerde fiber (lif) kablo teknolojisi kullanarak kullanıcıların istekleri sağlanmaktadır ancak bakır kablo olan yerlerde ekonomik olması için simetrik kablo çiftleri kullanılarak, geniş bant servislerinin gelişimi hızlandırılmış ve yaygınlaştırılmıştır. Her ne kadar ağ teknolojilerinde HDSL ortaya çıktığından beri büyük gelişmeler olsa da, HDSL hala düşük maliyet, yüksek performans ve düşük bakım gibi özellikleri sayesinde tüketicilerden ilgi görmektedir. Bununla birlikte HDSL’in özellikleri kullanılarak HDSL2 ve SDSL olmak üzere iki yeni teknoloji geliştirilmiştir. HDSL2 tek bir bakır kablo çifti üzerinden HDSL ile aynı veri hızını sunar ve daha düşük kaliteli bakır kullanılarak daha uzun mesafelerde hizmet verir. SDSL ise gene tek bir bakır kablo çifti üzerinden 192 Kbit/s den 2,3 Mbit/s e kadar veri hızı aralığında çalışır.
VDSL Nedir?
Very high data rate DSL, çok yüksek hızlar vadeden gelişen bir teknolojidir. VDSL (Very High-bit-rate Digital Subscriber Line) ADSL e çok benzeyen bu DSL teknolojisi, Telefon ve ISDN servislerinin yanında geliş yönünde 55.2 Mbps, gidiş yönünde 19.2 kbps-2.3 Mbps arası hızlarda çoğul ortam trafiği geçirebilmektedir. VDSL, ADSL’de olduğu gibi frekans bölmeli çoğullama uygulamakta, transmisyon hızları aynı ise simetrik olarak da çalışabilmektedir. VDSL’in ADSL den en belirgin farkı iletim mesafesinin azlığındadır. 13 Mbps hız için 1.5 km, 55.2 Mbps için 300 m lik mesafelerden daha öteye erişememektedir. VDSL’in temel bir kullanım alanı, FTTN (Fiber to The Neighborhood) uygulamalarında görülmektedir. Santraldan gelen fiber hattının sonlandığı bir optik ağ ünitesi (ONU) ile ev ya da işyerine bağlı olan tek bir bakır hat arasında uygulanan VDSL, binanın yakınlarına kadar gelen fiber hattını, evlere eski ya da yeni döşenen bakır hatlar üzerinden bağlamaktadır. Ya da bir gökdelenin bütün katlarına VDSL ile katlararası kısa mesafeli hatlarla ulaşılabilmektedir.
VDLS2 Nedir?
DSL2 (Very High Speed Digital Subscriber Line 2) telefon hizmeti için kurulmuş bakır kablo altyapısı kullanan bir geniş bant erişim teknolojisidir. Merkezi santrallardan açık hava santrallerine kadar fiber çekilerek ya da direk müşterinin binasına kadar fiber çekerek kurulur. VDSL2 DSL telli geniş bant erişimin en son teknolojisidir. “Üçlü telekom hizmetleri” (Telefon, İnternet ve Televizyon) sunması için tasarım edilmiş. VDSL2 operatörlere adım adım mevcut DSL altyapı üzerinden (yani yep yeni bir altyapı kurmadan) hizmetlerini geliştirmelerini sağlıyor. VDSL2, International Telecommunications Union bünyesinde ITU G.993.2 standardı olarak belirlenmiş. ITU-T G.993.2 (VDSL2), G.993.1 (VDSL)’nin bir iyileştirmesidir. Hem simetrik hem asimetrik olarak imkân tanıyor, ve 30 MHz kapasitelik bir kablo üzerinde 200 Mbit/s’ye kadar bant sağlayabiliyor. VDSL2’nin verebileceği hız çok hızlıca mesafeyle iniyor. Kaynakta teoride 250 Mbit/s olabilirken, 500m mesafeyle 100 Mbit/s’ye kadar düşüyor, ve 1 km mesafede 50 Mbit/s’ye düşüyor. Ankastre kutudan 1.6 km’den uzak binalarda performansı ADSL2+ ile aynıdır. ADSL benzeri uzun menzil performansı VDSL2’nin en önemli avantajlarından biridir.
SHDSL Nedir?
SHDSL (Simetrik HDSL), standartlaştırlmış simetrik DSL türüdür. Bir veya iki bakır tel çifti üzerinde çalışabilmektedir. Çift sayısı ikiye çıkarıldığında hız artışı sağlanmaktadır. Hız – Bir çift tel üzerinde 2.31 Mbps, iki çift tel üzerinde 4.6 Mbps Azami mesafe – 6000 m (3.78 mil) veya fazlası. SHDSL bir transmisyon teknolojisi olup simetrik olarak veri iletimini sağlar, veri iletiminin simetrik olması upload ve download bant genişliklerinin aynı değerde olması demektir. SHDSL modemler veri bağı katmanı protokolleri olarak ATM, TDM ve EFM teknolojilerini kullanırlar. ATM ve EFM teknolojilerini kullanan SHDSL modemler genellikle IP üzerinden veri ve ses iletimi için kullanılırlar. Katman 2’de TDM teknolojisini kullanan modemler genellikle ses iletiminde kullanılırlar. SHDSL TDM modemlerin kullanım alanlarına örnek olarak Telekom santrallerinden son kullanıcıya PRI hatların taşınması örnek olarak verilebilir. G.SHDSL modemler katman 2’de ATM teknolojisini kullanan modemlerdir ve günümüzde daha çok veri iletimi ve VoIP uygulamaları için kullanılır.
Kaynak:
- https://www.turkcebilgi.org/sozluk/haberlesme-terimleri/idsl-integrated-digital-subscriber-line-11872.html
- https://tr.wikipedia.org/
- http://bidb.itu.edu.tr/seyirdefteri/blog/2013/09/07/hdsl
