Bilgi

Elektrik Süpürgesini Kim Buldu? İlk Elektrik Süpürgesi


1901 yılında, köprü mühendisi Hubert Cecil Booth tarafından gerçekleştirildi. O yıl, Bay Booth bir gün Londra’daki St. Pancras istasyonunun lokantasında otururken, vagonların nasıl temizlendiğini gördü. Sıkıştırılmış hava ile çalışan makineler aracılığıyla görevliler vagonları temizliyorlardı. Ancak makine ne denli güçle üflerse üflesin, havaya kalkan tozlar, bir süre sonra yeniden koltukların üzerine iniyorlardı. Bu durumu gören Bay Booth, üfleme sisteminin yanlış olduğunu, makinelerin tam tersine, tozlan emmeleri gerektiğini söyledi. Çevresindekiler, böyle bir şeyin mümkün olamayacağını öne sürdüler. Bunun üzerine cebinden bir mendil çıkardı ve oturduğu deri koltuğun üzerine torba şeklinde koydu. Ağzını beze dayadı ve hızla içini çekti. Mendili eline aldığında koltuğa değen kısmının tozlarla kaplanmış olduğu görüldü. Daha sonra bu sistemi geliştirdi ve “emici süpürge makinesi”nin ilk prototipini o yıl içinde yapmayı başardı. Vacuum Cleaner Co. Ltd adlı bir şirket kurdu ve 25 Şubat 1902 günü, Booth, şirketini tanıtan ilk broşürleri bastırdı.

O dönemde, pek az evde elektrik bağlıydı ve emici süpürgenin fiyatı da herkesin alamayacağı kadar pahalıydı. Bu nedenle Booth, ürettiği makineleri satmak yerine bir temizlik servisi kurmayı akıl etti. Dört tekerlekli bir atlı arabanın üzerine akaryakıt ya da elektrikle çalışabilen çok güçlü bir emici pompa yerleştirdi. Bu pompa, isteyen müşterinin evinin önüne kadar arabayla taşınıyordu. 230 metre uzunluğundaki hortum, birinci kat pencerelerinden birinden binanın içine sokulduktan sonra tüm halı, perde ve döşemeler üzerindeki tozlar emiliyordu. BBC’de kendisiyle yapılan bir programda, Booth, aygıtının tek olumsuz yönünün, çıkardığı aşırı gürültü olduğunu söyledi. Zira pompa çalıştığı anlarda, çevreden geçen atlar ürküyor, arabacılar çok zor durumlarda kalıyorlardı.

Booth’un süpürgesi, en önemli işlevlerinden birini,1902 yılında İngiltere Kralı VII.Edward’ın “taç giyme törenleri”nde yerine getirdi. Kral’ın taç giyeceği kilisede tüm hazırlıklar tamamlanmıştı. Birden, yerdeki açık mavi halı döşemenin son derece tozlu olduğu görüldü. Kral, taç giymek için bu zemine diz çökemezdi. Üstelik, alışılagelmiş yöntemlerle kiliseyi süpürerek temizlemek için de vakit çok geçti. Booth, bu durumu haber alınca, töreni düzenlemekle görevli saray yetkilisine giderek, yardım önerisinde bulundu. Bir saat sonra, Booth’un arabası, kilisenin önüne getirildi ve dev hortum sıraların arasında dolaşmaya başladı. Olayı öğrenen Kral çok memnun oldu ve Buckingham Sarayı’nda kendisi ve Kraliçe Alexandra için de bir “gösteri” düzenlemesini istedi. Bu gösteriden sonra Booth, makine satmama politikasında bir değişiklik yapmak zorunda kaldı. Çünkü bu kez sipariş, bizzat Kral’dan geliyordu ve çok geçmeden biri, Buckingham Sarayı’na, diğeri de Windsor Şatosu’na, iki adet emici süpürge satıldı

Kraliyet ailesinin gösterdiği bu ilgi, Londra sosyetesine de yansımakta gecikmedi. İngiliz soyluları, bu yeni aygıtı yalnızca yararlı bir temizlik aracı olarak değil, aynı zamanda bir gösteri unsuru olarak da kabul ediyorlardı. Pek çok soylu ailenin düzenlediği suarelerde, Booth’un şirketinden gelen görevlilerin yaptığı temizlik, ilgiyle izlenen bir gösteri niteliğini taşıyordu. Halıların ve perdelerin temizlenişini soyluların büyük bir zevkle izlediğini öğrenen Booth, şeffaf bir hortum takarak, sosyete mensubu kişilerin kendi pisliklerini daha iyi görebilmelerini, böylece daha çok zevk alabilmelerini sağladı (!)

Elektrikli “ev tipi” ilk portatif süpürge, 1905 yılında San Francisco’da Chapman and Skinner tarafından piyasaya sürüldü. Ağırlığı 46 kilo olan bu makinenin bir benzeri de, ertesi yıl Booth’un Londra’daki tesislerinde üretildi.

Toz torbası, sapına bağlı olan portatif elektrik süpürgelerinin ilki de 1907 yılında ABD’nin Ohio eyaleti, Canton kentinde, J. Murray Spangler tarafından yapıldı. Spangler, bu ilk makinesinde, toz emici torba olarak karısından büyük ricalar karşılığında alabildiği bir yastık kılıfını kullanmıştı. Bir gün, bir rastlantı sonucu Spangler’in buluşunu gören hemşerisi J.H. Hoover, bu harika makineye büyük ilgi duydu. Asıl mesleği, koşum yapımcılığıydı. Ancak, otomobillerin sayısının hızla artması, onun işine olan ilgisini azaltmış, Hoover de yeni bir iş arayışına girmişti. Ne yapıp etti ve Spangler’den elektrik süpürgesinin yapım haklarını satın aldı. 1908 yılında, tanesi 70 dolardan ilk modellerini piyasaya çıkardı. Bu yeni aygıta olan ilgi öylesine büyük boyutlara ulaştı ki, üç yıl sonra Hoover, Kanada’da ayrı bir fabrika açmak zorunda kaldı. Oradan da tüm dünyaya yayıldı. Aygıtın bulucusu olan Spangler’in adı silinip giderken, Hoover adı yalnızca elektrik süpürgesinin simgesi olmakla kalmadı, birçok dilde elektrik süpürgesiyle temizlik yapmaya “Hooverlemek” dendi.

Yorum yapmak için tıklayın.

"Yorum Yazın"

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Yukarı