Bu yazımızda sizlere Yoğurt Nedir? Nasıl Yapılır? İlk Yoğurdu Kim Bulmuştur? Faydaları ve İçerdiği Maddeler Nelerdir? sorularına yanıt vermeye çalışacağız.
Yoğurt Nedir?
Yoğurt, besin değeri yüksek, laktik asit fermantasyonu sonucunda elde edilen ve canlı laktik asit bakterileri içeren fermente bir süt ürünüdür.[1] Lactobacillus bulgaricus sütten yoğurt yapmak için kullanılan birkaç bakteri türünden biridir.
İlk Yoğurdu Kim Bulmuştur?
Yoğurdun ilk olarak kimlerce ve nasıl üretildiği üzerine kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Tarihsel anlamda ise 6000 yıldır yoğurt üretilip tüketildiği tahmin edilmektedir.[2] Yüksek kalsiyum oranı, riboflavin (B2), kobalamin (B12), piridoksin (B6) gibi vitaminler ve protein içermesi nedeniyle dünyada tüketimi en yaygın ve besleyici gıda maddelerindendir. Bazı Fransız kaynakları bunu göçebe ya da barbar yemeği olarak tanımlamaktadırlar. Yoğurdun adı Türkçe olup neredeyse tüm dillerde adı budur. Fakat Bulgar ve Rus kaynaklar bunu Bulgar buluşu olarak tanıtmaya çalışmaktadırlar. Hatta Rusçada Yoğurt-Йогурт olarak adlandırılmasına rağmen Rus kaynaklar onu Bulgar buluşu olarak tanıtmaktadır. Avrupa’nın yoğurt ile tanışması ise Osmanlı zamanında Kanuni Sultan Süleymanın emriyle Balkanlar’daki sancaklardan Avrupa’daki bazı krallara şifalı yiyecek olarak gönderilmesiyle olmuştur.
Yoğurt saf olarak yendiği gibi meyvelisi de mevcuttur. Bunun dışında da yoğurdun çeşitleri bulunmaktadır. Örneğin; süzme yoğurt yaygın olarak meze yapımında kullanılmaktadır. Yoğurt ile yapılan pek çok yemek ve içecek türü vardır, ayran, cacık ve keş bunlardan bazılarıdır.
Yoğurt Nasıl Yapılır?
Süt (yeteri kadar süt, yani ne kadar tüketecekseniz o kadar süt.), maya için katıksız birkaç kaşık yoğurt.(bunu temin etmek için katkısız bir yoğurt bulmanızı öneririm belki bir köy yoğurdu yada çok güvendiğiniz bir markanın yoğurdu), Tencere, sıvı termometresi.
Şimdi istediğiniz kadar yoğurt yapmak için, günlük sütü alın. Sütünüzü bildik bir yerden alın. Mümkünse sütün Su katılmamış ve pastörize edilmemiş olanını yani doğal halini tercih edin. Bulamıyorsanız ve marketlerden birinden alacaksanız o zaman pastörize edilmiş olanı alın. Ne demek istediğimi iki sütü birden denediğinizde anlayacaksınız. Eğer kalorisi az olsun diyorsanız, o halde yağı alınmış sütleri tercih edin.
Tencereye koyduğunuz sütü, orta ateşteki ocağa Alın ve sütün kaynamasını bekleyin. Sütü arada bir karıştırın ki, sütünüz taşmasın. Bilenler bilir, ilk defa deneyecekler için söylüyorum, sütü ateşte bırakıp gitmeyin, küser valla, hemen tencereyi terk eder, uyarmadı demeyin. Süt kaynamaya başladığında altını biraz daha kısıp, karıştırmaya devam edin. Birkaç taşım kaynattıktan sonra, altını kapatın ve soğumasını bekleyin.
Soğutmak için özel bir çaba sarf etmeyin. Bırakın oda sıcaklığında kendiliğinden ısısı düşsün. Arada bir ısı termometrenizle sıcaklığını ölçün. 42 -44 dereceye düşene kadar bekleyin. Isı termometresi olmayanlar için, parmak metodunu tavsiye ederim. Küçük serçe parmağınızı süte hafifçe dokundurun, eğer parmağınız yanmıyorsa sütünüz mayalamaya hazır hale gelmiş demektir. Tabi parmağınız temiz olmasını unutmayın!
Evde Yoğurt Yapmanın Püf Noktaları
Sütün kaymağını bozmadan birkaç kaşık süt bir tabağa konur ve üzerine maya olarak ayırdığınız yoğurt konur ve karıştırılır ya da sütü kaynatmaya başlamadan önce maya olarak hazırda tutulan yoğurt karıştırılır ve oda sıcaklığında bekletilir. Yani dolaptan soğuk olarak alınıp mayalama işlemi yapılmaz. Şimdi yoğurt mayası olarak hazırladığınız karışımı, yavaşça tencereye kenarından dökerek karıştırın. Tencerenin üstünü örtün. Yada ufak kaplarda yoğurt olarak saklamak istiyorsanız bu durumda karışım tencereden ufak kaplara alın ve üstünü örtün. Ben ufak çömleklere koymayı tercih ediyorum.
Örtmek için battaniye ya da havluları kullanabilirsiniz. Buradaki püf noktası, tencere sıcaklığının muhafaza edilmesidir. Bir püf noktası daha. Süte karıştırılacak oran, sütün %1-3 ü kadar olmalı. Yani 1 Litre süt için 3 çorba kaşığı yoğurt maya olarak kullanın. 3 ya da 4 Saat sonra tencereye bakın. Yoğurdunuz tutmuşsa, etrafını açın ve 1 saat kadar dinlendirin. Sonra dolaba koyun ve soğumasını bekleyin. Afiyetle yiyebilirsiniz. Hadi bir püf noktası daha, tatlı yoğurt seviyorsanız bu süre normal, biraz ekşi istiyorsanız, o zaman tencerenin üstünü açmak için daha uzun süre, örneğin 6 – 7 saat bekletmenizi tavsiye ediyorum. Kendi ağız lezzetinize göre deneyerek süreleri belirleyebilirsiniz.
Yoğurdun Faydaları
Yuğurdun faydaları saymakla bitmez. Doğal bir nefes kokusu oluşturduğu gibi aynı zamanda da diş taşının oluşmasını engelliyor. Diş eti iltihaplarını önlüyor. Üstelik günün her saatinde kolayca yenebilir. Yağ yakmada etkili bir gıda. Bilimsel olarak söylemek gerekirse, yoğurdu sofralarından eksik etmeyenlerin, diğerlerine göre %22 daha fazla kilo verdikleri görülmüş. Bu oran karın bölgesinde %81’e kadar çıkıyor. Ayrıca yoğurt yağ yakışını sağladığı gibi kas yapımını da gerçekleştiriyor.
Bilindiği üzere, kas oranı yüksek olan bedenlerde günlük kalori tüketimi daha fazla oluyor. İşte size katmerli bir etki. Birbirini tetikleyen güzel bir etki. Yoğurt yağ yakıyor, kas oluşumunu sağlıyor, kaslarda daha fazla kalori harcamanıza sebep oluyor. Zayıflamak isteyenler için unutulmaması ve eksik edilmemesi gereken bir gıda.
Peki başka? En iyi anti baz. Mide asidini dengeler, ayrıca akşam özellikle meyve tüketiminin çok olduğu zamanlarda yenen yoğurt, midede biriken şekeri dengeleyici özelliği var. Böylece bedenin fazla şekeri ortadan kaldırmak için ürettiği insilün salgısını da azaltıp, insilünün bedene verdiği zararları da ortadan kaldırdığı için uzun ömürlü olmanızı sağlıyor.
Kolit, alerji, osteoporoz, hazımsızlık, hipertansiyona yol açan kötü kolesterol ve kalp-damar hastalıklarına karşı güçlü bir koruyucu, özellikle “A”, “B”, “E” vitaminleri, Mineral tuzlar, kalsiyum, fosfor, Magnezyum içerikli beslenme alışkanlığı olan kişilere çok yararlı bir gıda.
Hazımsızlık çekenlere, mide ve bağırsak rahatsızlıkları olanlara şiddetle tavsiye ediyorum. Güzel ve genç görünmek isteyenler, cildinizi pürüzsüz hale getirir, saçlarınıza parlaklık kazandırır, nerden mi biliyorum, cilt güzellik maskelerinde ne kullanılıyor sanıyorsunuz?
Yaşlanma sonucu oluşan menopoz durumunda, içerdiği yüksek dozda kalsiyum osteoporoza karşı güvenli bir koruyucu etkisi olduğu da kanıtlanmıştır. Yapılması kadar saklanması da önemli olan yoğurdun içindeki yararlı bakterilerin korunması için mutlak buzdolabında muhafaza edilmesi ve taze taze tüketilmesi gerekir. Aksi halde, yararlı maddelerin etkisi geçer.
Yoğurt İçerdiği Vitaminler/Maddeler
Yoğurt; potasyum, fosfor, riboflavin, iyot, çinko ve B12 vitamini bakımından zengin. Aynı zamanda yağda eriyen vitaminler, görme fonksiyonlarına katkısı olan A vitamini ve bağışıklık sistemini güçlendiren E vitamini içeriyor.
100 gram tam yağlı yoğurt 61 kaloridir. Bu kalorilerin 29’u yağdan gelir. 100 gram yoğurtta 3,5 gram protein vardır. Süt ürünleri zengin kalsiyum içerikleriyle ön plana çıkarlar, yoğurtta bunlardan biri. 100 gram yoğurtla kalsiyum ihtiyacının %12’sini karşılayabilirsiniz. Kalsiyum güçlü kemiklerin ve sağlıklı dişlerin olmazsa olmazı. Bununla birlikte birçok insan günlük kalsiyum ihtiyaçlarını karşılamıyor. Bu da kemiklerde ve dişlerde sorunlar yaratıyor.
Yoğurt ayrıca iyi miktarlarda potasyum, fosfor, riboflavin, çinko, B5 ve B12 vitaminleri içerir.
Yoğurt Kelime Kökeni
Yoğurt (< Yuğurt) Türkçe kökenlidir. Orta Türkçe dönemine ait Divânu Lügati’t-Türk’te ىُغُرْتْ olarak yazılan veriyi Besim Atalay geniş yuvarlak o ünlülü «yogurt»[6] biçiminde okur, fakat Hasan Eren geniş daru ünlülü «yuğurt» biçimini doğru okunuş olarak kabul eder ve etimolojisini «yuğurmak» fiiline «-t» fiilden isim yapım eki getirilerek yapılan türev olarak açıklar[7]. Eren Kumanca biçimini de «yuğurt» olarak verir ve bunun Kıpçakçada ikili «yağurt ~ yuğurt» biçimlerinde geçtiğini belirtir. Kıpçakçada düz geniş a ünlülü olmasını yağ kelimesinin baskısına dayandırır. Çağdaş Türk dillerinden Türkmencede yoğurt, Nogaycada yuvırt, Kırgızca cuurat (Genel Türkçe y- ön sesi Kırgızcada c- sesine dönüşür), Sagayların lehçesinde çoort, Yakutçada suorat (Genel Türkçe y- ön sesi Yakutçada s- sesine dönüşür) biçimleri Orta Türkçe yuğurt kelimesinin günümüzdeki varyeteleridir. Avrupa dillerine (İngilizce, Almanca,Fransızca, İspanyolca, Sırpça, Bulgarca, Rusça, Macarca) de Türkçeden geçmiştir.
Kaynak:
- http://www.diyadinnet.com/YararliBilgiler-682&Bilgi=yo%C4%9Furt-nas%C4%B1l-yap%C4%B1l%C4%B1r-yo%C4%9Furdun-faydalar%C4%B1
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Yo%C4%9Furt
- http://www.milliyet.com.tr/yogurt-yemek-icin-10-onemli-sebep-pembenar-detay-yemek-1506265/
- http://dantelmantel.blogcu.com/hangi-besinlerde-hangi-vitaminler-var/2376876
