Bir yerin Dünya üzerinde enlem ve boylam dereceleri ile belirlenen yerine matematik konum denir. Matematik konum herhangi bir yerin Ekvator’a ve başlangıç meridyenine olan uzaklığıdır. Bu uzaklık km cinsinden verilebileceği gibi derece cinsinden de verilebilir. Kısacası matematik konum bir yerin enlem ve boylamlara göre dünya üzerindeki yeridir. Bir başka ifade ile Ekvator’a ve Greenwich’e göre konumudur.
Türkiye matematik konum açısından 26 – 45 doğu meridyenleri ve 36 – 42 kuzey enlemleri arasında yer almaktadır. Türkiye’nin matematik konumu bize ülkemizin Dünya üzerindeki yerini gösterir. Aynı zamanda matematik konumun iklim, yerel saat farkı gibi konularla da doğrudan ilgisi vardır.
Enlem ve paralel, boylam ve meridyen aynı anlamda kullanılmaktadır. Bunlar Dünyayı yatay ve dikey dilimlere ayıran hayali çizgilerdir. Dünya’yı yatay olarak ikiye bölersek Türkiye Kuzey Yarım Küre‘de yer almaktadır. Aynı şekilde düşey olarak bölersek de Türkiye Doğu Yarım Küre‘de yer alır.
Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları
Türkiye‘nin matematik konumunun neden olduğu birçok sonuç vardır. Bu sonuçlardan bazılarını maddeler halinde sıralayalım.
- Doğusu ve batısı arasında 19 meridyen vardır. Bu nedenle en doğusu ve en batısı arasındaki yerel saat farkı 76 dakikadır. (Her meridyen 4 dakika eder.)
- Ülkenin tamamında ortak ve tek saat dilimi kullanılır.
- Yengeç Dönencesinin üstünde yer aldığı için hiçbir zaman güneş ışınlarını dik açıyla almaz.
- Meridyenler arasındaki uzaklık ekvatordan kutuplara gittikçe azalır. Türkiye’de bu mesafe yaklaşık 86 km kadardır.
- Tam öğle vaktine gelindiğinde bir cismin gölgesi kesinlikle kuzeyde olur.
- Türkiye matematik konumu gereği ortak kuşakta yer almaktadır. Bu nedenle nispeten ılıman bir iklime sahiptir.
- Türkiye’de 4 mevsim de belirgin bir şekilde yaşanır.
- Türkiye’de özellikle kışın cephe yağışları sık görülür.
- Kuzeye gittikçe sıcaklıklar genellikle düşme eğilimdedir.
- Türkiye’nin kuzeyinde güneyine göre gece gündüz süresi arasındaki fark daha fazladır.
