Madde, uzayda yer kaplayan (hacim), kütlesi olan tanecikli yapılara verilen isimdir. Başka bir ifade ile; beş duyu organımızla algılayabildiğimiz (hissedebildiğimiz) canlı ve cansız varlıklara madde denir. Maddenin en küçük yapı birimi atomlardır. Atomlar birleşerek maddeleri meydana getirir. Örnek vermek gerekirse; iki hidrojen atomu ile bir oksijen atomu birleşerek suyu meydana getirirler. Atomlar; elektron, nötron ve protondan oluşmuştur.
Saf Madde Nedir? Özellikleri Nelerdir?
Saf madde; sadece kendi atomlarından meydana gelmişlerdir. Başka bir ifade ile; saf maddeler temel olarak element ve bileşiklerden meydana gelmiştir. Örneğin; saf su, oksijen, karbondioksit, atom, altın, bakır, demir, helyum, şeker, sodyum (Na), oksijen (O2), helyum (He), tuz, cam, saf altın, alüminyum vb. gibi. Saf maddeler; elementler ve bileşikler olmak üzere iki kısımda incelenirler. Elementler; aynı cins atomlardan oluşurlar. Fiziksel yollarla bileşenlerine ayrılamazlar, çünkü tek cins atom bulundururlar. Belirli yoğunluk, erime ve kaynama noktaları vardır. Elementler saf ve homojen maddeler olup; metaller, ametaller ve soy gazlar şeklinde üç kısma ayrılırlar. Bileşikler ise; en küçük yapı birimi moleküldür ve formüllerle gösterilirler. Kimyasal yollarla bileşenlerine ayrılabilirler, çünkü en az iki atomdan oluşmuşlardır. Belirli yoğunluk, erime ve kaynama noktaları vardır. Elementler gibi saf ve homojendirler. Kendilerini oluşturan maddelerden farklı özellik gösterirler. Oluştuğu maddeler arasında sabit bir oran vardır.
Saf Maddelerin Özellikleri
1- Saf madde yapılarında tek cins tanecik bulundururlar.
2- Saf ve homojen yapıdadırlar.
3- Sabit sıcaklık ve basınçta yoğunlukları sabittir yani karakteristiktir.
4- Hal değiştirme sıcaklıkları belirli ve sabittir.
5- Fiziksel yollarla daha basit maddelere ayrışamazlar.
6- Saf bir madde aynı cins tanecik içeriyorsa element; eğer farklı cins tanecik içeriyorsa bileşiktir.
Karışım Nedir? Özellikleri Nelerdir?
Karışım ise; farklı türde iki veya daha fazla atomun bir araya gelmesi sonucu oluşan maddelerdir. Başka bir ifade ile; birden fazla maddenin kimyasal özellikleri değişmeyecek şekilde bir araya gelmesiyle oluşan madde topluluğudur. Saf maddeler element ve bileşiklerden oluşur. Fakat; maddelerin çoğu ne tek bir elementtir; ne de tek bir bileşiktir. Maddelerin çoğu saf madde olmayan karışımlardır. Karışımlar homojen ve heterojen olmak üzere ikiye ayrılır. Karışımlara örnek olarak; tuzlu su, şekerli su, alkollü su, çeşme su, sünger, çakıl, odun parçaları, bir bitki yaprağı, sis, ayran, petrol su karışımı, beton parçası, toprak vb. gösterilebilir.
Karışım Maddelerin Özellikleri
1- Karışım, yapısında farklı cins tanecik içerdiğinden saf değildir.
2- Karışımlar; homojen ya da heterojen olabilir.
3- Karışımların hal değiştirme sıcaklıkları sabit değildir.
4- Karışımlar bilinen fiziksel yollarla ayrıştırılabilirler.
5- Karışımların, belirli bir formül ya da sembolleri yoktur.
Saf Madde ve Karışım Arasındaki Temel Farklar
1- Saf madde doğada kendi halinde bulunan maddedir. Örneğin; bir madenden çıkarılan altın, yakut, elmas vb. maddeler saf madde sınıfında yer alırlar.
2- Karışım ise adı üstünde olduğu gibi bir ya da daha fazla saf maddenin karışımından elde edilmektedirler. Örneğin kuyumcularda satılan beyaz altın, altına gümüş ya da platin karıştırılarak elde edilirler. Ne kadar fazla platin katılırsa altın, o derece beyaz ve parlak olur.
3- Saf bir madde tek olan, karışımsa en fazla iki maddeden oluşur
