Modifikasyon, canlılarda çevrenin etkisiyle meydana gelen ve kalıtsal olmayan özelliklerdir. Çevre koşulları (ısı, sıcaklık, besin) bazı genlerin çalışmasını değiştirebilir. Bundan dolayı ortam koşulları eski haline dönünce canlıda eski haline döner veya oluşan karakter oğul döllere aktarılmaz. Lamarck‘ın gözlemleri modifikasyona örnektir. Yapılan birçok araştırma modifikasyonların kalıtsal olmadığını göstermiştir. Örneğin, güneş banyosu yapan kimselerin derileri bronzlaşır. Ancak bu yeni deri rengi çocuklarına geçmez. Yine August Weismann sonradan kazanılmış karakterlerin kalıtsal olmadığını fareler üzerinde yaptığı deneylerle ispatlamıştır. Weismann, farelerin 20 döl boyunca kuyruklarını kestiği halde, 21. dölde de kuyruklu fareler doğmuştur.
Modifikasyon Özellikleri Nelerdir?
- Modifikasyonlar kalıtsal olmayan değişimlerdir.
- Değişen özellikler sonraki nesillere aktarılmaz.
- Değişim yaşayan canlıyla sınırlıdır.
- Genetik değişim
- Vücut hücrelerinde ve fenotipte değişim görülür.
- Ortam koşullarının etkisiyle
Modifikasyon da bir adaptasyon türüdür. Ancak adaptasyon daha geniş bir kavramdır ve kalıtsal olan değişimleri de içerir. Örneğin çölde yaşayan tilkilerin uzun kulaklı olması bir çevresel adaptasyon örneğidir ancak modifikasyon değildir. Çünkü kalıtsal bir özellik kazanmıştır ve nesillere aktarılan bir özelliktir.
Modifikasyon Örnekleri Nelerdir?
Şunlar da modifikasyonlara örnek olarak verilebilir:
1- Arı kovanında döllenmiş yumurtalardan oluşan larvalar; arı sütü ile beslenirse kraliçe arı, bal özü ile beslenirse işçi arılar gelişir.
2- Çuha çiçeği; 15-20 derecede yetiştirilirse kırmızı renkli olur, 30-35 derecede yetiştirilirse beyaz renkli olur.
3- Yazın güneş banyosu yapan insanların tenleri bronzlaşır, kış aylarında ise eğer beyazsa kendi rengine geri döner.
4- Himalaya tavşanlarının beyaz tüyleri kazınıp üstüne buz konunca yeni çıkan tüyler siyahtır.
5- Sirke sinekleri 18 derecede doğarlarsa kıvrık, 34 derecede doğarlarsa düz kanatlı olurlar.
6- Ovada yetişen karahindiba bitkisi uzun boylu, dağda yetişen kısa boylu olur.
7- Tek yumurta ikizleri genetik yapıları aynı olsa da eğer aynı ortamda yaşamıyorsa bulundukları ortam koşullarının etkisiyle boy, kilo, kültür düzeyi, zekâ gibi özellikler bakımından farklılaşır.
Modifikasyon ve Mutasyon
Mutasyon kısaca özetlemek gerekirse bir canlının genlerinde meydana gelen değişimlerdir. Genlerin değişmesi için radyoaktif etki gibi durumların ortaya çıkması gerekir. DNA bazen hatalı eşlenir ve gen yapısı aynı şekilde korunmaz. Bu durumda mutasyon ortaya çıkar. Mutasyonların büyük bir bölümü öldürücüdür. Yani canlı mutasyondan sonra yaşamına devam edemez. Ancak bazı durumlarda mutasyon küçük çaplı olur ve canlının yaşamını sürdürmesine engel olmaz.
Mutasyonlar vücut hücrelerinde meydana gelirse modifikasyona yol açar. Yani bir sonraki nesle değişen özellikler aktarılmaz. Ancak üreme hücrelerinde meydana gelen değişimler bir sonraki nesle de aktarılır. Çünkü değişim geçirmiş üreme hücresinin DNA’sı ile yeni canlı vücut bulacaktır.
Kısaca özetlerse mutasyon, modifikasyona da neden olabilir, kalıtsal değişime de neden olabilir. Bu mutasyonun gerçekleştiği hücrelere bağlıdır.
