Çevrimiçi ağ dediğimiz kavram bir zamanlar oldukça durağan olup şimdilerde ise aşırı dinamiklik gösterir oldu. 2000’li yılların başlarında sosyal medyanın ve sosyal ağın gelişmesi ile birlikte çevrimiçi ağ tamamen değişti.Kullanıcılar bu renkli dünyaya bakmadan veya bir şeyler paylaşmadan duramıyorlar. Günümüzün büyük bir bölümünü video izleyerek, blog yazılarını takip ederek ve en çok sosyal medyada zaman harcayarak vakit geçiriyoruz.
Sosyal medya platformlarından en popüler olan Facebook göründe de Instagram da oldukça popüler hale geldi. Bu akım nasıl ne zaman başladı neden sürekli bu platformlardayız tartışılabilir. Bu akıma kapılmak çok kolay. Çünkü herhangi bir sosyal medya platformunda kullanıcı profili oluşturmak çok kolay. İnsanlar da çok miktarda kişisel bilgiyi online olarak yayınlamaya başladılar. Sonuç olarak tarihte daha önce görülmemiş bir şekilde yüzlerce milyon insanın davranışsal, tercihsel ve demografik bilgilerine ulaştık. Bazen bu kadar çok bilginin sınırsız ve bilinçsiz olarak paylaşılması siber güvenlik tehditlerini akıllara getirse de bizler kaydolmaya, paylaşım yapmaya ve beğenmeye tüm hızımızla devam eder olduk.
Peki gerçekten kişisel bilgilerimizin paylaşılması kişisel güvenliğimizi ve mahremiyetimizi tehdit ediyor mu?
Bu sorunun cevabını bir örnekle inceleyelim. 15 yaşında olan liseli bir genç kız, anne ve babasına hamile olduğunu söylemeden 2 hafta önce, evine biberon, bebek bezi ve bebek yatağı reklam ve kuponlarının olduğu bir broşür gönderiliyor. Target adlı bu firma, nereden ve nasıl bu bilgiye ulaşabilir? Liseli bir kızın hamile olduğunu o anne ve babasına söylemeden önce nasıl olur da bilebilir ve kızın adına bu paketi evine yollayabilir.
Bu durum şöyle açıklandı: Milyonlarca müşteriye sahip bu firmada doğal olarak bütün müşterilerinin ayrıntılı bir şekilde bilgileri var. Ayrıca hamilelik puanı olarak adlandırılan bir uygulamada bir kadının sadece hamile olup olmadığını değil, ne zaman doğum yapacağını da biliyorlardı. Ve bu hesaplamaları, kızın bebek yatağı ya da bebek kıyafetleri alması gibi zaten bariz olan şeylere bakarak değil, normalden daha fazla vitamin satın alması ya da bebek bezi konulabilecek kadar büyük bir el çantası alması gibi şeylere bakarak yapıyorlar. Bu gibi tuhaf parametrelerle bir insanın hamile olduğunu veya hamilelik planladığını bilebiliyorlar ve eve paketler yollayarak bir nevi kendi reklamlarını yapabiliyorlar. Yani olay sizin içinde bulunduğunuz olay veya düşündüğünüz olaya bağlı olarak gerçekleştirdiğiniz basit alışverişlere dayalı davranışsal bir kalıp aslında. Hamileyseniz veya hamilelik planlıyorsanız internetten bebek eşyası bakmanız dünyanın en normal şeyi olarak görünebilir. Böylesine normal bir hareket bir aile faciasına neden de olabilir.
Bu işlerle ilgilenen bilim insanları yaptığınız aramalara göre siyasi tercih, cinsiyetinizi, cinsel tercihinizi dininizi, yaşınızı, zekânızı ve bunlara ek olarak tanıdığınız insanlara ne kadar güvendiğinizi ve bu ilişkilerinizin ne kadar güçlü olduğunu gayet doğru şekilde tahmin eden bir mekanizma geliştiriyor. Bunu anlamak ve fark etmek çok da zor değil aslında. Mesela herhangi bir sosyal medya platformunda örneğin sevgilinize bir hediye fikri aratacak olursanız uzun süre bununla ilgili reklamlar alacaksınız. Karmaşık görünse de oldukça basit.
Ne Yapılmalı?
Bu tarz durumlardan kaçınmak için maalesef net bir formül yok. Yine de herhangi bir platforma üye olurken dikkatli olunmalı kullanıcı sözleşmesi mutlaka okunmalıdır.
