LED TV’ler, arka aydınlatması LED olan LCD televizyonlardır. Aslında LED TV’ler için LCD TV’lerin ulaştığı son nokta denilebilir. Standart LCD TV’lerden farklı olarak; arka aydınlatma CCFL (soğuk katot floresan lamba) ile değil, LED’ler ile yapılmaktadır. Ekranda görüntü oluşturulurken kullanılan arka aydınlatma teknolojisindeki bu devrimsel yenilik sayesinde oldukça ince paneller üretilmeye başlamıştır. LED, İngilizcede Light Emitting Diode kelimelerinin kısaltılmış hâlidir ve “Işık Yayan Diyot” anlamına gelir. LED’ler elektrik enerjisini ışığa dönüştüren yarı iletken devre elemanlarıdır. Doğru polarma altında çalışırlar ve uçlarına uygulanan doğru polarma gerilimi ile doğru orantılı olarak ışık verir. LED, doğru polarma edilirse enerji seviyeleri farklı elektron ve oyuklar birleşebilmek için enerjilerinin bir kısmını vermek zorundadır. Elektronlar bu enerjilerini ısı ve ışık biçiminde ortama verir. Eğer diyot şeffaf bir plastik kılıfla kaplanırsa diyot yapısında elektron oyuk birleşimi sırasında harcanan enerji ışık şeklinde ortama yayılır. Bizde böylece ışığı görmüş oluruz.
LED’in en önemli kısmı yarı iletken malzemeden oluşan ve ışık yayan LED çipidir. LED çipi noktasal bir ışık kaynağıdır ve kılıf içine yerleştirilmiş yansıtıcı eleman sayesinde ışığın belirli bir yöne doğru yayılması sağlanır. Şeffaf kılıflı bir LED’e dikkatli bakılırsa LED çipi gözle görülebilir.
Arka aydınlatmada LED kullanılmasının bir çok avantajı vardır.
- Aşırı sıcak ortamlardan etkilenmez.
- Titreşimden etkilenmez.
- CCFT’ye (floresan) göre daha dayanıklıdır.
- Soğuk ortamlarda daha uzun süre çalışabilir.
- Nokta özellikleri sayesinde daha esnek arka ışık mimarisi sunar.
- İnce arka ışık tasarımlarına sahiptir.
- Beyaz LED ile watt başına daha fazla ışık bulunmaktadır.
- Daha uzun kullanım ömrü (50.000 saate karşı < 10,000 saat) vardır.
- Alçak gerilim sürücüleri karmaşıklığı azaltılmıştır.
- Geniş renk yelpazesi bulunmaktadır.
- Ayarlanabilir beyaz nokta mevcuttur.
LED Ekranın Çalışması
Normal LCD TV’lerde ve LED TV’lerde aynı panel kullanılır. Aradaki fark sadece paneli aydıntlatmak için birisinde floresan lamba diğerinde ise ekranın farklı konumlarına sabitlenmiş sıra sıra LED’ler kullanılmasıdır. Arka aydınlatma dışında panelin çalışması standart LCD TV ile aynıdır. CRT tüp ya da plazma hücrelerine göre LCD hücreleri ışık üretemez. Bu yüzden LCD ekranlar arka ışığa ihtiyaç duyar. Standart LCD TV’lerde arka aydınlatma için kullanılan floresanlar vardır. Bunların yaydığı beyaz ışık, ışık yayıcı ve ışık filtresi sayesinde tüm ekrana eşit olarak dağıtılır. Ekran binlerce hücrelerden oluşur. Bir hücreye gerilim uygulanarak hücre materyal yapısı değişmektedir. Likit kristal yapıya ulaşan ışık, likit kristallerin enerjilenmesiyle ortaya çıkan konumları neticesinde ışığı tamamen geçirir, belirli bir miktarını geçirir ya da geçirmez. Bu geçirgenliği kontrol eden TFT (Thin Film Transistor) yapısıdır. LCD içindeki bu yarı iletken anahtarlar, likit kristallerin ışığı kontrol etmesini sağlar ve bir perde gibi davranmalarına neden olur. TFT yapı bir zar şeklinde ekranı kaplar. Thin film transistor teknolojisinin en önemli avantajı piksellerin birbirinden bağımsız olarak transistör aracılığıyla yönetilmesidir. Günümüzde notebook ekranlarında, cep telefonlarında ve televizyonlarda yaygın olarak bu yapı kullanılmaktadır.
LED TV’lerde CCFT adı verilen floresanlar kullanılmaz. Bunun yerine LED dizileri kullanılır. LED dizisi gerekli ışık görüntüleme miktarının büyüklüğüne bağlı olarak bir, iki ya da dört kenar üzerine monte edilebilir. Arka aydınlatmanın LED ile yapılmasının televizyon için en büyük avantajı oldukça ince panel üretimine olanak sağlamasıdır. Ultra ince televizyonlar görünüm açısından devrim niteliği taşımaktadır. Ayrıca CCFT (floresan) arka aydınlatmalı LCD TV’lere göre üretim maliyeti düşmüştür. Çünkü LED TV’lerde floresan aydınlatmalı LCD TV’lerdeki gibi inverter kartı bulunmamaktadır. Floresanların çalışmasını sağlayan inverter kartına ihtiyaç kalmamıştır. Bu da maliyetin düşmesini sağladığı gibi ekranın ince olmasını sağlar. LED televizyonlardaki en büyük fark, siyah rengin geleceği bölgedeki LED’in kapatılarak ekranda daha fazla siyah elde edilmesidir. Bu sayede çok yüksek kontrast oranı yakalanabilir. Bu durum görüntüde netliğe yol açar. LCD televizyonlarda 1:10.000 ile 1:50.000 lümen arasında kontrast elde edilirken LED televizyonlarda bu oran 1:2.000.000 ile 1:5.000.000 arasındadır. Bu teknoloji ile gelen diğer önemli özellik ise düşük enerji tüketimidir. LED televizyon türlerinin tümünde enerji kullanımı düşük seviyededir.
LED Televizyonlarında Üç Tür LED Kullanılır;
Kenardan Aydınlatma: Işığın ekran arkasına yansıtılması için ekran kenarlarından beyaz ledler ile aydınlatma. Bu teknoloji kullanılan ekranlar daha ince olur ve ışık ekran boyunca eşit olarak dağıtılır.
Doğrudan Aydınlatma: Ekran arkasında doğrudan RGB kullanımı. Bu teknoloji ile ekranın istenilen alanında karartma uygulanabilir.
Dizi Aydınlatma: Ekran arkasında tek tek dizilmiş kontrol edilen led kullanımı. Bu teknoloji ile LED televizyonlarda daha az enerji tüketimi sağlanmıştır. Daha fazla renk aralığı sayesinde sahne geçişleri fark edilemez dereceye getirilmiştir.
LED TV’nin Avantaj ve Dezavantajları
LED televizyonların avantajlı olduğu noktalar şunlardır:
- Plazma ve LCD televizyonlara göre yaklaşık %40 daha az enerji tüketir.
- LCD televizyonlardan çok daha hafif ve ince bir yapıdadır.
- LCD’lere göre renkler daha gelişmiştir.
- LCD türlere göre daha uzun ömürlüdür.
- Yüksek ışıkta eski nesil televizyonlara göre daha az yansıma yapar.
- 40” ve daha küçük ebatlı ekran boyları plazmalara göre daha performanslıdır.
LED televizyonların dezavantajlı olduğu noktalar şunlardır:
1- Görüntüyü hızlı oluşturamaması sebebiyle hareketli görüntülerde görüntü netlik kaybeder. Bu sebeple yüksek Hz’li modellerin tercih edilmesi büyük önem taşır. 50 Hz’den aşağı tepkime süresine sahip modeller özellikle spor müsabakaları gibi programlarda büyük sıkıntı olabilir. 100 ya da 200 Hz tavsiye edilir.
2- Siyah-Beyaz renklerde LCD televizyonlarda olduğu gibi geçişler tam anlamıyla başarılıdeğildir. Ø Renkler gerçek renklerden daha parlak ve canlıdır.
3- Fiyatları diğer televizyon türlerine göre daha yüksek olabilmektedir.
4- Ölü piksel oluşma riski LCD’lerde olduğu gibi LED TV’lerde de mevcuttur.
Kaynak: MEGEP Yayınları ve Wikipedia
