Network küçük bir alan içerisindeki veya uzak mesafelerdeki bilgisayarların ve/veya iletişim cihazını iletişim hatları aracılığıyla birbirine bağlandığı, dolayısıyla bilgi ve sistem kaynaklarının farklı kullanıcılar tarafından paylaşıldığı, bir yerden başka bir yere veri aktarımının mümkün olduğu iletişim sistemidir. En az iki bilgisayarı birbirine bağlayarak bir ağ oluşturulur. 1980’li yıllarla birlikte, Ethernet ve LAN teknolojisinin gelişmesiyle, kişisel bilgisayarlar ve ofisler bilgisayar ağlarına kavuşmuştur. En bilinen ve en büyük bilgisayar ağı, İnternettir. İlk bilgisayar ağı, İleri Araştırma Projeleri Ajansı’nın Amerikan Savunma Bakanlığı için geliştirdiği İleri Araştırma Projeleri Ajansı Bilgisayar Ağı yani ARPANET (Advanced Research Projects Agency Network)’tir.
Network topolojileri, ölçeklerine göre PAN, LAN, MAN ve WAN olmak üzere gruplandırılabilir.
PAN (Personal Area Network – Kişisel Ağ Bağlantısı)
PAN kişisel cihazların birbiriyle bağlanması sonucu elde edilen kişisel ağdır. InfaRed (IR) ve BlueTooth (BT) günümüzde PAN ağlarında en çok kullanılan teknolojilerdir. BT 10 ile 200 metre arasında bağlantı sağlarken (700 kbps) IR ancak bir kaç metre içerisinde bağlantı sağlar (115 kbps). PAN bağlantısı sağlandığında PAN’ın parçası olan tüm etkin aygıtlar (cep telefonu, USB, fotoğraf makinesi, yazıcı gibi) ve bilgisayarlar arasında erişim sağlanır. Kişisel ağ bağlantısı, bilgisayar ile ağ dahilindeki diğer bilgisayar ve cihazlar arasında otomatik olarak bağlantı kurulmasını sağlar.
LAN (Local Area Network – Yerel Ağ Bağlantısı)
LAN yerleşim olarak birbirine yakın olan birden fazla bilgisayarın birbirleriyle bağlanması sonucu oluşan küçük çaptaki ağ sistemine verilen isimdir. Daha geniş ağların ölçeklendirilmesi için kullanılır. Bilgisayar, yazıcı, mobil aygıt gibi kişisel cihazlar ve bunları birbirine bağlayan anahtarlayıcı (switch) gibi cihazlardan oluşur.
Yerel ağlarda Ethernet (10 Mbps), FastEthernet (100 Mbps), GigabitEthernet ve 10 Gigabit Ethernet olmak üzere 4 farklı ethernet hızı vardır.
a- Ethernet: 1982 yılında 10 Mbps’lik Ethernet (V2.0) geliştirilmiştir. IEEE (International Electrical Electronics Engineers – Uluslararası Elektrik Elektronik Mühendisleri) komitesi Ethernet’in uluslararası alanda kabul görmesi için Ethernet üzerinde 802.3 standardını geliştirmiştir. 10BaseT olarak adlandırılan bu standart 10 Mbps hızındadır ve twisted-pair (kıvrılmış çift) kablo ile gerçekleştirilir. Modern ağlarda artan bant genişliği ihtiyaçlarını karşılamakta yetersiz kaldığından pek kullanılmamaktadır.
b- FastEthernet: 100 Mbps ethernet hızlı ethernet olarak da bilinir. Daha çok son kullanıcıya hitap ettiği gibi ağ cihazları için de kullanılabilinir. İletim bakır veya fiber kabloyla gerçekleştirilir.
c- Gigabit Ethernet: 10Mbps Ethernet ve 100 Mbps Fast Ethernet’in geliştirilmiş şeklidir. Ethernet ve Fast Ethernet bağlantıları ile tam uyumludur.
Fast Ethernet’ten 10 kat, Ethernet’ten de 100 kat hızlıdır. Gigabit Ethernet sıklıkla ağ cihazları arasında kullanıldığı gibi kişisel bilgisayarlarda da desteklenmektedir. Gigabit Ethernet MAN ve WAN topolojilerinde de kullanılmaktadır. Bu uygulamaya Metro Ethernet denmektedir.
d- 10 Gigabit Ethernet: 10 Gigabit Ethernet de Gigabit Ethernet’te olduğu gibi sadece yerel ağlar için değil WAN ve MAN topolojilerinde de kullanılmaktadır. Ağın merkez ve çıkış kısımlarında, en yüksek bant genişliğine ihtiyaç duyulan noktalarda çoğunlukla fiber optik kabloyla aktarım sağlanır. 40 km’lik mesafeye kadar erişim imkanı vardır. Kişisel bilgisayarlar henüz 10 Gigabit Ethernet topolojisini desteklemediği için son kullanıcılar bu teknolojiden yararlanamamaktadırlar.
MAN (Metropolian Area Network – Yerleşke Ağ Bağlantısı)
Bünyesinde birden çok LAN sistemi barındıran, coğrafi ölçekte LAN ve WAN arasında büyüklüğe sahip bir ağ sistemidir. LAN’ları birbirine bağlayarak Wide Area hizmetini LAN’a ulaştırır. Tek bir kuruma veya kuruluşa ait olabildiği gibi kamuya açık bir hizmet şeklinde de olabilir. Gigabit, 10 Gigabit veya kablosuz teknolojileri kullanabilir. Bir şehri tamamen kaplayacak büyüklüğe ulaşabilir.
WAN (Wide Area Network – Geniş Ağ Bağlantısı)
Coğrafi olarak en geniş alanı kapsayan ağ çeşididir. Dünya üzerine yayılmış ağ yapılarını ifade eder. Genellikle WAN teknolojileri LAN’a göre daha yavaştır. Son kullanıcıdan gelen talep doğrultusunda DSL (Digital Subscriber Line – Sayısal Abone Hattı) ve Cable (Kablo) teknolojileriyle de 100 Mb’e varan hızlar sağlanabilmektedir. Kurum ve kuruluşların uzaktaki şubelerini birbirine bağlamak için WAN teknolojileri kullanılabilir. Ethernet teknolojisinin WAN’da kullanılmaya başlamasıyla kuruluşların yüksek bant genişliği ihtiyacı karşılanmıştır.
Kaynak:
- http://bidb.itu.edu.tr/
- https://tr.wikipedia.org/
